بررسی توالی پرسش و پاسخ آغازین در کل‌کل: نمونه موردی برنامه دورهمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار زبان‌شناسی-گروه زبان و ادبیات انگلیسی- دانشکده ادبیات و زبان‌ها-دانشگاه اراک-اراک-ایران

چکیده

پژوهش حاضر پرسش و پاسخ آغازین کل‌کل‌های سرگرم‌کننده برنامه دورهمی را بررسی می‌کند تا بدانیم چه ویژگی، یا ویژگی‌هایی، در آن‌ها هست که قاب کل‌کل را در ذهن افراد بالقوه فعال می‌کند. بدین منظور نمونه‌های کل‌کل بین مجری و مهمانان چهار فصل برنامه دورهمی که توسط کاربران عادی با عنوان کل‌کل در شبکه‌های اجتماعی همرسانی شده بودند بارگیری و ترانویسی گردید. سپس رابطه طراحی پرسش در نوبت آغازین با طراحی پاسخ به آن در پرتو دست‌آوردهای روی‌کرد تحلیل گفت‌وگو بررسی گردید. نتایج نشان می‌دهد که کل‌کل بین مجری و مهمان مشترکاً ساخته می‌شود، به این شکل که نوبت اول کل‌کل با یک پرسش تعدیل‌نشده آغاز می‌شود و بسته به موضوع کل‌کل، می‌تواند تنوع ساختی، و به تبع آن تنوع نوع محدودیت، داشته باشد، اما پاسخ آغازینی که قاب کل‌کل را کلید می‌زند، نه از نوع پاسخ مرجح یا نامرجح در زوج‌های همجوار، بلکه از نوع پاسخ جایگزین، به‌ویژه پاسخِ برگردان، است که دارای درجاتی از مقاومت در برابر موضوع و برنامه پرسش یا پیش‌انگاره‌های آن است و تقریباً همیشه به شکل تعدیل‌نشده بیان می‌شود. هنجارهای نظم اخلاقی، یعنی حقوق و الزامات مترتب بر جایگاه و شأن افراد، و نوع رابطه بین مجری و مهمانان و نیز موضوع‌ها در شکل‌گیری کل‌کل سرگرم‌کننده در برنامه دورهمی نقش مهمی بازی می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


