اصول اخلاقی انتشار مقاله

نشریۀ پژوهش ­های زبان ­شناسی تطبیقی با احترام به قوانین اخلاق در نشریات، تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار COPE (https://publicationethics.org/guidance/Guidelines)   و بیانیۀ سنگاپور در مورد صداقت کار پژوهشی (https://www.wcrif.org/guidance/singapore-statement) است و از آیین‌نامۀ اجرایی قانون پیش­گیری و مقابله با تقلب در آثار علمی پیروی می‌نماید. مؤلفان، داوران، دبیران علمی و سردبیر هنگام همکاری با این نشریه باید این اصول اخلاقی را رعایت کنند.

به منظور جلوگیری از اقدامات غیر اخلاقی در انتشار، همانند سرقت ادبی و انتشار اطلاعات نادرست و حفظ یک­پارچگی و کیفیت نشر و درعین­حال اطمینان از ملاحظۀ مشارکت علمی نویسندگان، ضروری است که همۀ اعضای هیأت تحریریه، ناشران، نویسندگان، داوران و مؤسسات وابسته، از استانداردها، قوانین و مقررات اخلاقی تثبیت­ شده پیروی کنند. لازم است تا آن­ ها تمام اقدامات لازم را برای جلوگیری از هرگونه نقض استانداردها انجام دهند. پیروی از این دستورالعمل‌های اخلاقی به­ وسیلۀ همۀ افراد درگیر در فرآیند نشر، از حقوق مالکیت معنوی نویسندگان محافظت می‌کند، کیفیت مجله را افزایش و سوء استفادۀ احتمالی از مطالب دارای حق نشر را به نفع افراد خاص کاهش می‌دهد.

نویسندگان پس از ارسال مقالۀ خود به مجله، مسؤولیت اصالت و صحت یافته ­های علمی خود را می پذیرند که این امر مستلزم رعایت اصول زیر است:

  • نویسندگان موظف به ارائۀ یافته ­های درست و دقیق هستند. یافته ­های اشتباه عمدی یا ادعاهای جعلی اکیدا ممنوع است.
  • نویسندگان باید اطمینان حاصل کنند که نتایج پژوهش آن­ها کاملا اصیل هستند و به هرگونه مطالب یا اظهارات قرضی باید به ­درستی ارجاع داده شود. اتکای بیش از حد به کار دیگران و هر نوع سرقت ادبی، ازجمله نقل قول ­های بدون ارجاع، دگرگویی ­ها یا سوء استفاده از پژوهش فرد دیگر غیر اخلاقی و غیر قابل قبول است. هیأت تحریریه اظهارات بدون ارجاع از پژوهش ­های دیگر را سرقت ادبی می ­داند.
  • نویسندگان باید فقط یافته ­ها و داده­ های قابل تأیید را ارائه دهند و از جزئیات کافی برای تکرار آزمایشات به­ وسیلۀ سایر پژوهشگران اطمینان حاصل کنند. آن ­ها باید از استفادۀ اطلاعات خصوصی بدون رضایت کتبی صریح اجتناب کنند و نباید به جعل داده­ ها بپردازند.
  • نویسندگان باید از ارسال مقالات تکراری خودداری کنند. اگر مطالبی از مقاله قبلا منتشر شده است، باید به اثر قبلی ارجاع داده شود و تفاوت ­ها برجسته گردند.
  • نویسندگان لازم است تا از ارسال مقاله­ ای که در حال حاضر در مجلۀ دیگری در دست بررسی است، یا مقاله ­ای که قبلا در جای دیگری منتشر شده است، خودداری کنند.
  • قدردانی از مشارکت همۀ افرادی که در پژوهش شرکت کرده­ اند، ضروری است. مقاله باید به آثاری ارجاع دهد که به ­طور قابل توجهی بر پژوهش تأثیر گذاشته ­اند.
  • همۀ افرادی که مشارکت قابل توجهی در مقاله داشته ­اند، باید به ­عنوان نویسندگان همکار شناخته شوند. درج فهرست افرادی که در پژوهش شرکت نکرده ­اند، غیر قابل قبول است.
  • از نویسندگان انتظار می­ رود که به تلاش­ های هیأت تحریریه و داوران در رسیدگی به هرگونه اشتباه شناسایی ­شده در مقاله و ارائۀ توضیحی برای آن احترام بگذارند.
  • مقالات باید مطابق با استانداردهای مجله تهیه و ارسال شوند.
  • اگر نویسندگان خطاها یا اشتباهات قابل توجهی را در مقالات خود، چه در حین بررسی و چه پس از انتشار کشف کنند، باید فورا به هیأت تحریریه اطلاع دهند.
  • نویسندگان موظفند که صحت مقالۀ خود را به هیأت تحریریه یا ناشر نشان دهند یا اشتباهات اساسی را درصورتی­ که به ­وسیلۀ شخص سوم افشا شده است، تصحیح کنند.
  • نویسندگان می­ توانند درخواست پس ­گرفتن مقالۀ خود را در­حالی که هنوز در دست بررسی است، داشته باشند. اما، پس از پذیرش مقاله برای انتشار، پس­ گرفتن مقاله مجاز نیست.
  • هرگونه تغییر یا توضیحی که در متن ایجاد شود، باید با توافق نویسنده صورت گیرد. درصورت عدم توافق در مورد تغییرات، هر یک از طرفین ممکن است تصمیم بگیرند مطالب را پس بگیرند یا به توافق متقابل برسند.

