مجاز مفهومی در سینمای ایران: مطالعة ‌موردی فیلم رقص در غبار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری ‌زبان‌شناسی، د‌انشکد‌ه اد‌بیات و علوم‌انسانی، د‌انشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 استاد‌یار بخش زبان‌های خارجی و زبان‌شناسی، د‌انشکد‌ه اد‌بیات و علوم انسانی، د‌انشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

زبان‌شناسی شناختی استعاره و مجاز را شالودۀ تفکر بشری می‌داند، بنابراین این سازوکار‌های شناختی علاوه بر کلام، در وجه‌های غیرکلامی نیز بازنمایی می‌شوند. نشانه‌شناسی شناختی، به بررسی نحوة بازنمایی این سازوکار‌ها در وجوه مختلف و نحوة اثرگذاری آن‌ها در معناسازی می‌پردازد. هدف پژوهش حاضر مطالعۀ نوع و فراوانی مجازهای مفهومی به‌کار رفته در سینما به‌عنوان یک رسانۀ چندوجهی است. بدین ‌منظور از نظریۀ مجاز مفهومی، بسط نظریۀ استعارۀ چندوجهی به مفهوم‌سازی‌های مجازی و همچنین طبقه‌بندی ردن و کوچش (۱۹۹۹) از انواع مجاز در مطالعۀ فیلم رقص‌در‌غبار استفاده شده است. نتایج نشان داد که در فیلم مورد نظر از انواع گسترده‌ای از مجازهای مفهومی استفاده شده ‌‌است که برخی از آن‌ها در یک مدل‌شناختی‌ آرمانی (م‌ش‌آ) خاص صرفاً به‌صورت تک‌وجهی بازنمایی شده‌اند؛ از جمله مجاز قسمتی از یک صورت به‌جای کل صورت (م‌‌ش‌آ کاهش)، مجاز مکان به‌جای رویداد (م‌ش‌آ مکان) یا مجاز بیش‌ترین مقدار مقیاس به‌جای کل مقیاس (م‌ش‌آ مقیاس)؛ در‌ حالی‌که بازنمایی بسیاری دیگر از انواع مجازها به‌صورت چندوجهی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  • باقری، فرشید؛ خیرالله محمودی و امیرسعید مولودی (1400). «بررسی مفهوم‌سازی شناختی عشق در رمان‌های سیمین دانشور». مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران، 9(1): 1-19.
  • پورابراهیم، شیرین (1398). «تحلیل انتقادی شناختی مجاز در سرخط‌های انتخاباتی روزنامه‌های ایران». پژوهش‌های زبان شناسی (مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی اصفهان)، 11(2 (پیاپی 21) ): 81-96.
  • سلیمانی، مهسا (۱۴۰۱). ‌‌نقش مجاز مفهومی در ساخت معنی در تبلیغات چند ‌‌‌‌‌وجهی با موضوع سبک زندگی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی، دانشگاه اصفهان.
  • جولایی، کامیار و همتی، طاهره (1396). «استعاره‌ها و مجازهای مفهومی در تبلیغات رسانه ملی؛ رویکردی شناختی و پیکره بنیاد». پژوهش‌های ارتباطی (پژوهش و سنجش)، 24(4 (پیاپی 92)): 55-71.
  • علی‌آقایی،‌ صمد؛ غلامی، وحید ؛ محمدی بلبلان‌آباد، صادق و دست گشاده، عادل (۱۳۹۹). «بررسی مجاز مفهومی در زبان کُردی با توجه به اشعار شیرکو بی‌کس: رویکردی شناختی». قند پارسی، ۳(۴ (پیاپی ۹)): 133-151.
  • کاشانی‌زاده، زهرا؛ اسفیدانی، محمدرحیم؛ کیماسی، مسعود و معنوی‌راد، میترا (1398). «طراحی نوع‌شناسی آرایه‌های تصویری با تمرکز بر رابطة تعاملی استعاره و مجاز در تبلیغات چاپی». تحقیقات بازاریابی نوین، 9(1 (پیاپی 32)): 125-144.
  • مولودی، امیرسعید و نبوی‌زاده نمازی، وحید (1400). «کاربست نظریۀ استعاره و مجاز مفهومی در سینمای ایران: مطالعۀ موردی فیلم برف روی کاج‌ها». پژوهش های زبان‌شناسی، ۱۳ (۱): ۱۸۱-۲۱۶.
