منظومة ویس و رامین با آنکه یک داستان بسیار قدیمی است و اصلش مربوط به ایران پیش از اسلام است، اصول و معیارهای داستانسرایی به نحو بارزی در آن، نمود یافته است. ویس و رامین فخرالدّین اسعد، قدیمی‌ترین منظومة عاشقانه‌ای است که به صورت کامل به دست ما رسیده است. در این مقاله، این اثر از نظر عناصر داستانی، مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهشهایی که تا به حال در مورد ویس و رامین انجام شده است در زمینه‌هایی نظیر: تحلیل داستان به صورت کلّی، مقایسة مختصری با خسرو و شیرین. شاهنامه، بررسی آن از نظر اخلاقی و نشان دادن تفاوتها و همانندی‌های بین این منظومه و تریستان و ایزوت بوده است و در این مقاله به شکل شناسی قصه بیشتر توجه شده است. داستان، مربوط به ایران پیش از اسلام و دوران ملوک‌الطّوایفی اشکانیان است، هیچ سندی دالّ بر غیر ایرانی بودن اصل داستان در دست نیست، این اثر با اصول داستان‌نویسی جدید، تا حد‌ّ چشمگیری منطبق است، شخصیّتها یا قهرمانان، فضا و رنگ، حقیقت مانندی و گفتگو در داستان از دیگر عناصر برجسته‌تر هستند. ویس و رامین خیلی بیشتر از آنچه در ادبیّات ما مطرح شده، ارزشمند است و قابلیـّت بررسی و پژوهشهای وسیعتری را دارد.
)