مسئولیت سردبیر

سردبیر مسؤول ارزیابی محتوای مقالات، بدون درنظرگرفتن نژاد، قومیت، جنسیت، اصالت، موقعیت اجتماعی و ... نویسنده است. علاوه­ بر این، سردبیر اجازۀ انتشار یک مقاله را درصورتی ­که شواهد قابل توجهی دال بر سرقت ادبی بودن آن وجود داشته باشد، نخواهد داد. تصمیمات مربوط به انتشار براساس معیارهای اصلی زیر اتخاذ خواهد شد:

  • همسویی مقاله با چشم ­انداز مجله.
  • مرتبط­ بودن، اصالت و اهمیت علمی اثر ارسالی.
  • وضوح ارائه، قابلیت اطمینان نتایج و جامعیت نتیجه ­گیری.

هر مقاله حداقل به ­وسیلۀ دو متخصص در زمینۀ مربوط مورد بررسی قرار می ­گیرد. داوران ارزیابی­ ها و توصیه ­های خود را به سردبیر ارائه می­ کنند. مقاله ­هایی که برای بررسی ارسال می­ شوند، اسناد محرمانه تلقی می­ گردند و نباید بدون مجوز از هیأت تحریریه با اشخاص دیگر به ­اشتراک گذاشته شوند یا بحث شوند. هیأت تحریریه متعهد است که تصمیمات بی­ طرفانه را صرفا براساس کیفیت حرفه ­ای و شایستگی مطالب ارسالی اتخاذ کند.

هیأت تحریریه موظف به حفظ محرمانه­ بودن اطلاعات مندرج در مقاله است و باید از افشای آن به اشخاص دیگر جز برای داوران، خودداری کند.

نویسندگی مقالات

معیارهای نویسندگی زیر، به­ طور گسترده­ای برای تعیین این­که چه کسی باید به ­عنوان نویسندۀ مقاله معرفی شود، شناخته­ شده است. این معیارها تضمین می­ کنند که همۀ نویسندگان فهرست ­شده مشارکت قابل توجهی در پژوهش داشته­ اند و مایل به پذیرش مسؤولیت محتوای آن هستند. برای واجد شرایط­ بودن برای نویسندگی، یک فرد باید شرایط زیر را داشته باشد:

  1. مشارکت قابل ملاحظه: فرد باید مشارکت قابل توجهی در مفهوم، طراحی، اجرا، جمع ­آوری داده ­ها، یا تجزیه ­و­تحلیل و تفسیر پژوهش داشته باشد. این مهم نشان می ­دهد که آن­ها نقش محوری در فرآیند تحقیق داشته ­اند.
  2. پیش ­نویسی یا بازبینی انتقادی: فرد باید در نگارش پیش ­نویس شرکت کرده باشد. آن ­ها باید یا پیش ­نویس سند را تهیه کنند یا برای ارتقای محتوای مقاله آن را به­ طور انتقادی بازنگری کنند. این موارد تضمین می ­کنند که آن ­ها به ­طور فعال در بهبود و اصلاح مقاله کمک کرده ­اند.
  3. تأیید نسخۀ نهایی: فرد باید نسخۀ نهایی را بررسی و تأیید کرده و با ارسال آن برای انتشار موافقت کرده باشد. این امر بررسی آن ­ها از مقاله و تمایل آن ­ها برای قبول مسؤولیت محتوا را نشان می ­دهد.

با رعایت این معیارها، مقاله به ­طور دقیق مشارکت ­ها و مسؤولیت ­های هر نویسنده را منعکس می ­کند و درعین­ حال استانداردهای اخلاقی را در انتشارات علمی رعایت می ­شوند.

با توجه به دستورالعمل‌های تألیف که توسط کمیتۀ اخلاق انتشار (COPE) ایجاد شده است، افرادی که در پژوهش مشارکت داشته‌اند، اما معیارهای تألیف را ندارند، باید در بخش «تشکر و قدردانی» مقاله از آن­ها تقدیر به ­عمل آید. قبل از درج نام آن­ها در این بخش، جلب رضایت کتبی آن ­ها ضروری است.

نویسندۀ مسؤول، مسئولیت حیاتی در قبال صحت فهرست نویسندگان دارد. او باید اطمینان حاصل کند که همۀ افرادی که مشارکت قابل توجهی در پژوهش داشته ­اند، به­ درستی به ­عنوان نویسندگان همکار شناخته شده ­اند و همچنین تأیید کند که هیچ فردی که در پژوهش مشارکت نکرده است، در فهرست نویسندگان قرار نگرفته است. علاوه ­بر این، نویسندۀ مسؤول باید تأیید کند که همۀ نویسندگان نسخۀ نهایی مقاله را قبل از ارسال آن برای انتشار، بررسی و تأیید کرده ­اند.

افشا و تضاد منافع

نویسندگان موظفند هرگونه تضاد منافع احتمالی را که می ­تواند بر نتایج یا تفسیرهای ارائه ­شده در مقاله تأثیر بگذارد، افشا کنند. این مهم برای حفظ یک­پارچگی و اعتبار پژوهش اساسی است. تضادهای مالی، مانند منابع تأمین مالی یا مالکیت سهام، باید به وضوح بیان شود، همراه با درگیری ­های غیر مالی که ممکن است شامل روابط شخصی یا وابستگی باشد. علاوه ­بر این، افشای تمام اشکال حمایت مالی دریافت­ شده برای پژوهش، ازجمله شماره ­های خاص حمایت مالی یا شناسه­ های مرجع، مهم است. با ارائۀ این اطلاعات، نویسندگان شفافیت را ارتقاء می ­دهند و به خوانندگان اجازه می­ دهند تا هرگونه سوگیری احتمالی را که ممکن است وجود داشته باشد، به­ طور انتقادی ارزیابی کنند.

مشاهدۀ موارد غیر اخلاقی

مجله این حق را برای خود محفوظ می دارد که درصورت مشاهدۀ موارد غیر اخلاقی، روند بررسی را قبل از انتشار متوقف یا مقاله را پس از انتشار حذف کند. این موارد پس از بررسی هیأت تحریریه به نویسندگان اعلام و براساس آن اقدام لازم انجام خواهد شد.