  • ناجی، پارسا (۱۴۰۲). کاربست نظریة استعاره‌ و مجاز مفهومی در سینما: مطالعة موردی سه فیلم «بچه‌های آسمان»، «رنگ خدا» و «باران» اثر مجید مجیدی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی، دانشگاه شیراز.
  • Barcelona, Antonio (2003). Metaphor and Metonymy at the Crossroads: A Cognitive Perspective. Berlin; New York: Mouton De Gruyter.
  • Barcelona, Antonio (2010). “Metonymy in Conceptualization, Communication, Language, and Truth”. De Gruyter EBooks, April, 271–96. https://doi.org/10.1515/9783110230215.271.
  • Biernacka, Ewa (2013). “The Role of Metonymy in Political Discourse.” PhD diss., The Open University.
  • Bolognesi, Marianna; Vernillo, Paola (2019). “How Abstract Concepts Emerge from Metaphorical Images: The Metonymic Way.” Language & Communication 69 (November): 26-41. https://doi.org/10.1016/j.langcom.2019.05.003.
  • Bordwell, David; Kristin Thompson; Jeff Smith (2019). Film Art: An Introduction. 12th ed. New York, Ny: Mcgraw-Hill Education.
  • Bort-Mir, Lorena (2019). “Developing, Applying and Testing FILMIP: The Filmic Metaphor Identification Procedure.” PhD diss., Jaume I University. http://hdl.handle.net/10803/666927.
  • Burkhardt, Armin; Brigitte, Nerlich (2010). Tropical Truth(S): The Epistemology of Metaphor and Other Tropes. Berlin; New York: De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110230215.
  • Coëgnarts, Maarten; Peter Kravanja (2016). “Perceiving Emotional Causality in Film: A Conceptual and Formal Analysis.” New Review of Film and Television Studies 14 (4): 440–66. https://doi.org/10.1080/17400309.2016.1158051.
  • De Mendoza Ibáñez, Francisco j., and Olga I. Diéz Velasco (2002). “Patterns of Conceptual Interaction.” In Metaphor and Metonymy in Comparison and Contrast, edited by René Dirven and Ralf Pörings, 489–532. Berlin: Mouton de Gruyter.
  • Deignan, Alice (2005). Metaphor and Corpus Linguistics. Amsterdam; Philadelphia: John Benjamins.
  • Denroche, Charles (2014). Metonymy and Language: A New Theory of Linguistic Processing. New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315749396.
  • Dirven, René, and Ralf Pörings (2002). Metaphor and Metonymy in Comparison and Contrast. Berlin De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783110219197.
  • Fauconnier, Gilles, and Mark Turner (1999). “Metonymy and Conceptual Integration.” In Metonymy in Language and Thought, edited by Klaus-Uwe Panther and Günter Radden, 77–90. Amsterdam; Philadelphia: John Benjamins.
  • Feng, William Dezheng (2017). “Metonymy and Visual Representation: Towards a Social Semiotic Framework of Visual Metonymy.” Visual Communication 16 (4): 441–66. https://doi.org/10.1177/1470357217717142.
  • Forceville, Charles (2009). “Metonymy in Visual and Audiovisual Discourse.” In The World Told and the World Shown: Issues in Multisemiotics, edited by Eija Ventola and Arsenio Jesús Moya Guijarro, 56–74. London: Palgrave MacMillan.
  • Forceville, Charles (2016). “Visual and Multimodal Metaphor in Film: Charting the Field.” In Embodied Metaphors in Film, Television, and Video Games: Cognitive Approaches, edited by Kathrin Fahlenbrach, 17–32. New York: Routledge.
  • Gibbs, Raymond W (1994). The Poetics of Mind: Figurative Thought, Language, and Understanding. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Gibbs, Raymond W (1999). “Speaking and Thinking with Metonymy.” In Metonymy in Language and Thought, edited by Klaus-Uwe Panther and Günter Radden, 61–76. Amsterdam; Philadelphia: John Benjamins.
  • Goossens, Louis (1990). “Metaphtonymy: The Interaction of Metaphor and Metonymy in Expressions for Linguistic Action”; Cognitive Linguistics 1 (3): 323–42. https://doi.org/10.1515/cogl.1990.1.3.323.
