گزاره های غیرفعلی در زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه زبان شناسی دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

مقاله حاضر به بررسی گزاره­های غیرفعلی در فارسی و ویژگی­های آنها در مقایسه با گزاره­های فعلی می­پردازد. در گزاره­های غیرفعلی، معمولاً عنصری غیرفعلی، مانند گروه اسمی، گروه صفتی یا گروه حرف اضافه­ای گزاره جمله است، و معمولاً فعلی ربطی نیز در کنار آنها به کار می­رود. ابتدا بر اساس محدودیت­های گزینشی، تقلیل به واژه­بست و استفاده از عنصرغیرفعلی مفرد استدلال می­شود که بخش غیرفعلی در جملات دارای فعل ربطی، نقش گزاره دارد. سپس انواع گزاره­های غیرفعلی در فارسی توصیف می­شود و آن­گاه به تفاوت دو فعل «بودن» و «شدن» بر اساس نوع عمل آنها در فارسی اشاره می­شود.

کلیدواژه‌ها


انوری، حسن و حسن احمدی گیوی (1374)، دستور زبان فارسی 2، ویرایش دوم، چاپ دوازدهم، تهران، موسسه انتشارات فاطمی.
خانلری، پرویز (1363)، دستور زبان فارسی، تهران، طوس.
خیامپور، عبدالرسول (1375)، دستور زبان فارسی، چاپ دهم، کتابفروشی تهران.
راسخ­مهند، محمد (1386)، «ساخت ناگذرا در فارسی». زبان و زبانشناسی، مجله انجمن زبانشناسی ایران. شماره 5، ص 1-20.
راسخ­مهند، محمد (1388)، گفتارهایی در نحو. تهران، نشر مرکز.
شقاقی، ویدا (1376)، «واژه­بست چیست؟»، مجموعه مقالات سومین همایش زبانشناسی،
به­کوشش محمد دبیرمقدم و یحیی مدرسی، تهران، انتشارات دانشگاه علامه­طباطبایی و پژوهشگاه مطالعات علوم ­انسانی، ص 141-158.
صادقی، علی­اشرف (1358)، دستور، سال دوم آموزش متوسطه عمومی رشته فرهنگ و ادب. تهران، سازمان کتابهای درسی ایران.
طبیب­زاده، امید (1385)، ظرفیت فعل و ساخت­های بنیادین جمله در فارسی امروز؛ پژوهشی براساس نظریه دستور وابستگی، تهران، نشر مرکز.
طبیب­زاده، امید (1388)، «ظرفیت صفت در فارسی»، دستور، ویژه­نامه نامه فرهنگستان، جلد 5، ص3-26.
Dryer, M.S. (2007). Clause types. In: Language Typology and Syntactic Description, vol.: 1, Clause Structure, ed. by: T. Shopen, Cambridge University Press, Pp: 224-275
Givón, T. (2001) Syntax; an introduction. Vol.2. Amsterdam/ Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
Hawkins, J. A. (2004). Efficiency and Complexity in Grammars Oxford: Oxford University Press.
Kreidler, Charles, W. (1998). Introducing English Semantics. New York: Routledge.
Kroeger, R. P. (2005). Analyzing Grammar, an introduction. Cambridge University Press.
Michaelis, L. A. (2004). “Type Shifting in Construction Grammar: An Integrated Approach to Aspectual Coercion”. Cognitive Linguistics 15: 1-67.
Tesnīer, L. (1980) Grundzüge der strukturalen Syntax, Hg. Und üs. Von Ulrig Engel, Stuttgart.
Van Valin, R. D. 2006. “Some universals of Verb semantics”. In: Linguistic universals, ed. by: R. Mairal and J. Gil, Cambridge University Press, Pp.: 155 -178