گروه - واژه‌های ساختی در زبان فارسی: پیوستاری میان واژگان و نحو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 هیأت علمی تمام وقت ؛دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

2 هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی ساخت‌های[x p x] [1]می‌پردازد مانند رودررو، خانه به خانه. این ساخت‌ها به دلیل عدم تطابق با قواعد زایشی محض (صورت‌گرایی) و داشتن ویژگی‌های خاص موردتوجه بسیاری از زبان‌شناسان بوده ‌است. این مطالعه دو هدف را دنبال می‌کند، از یک‌سو تحلیل‌های پیشین را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد تا نشان دهد چنین الگوهایی در زبان فارسی یک «ساخت» هستند و «گروه- واژه» نامیده می‌شوند. از سوی دیگر با ارائه تحلیلی متفاوت بر پایه «دستور ساختی»[2] نشان می‌دهد گروه - واژه‌ها در این زبان به خانواده‌ای[3] بزرگ تعلق دارند. این خانواده زبانی، اعضا (زیر- ساخت‌ها) متعددی را در بردارد. بررسی معنایی و نحوی آنها نشان می‌دهد که این نوع گروه – واژه‌ها از واژگانی‌ترین تا غیر واژگانی بر روی پیوستاری طبقه‌بندی می‌شوند و به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند: 1- گروهی که در هر دو ساخت اضافه و فعل سبک ظاهر می­گردند. 2- گروهی که فقط در ساخت اضافه می‌آیند و از زایایی بیشتری برخوردارند. چنین بررسی‌ای با توجه به عملکرد این نوع گروه‌های واژگانی و ویژگی‌های خاصی که نشان می‌دهند تعامل میان واژگان و نحو را پیش‌بینی می‌کند.



[1]. بر خلاف زبان انگلیسی که این ساخت‌ها در اکثریت حالت‌ها با دو اسم ساخته می‌شوند {اسم حرف اضافه اسم}؛ در زبان فارسی علاوه بر اسم، صفت، ضمایر پرسشی به همراه پرسشواژه هم مشاهده شده است. مانند هرکی به هرکی، زود به زود؛ از این رو نگارندگان از قالب [x p x] استفاده کرده اند.


[2]. Construction Grammar


[3]. Family of construction

کلیدواژه‌ها

موضوعات


- رفیعی خضری، سعید (1391)، ماهیت گروه واژه‌ها: در ساختار گروه واژه‌های ‌زبان فارسی، مجموعه مقالات هشتمین کنفرانس زبان شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی، 315-326.
-  کریمی دوستان، غلامحسین (1386)، اسامی و صفات گزاره‌ای، مجله دستور، ویژه نامه فرهنگستان و ادب فارسی، شماره3 ، صفحات 187-202.
-  Bloomfield, Leonard (1933), Language. New York: Holt. Cole, Jennifer (1994) A Prosodic Theory of Reduplication. Unpublished doctoral dissertation. Stanford University.
-  Chomsky, Noam (1995), The Minimalist Program. Cambridge, MA: MIT Press.
-  Croft, William (2001), Radical Construction Grammar. Syntactic Theory in Typological Perspective. Oxford: Oxford University Press.
-  Culicover, Peter W.(1999), Syntactic Nuts: Hard Cases in Syntax. Oxford: Oxford University press.
-  Fauconnier, Gilles, and Mark Turner (1996), Blending as a central process of grammar. In Conceptual Structure, Discourse and Language, Adele Goldberg (ed.), 113–130. Stanford: Center for the Study of Language and Information (2002) The Way We Think. Conceptual Blending and the Mind’s Hidden Complexities. New York: Basic Books.
-  Fillmore, Charles (1988), The mechanisms of Construction Grammar. Berkeley Linguistics Society14: 35–55.
-  -Ghaniabadi, Saeed; Ghomeshi, Jila & Sadat-Tehrani, Nima (2006), Reduplication in Persian: A morphological doubling approach. In Claire Gurski & Milica Radisic (eds.), Proceedings of the 2006 Annual Conference of Canadian Linguistic Association, pp. 1–15.
-  Ghaniabadi, Saeed (2008), Optimality and variation: A stochastic OT analysis of M/pecho reduplication in colloquial Persian. In Simin Karimi, Vida Samiian & Donald Stilo (eds.), Aspects of Iranian Linguistics, pp. 57–84. Newcastle upon Tyne, UK: Cambridge Scholars Publishing.
-  Goldberg, Adele (1995), Constructions. A Construction Grammar Approach to Argument Structure. Chicago: University of Chicago Press.
-  Goldberg, Adele (2006), Constructions at work: The Nature of Generalization in Language. Oxford: Oxford University Press.
-  Goldberg, Adele, and Rey Jackendoff (2004), The English Resultative as a family of constructions. Language, 80,532-568.
-  Isabelle Haïk (To appear). Symmetric structures. Revised (2013), will be published inCorela 11: 1. University of Poitiers.
-  Inkelas, Sharon & Zoll, Cheryl (2005), Reduplication: Doubling in Morphology. Cambridge: Cambridge University Press.
-  Jackendoff, Ray (2002), Foundations of Language. Oxford: Oxford University Press.
-  Jackendoff, Ray (2008), Construction after construction and its theoretical challenges. Language 84: 2–28.
-  modifier phrase. In John T. Jensen & Gerard van Herk (eds.), Proceedings of the 2000 Annual Conference of the Canadian Linguistic Association, pp. 173–185. Ottawa: Cahiers Linguistiques d’Ottawa.
-  Khanjan.A & Batool Alinezhad (2010), A morphological doubling approach to full reduplication in Persian, SKY Journal of Linguistics ,23,169-198
-  Langacker, Ronald (1987). Foundations of Cognitive Grammar, Volume 1, Theoretical Prerequisites. Stanford: Stanford University Press.
-  Matsuyama,Tetsuya (2004), The N after N construction: A Constructional idiom. English Linguistics, 21.55-84.
-  Pi, Chia-Yi Tony (1995), The structure of English iteratives. Proceedings of the 1995 annual conference of the Canadian Linguistic Association (Toronto Working Papers in Liguistics), ed. By Paivi Koskinen, 434-45.
-  Postma, Gertjan (1995), Zero-semantics: The syntactic encoding of quantificational meaning. Linguistics in the Netherlands 1995, ed. By Marcel den Dikken and Kees Hengeveld, 90-175.Amsterdam: John Benjamins.
-  Williams, Edwin (1994), Remarks on Lexical Knowledge. Lingua 92, 7-34.North-Holand.