- جهانگیری، نادر. (1378). گونه های احترام، سلطه و همبستگی در زبان فارسی، در زبان، بازتاب زمان، فرهنگ و اندیشه (مجموعه
مقالات). صص. 157-125. تهران: نشر آگه.
- حسینی، سیدمحمد. (1399). کل کل به مثابه آیین تعاملی رابطه ای: مطالعه موردی کل کل در برنامه دورهمی. پژوهش های
زبان شناسی، سال ،12 شماره ،23 صص. .197-219
- حسینی، سیدمحمد. (1396). وجهه در فرهنگ ایرانی و ارتباط آن با ادب: مطالعه موردی گفتوگوهای زنده تلویزیونی. رساله دکتری
منتشرنشده. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
- فرنیا، م. و ن. عابدیان (1399). پرسش های چالشی خبرنگاران در مصاحبه های سیاسی ایران و آمریکا. علم زبان، سال ،9 شماره ،12
صص. 311-372.
- Atkinson, J. M. & J. Heritage (Eds.) (1984). Structures of Social Action: Studies in Conversation Analysis. Cambridge: Cambridge University Press.
- Bax, M. & Padmos, T. 1983. Two types of verbal dueling in Old Icelandic: The interactional structure of the "senna" and the "mannjafnaðr" in Hárbarðsljóð. Scandinavian Studies. 55, 2, p. 149–174.
- Beach, W. A., & Metzger, T. R. (1997). Claiming insufficient knowledge. Human Communication Research, 23 (4), 562–588.
- Clayman, S. E. (2001). Answers and evasions. Language in Society, 30(3), 403–442.
- Clayman, S. E. (2013). Agency in response: The role of prefatory address terms. Journal of Pragmatics, 57, 290–302.
- Clift, R. 2016. Conversation Analysis. Cambridge University Press.
- Eelen, G. (2001). A Critique of Politeness Theories. Manchester: St. Jerome.
- Flores-Ferrán, N. (2020). Linguistic Mitigation in English and Spanish: how speakers attenuate expressions. London: Routledge.
- Garfinkel, H. (1967). Studies in Ethnomethodology. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
- Goffman, E. (1967). Interaction ritual: Essays on face-to-face behavior. Pantheon Books, New York.
- Goffman, E. (1981). Forms of Talk. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
- Grice, H. P. (1975). Logic and Conversation. In Donald Davidson & Gilbert Harman (eds.), The Logic of Grammar. Encino, CA: pp. 64-75.
- Harré, R. (1987). Grammar, psychology and moral rights. In M. Chapman & R. A. Dixon (eds.) Meaning and the Growth of Understanding: Wittgenstein’s Significance for Developmental Psychology. Berlin: Springer-Verlag: pp. 219–230.
- Hayano, K. (2013). Question Design in Conversation. In J. Sidnell & T. Stivers (Eds.), The handbook of conversation analysis. Wiley Blackwell, pp. 395-414.
- Heritage, J., & Atkinson, J. M. (1984). Introduction. In: J. M. Atkinson and J. Heritage (Eds.). Structures of Social Action: Studies in Conversation Analysis. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 1-15.
- Jefferson, G. (1984). On stepwise transition from talk about a trouble to inappropriately next-positioned matters. In: J. M. Atkinson and J. Heritage (Eds.). Structures of Social Action: Studies in Conversation Analysis. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 191-221.
- Kádár, D. Z. (2013). Relational rituals and communication: Ritual interaction in groups. London: Palgrave MacMillan.
- Kádár, D. Z., and M. Haugh. (2013). Understanding Politeness. Cambridge: Cambridge University Press.
- Koutlaki, S. A. (2009). Two sides of the same coin: how the notion of ‘face’ is encoded in Persian communication. In F. Bargiela-Chiappini & M. Haugh (Eds.), Face, Communication and Social Interaction. London: Equinox, pp. 115–133.
- Küttner, U-A. (2020). Tying Sequences Together with the [That’s + Wh-Clause] Format: On (Retro-)Sequential Junctures in Conversation, Research on Language and Social Interaction, 53:2, 247-270.
- Labov, W. (1972). Rules for ritual insults. In Language in the Inner City: Studies in the Black English Vernacular. Philadelphia: Pennsylvania Press, pp. 297-352.
- Lee, S-H. (2013). Response Design in Conversation. In J. Sidnell & T. Stivers (Eds.), The handbook of conversation analysis. Wiley Blackwell, pp. 415-432.
- Murphy, S. P. (2015). Humor orgies as ritual insult: Putdowns and solidarity maintenance in a corner donut shop. Journal of contemporary ethnography, 44, 1-25.
- Psathas, G. (1995). Conversation Analysis: The Study of Talk-in-Interaction. Thousand Oaks, CA: Sage.
- Raymond, C. W. (2016). Sequence Organization. In Jon Nessbaum (Ed.) Oxford Research Encyclopedia of Communication, Oxford University Press. Doi:10.1093/acrefore/9780190228613.013.133 (accessed: 22/05/2020)
- Raymond, G. (2003). Grammar and social organization: Yes/no interrogatives and the structure of responding. American Sociological Review, 68(6), 939–967.
- Raymond, G. (2013). At the intersection of turn and sequence organization: On the relevance of “slots” in type-conforming responses to polar interrogatives. In B. Szczepek Reed & G. Raymond (Eds.), Units of talk - Units of action. John Benjamins, pp. 169–206.
- Sacks, H., Schlegoff, E. A., & Jefferson, G. (1974). A simplest systematics for the organization of turn-taking in conversation. Language, 50(4), 696–735.
- Scheff, T. J. (2005). The structures of context: deciphering Frame Analysis. Sociological Theory, 23(4), 365-385.
- Schegloff , E. A. (2007). Sequence organization in interaction: A primer in conversation analysis. Cambridge: Cambridge University Press.
- Schegloff, E. A. (2015). Conversational Interaction: The Embodiment of Human Sociality, In: D. Tannen, H. E. Hamilton, D. Schiffrin (Eds.). The Handbook of Discourse Analysis (2nd edn). New Jersey: John Wiley & Sons Inc., pp. 346–366.
- Schwebel, D. C. (1997). Strategies of Verbal Dueling: How College Students Win a Verbal Battle. Journal of Language and Social Psychology 13(3): 326–43.
- Stivers, T. (2011). Morality and question design: ‘Of course’ as contesting a presupposition of askability. In T. Stivers, L. Mondada & J. Steensig (Eds.), The morality of knowledge in conversation. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 82–106.
- Stivers, T. (2013). Sequence organization. In J. Sidnell & T. Stivers (Eds.), The handbook of conversation analysis. Wiley Blackwell, pp. 191–209.
- Stivers, T., & Hayashi, M. (2010). Transformative answers: One way to resist a question’s con-straints. Language in Society, 39(1), 1–25.
- Tannen, Deborah. (1986). Frames Revisited. Quaderni di Semantica 7(l), 106-109.  Ten Have, P. (2007). Doing Conversation Analysis: A Practical Guide. Los Angeles: Sage Publications.
- Tolson, Andrew. (2006). Media Talk: Spoken Discourse on TV and Radio. Edinburgh: Edinburgh University Press.