  • Herrero-Ruiz, Javier (2018). “Exaggerating and Mitigating through Metonymy: The Case of Situational and CAUSE for EFFECT/EFFECT for CAUSE Metonymies.” Language & Communication 62 (September): 51–65. https://doi.org/10.1016/j.langcom.2018.07.001.
  • Hilpert, Martin (2007). “Keeping an Eye on the Data: Metonymies and Their Patterns.” In Corpus-Based Approaches to Metaphor and Metonymy, edited by Anatol Stefanowitsch and Stefan Th. Gries, 123–51. Berlin, New York: De Gruyter Mouton. https://doi.org/10.1515/9783110199895.123.
  • Kashanizadeh, Zahra, and Charles Forceville (2020). “Visual and Multimodal Interaction of Metaphor and Metonymy.” Cognitive Linguistic Studies 7 (1). https://doi.org/10.1075/cogls.00050.kas.
  • Kövecses, Zoltán (2010). Metaphor: A Practical Introduction. 2nd ed. New York: Oxford University Press.
  • Kövecses, Zoltán; Günter, Radden (1998). “Metonymy: Developing a Cognitive Linguistic View.” Cognitive Linguistics 9 (1): 37–78. https://doi.org/10.1515/cogl.1998.9.1.37.
  • Lakoff, George, and Mark Johnson (1980). Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago Press.
  • Lakoff, George, and Mark Johnson (2003). Metaphors We Live By. Chicago: University of Chicago Press.
  • Lakoff, George, and Mark Turner (2009). More than Cool Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor. Chicago: The University Of Chicago Press.
  • Littlemore, Jeannette (2015). Metonymy Hidden Shortcuts in Language, Thought and Communication. Cambridge Cambridge University Press.
  • Littlemore, Jeannette; Paula Pérez Sobrino, David Houghton, Jinfang Shi, and Bodo Winter (2018). “What Makes a Good Metaphor? A Cross-Cultural Study of Computer-Generated Metaphor Appreciation.” Metaphor and Symbol 33 (2): 101–22. https://doi.org/10.1080/10926488.2018.1434944.
  • Littlemore, Jeannette; and Caroline Tagg (2016). “Metonymy and Text Messaging: A Framework for Understanding Creative Uses of Metonymy.” Applied Linguistics 4 (July): 481–507. https://doi.rg/10.1093/applin/amw018.
  • Mittelberg, Irene; and Linda R. Waugh (2009). “Metonymy First, Metaphor Second: A Cognitivesemiotic Approach to Multimodal Figures of Thought in Co-Speech Gesture.” In Multimodal Metaphor, edited by Charles Forceville and Eduardo Urios-Aparisi, 329–58. Berlin: Mouton de Gruyter.
  • Moya-Guijarro, Arsenio Jesús (2019). “Textual Functions of Metonymies in Anthony Browne’s Picture Books: A Multimodal Approach.” Text & Talk 39 (3): 389–413. https://doi.org/10.1515/text-2019-2034.
  • Moya-Guijarro, Arsenio Jesús, and Begoña Ruiz Cordero (2020). “A Multimodal Cognitive Analysis of Visual Metonymies in Picture Books Featuring Same-Sex-Parent Families.” Review of Cognitive Linguistics. Published under the Auspices of the Spanish Cognitive Linguistics Association 18 (2): 372–96. https://doi.org/10.1075/rcl.00064.moy.
  • Ogden, Charles Kay; Ivor Armstrong Richards (1923). The Meaning of Meaning. New York: Harcourt.
  • Panther, Klaus-Uwe, and Radden Günter (1999). Metonymy in Language and Thought. Amsterdam; Philadelphia: J. Benjamins Pub.
  • Panther, Klaus-Uwe, and Linda L. Thornburg (2004). “The Role of Conceptual Metonymy in Meaning Construction.” de 6: 91–116.
  • Paula Pérez Sobrino (2017). Multimodal Metaphor and Metonymy in Advertising. Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
  • Radden, Günter, and Zoltán Kövecses (1999). “Towards a Theory of Metonymy.” Human Cognitive Processing, 17–59. https://doi.org/10.1075/hcp.4.03rad.
  • Rocci, Andrea, Sabrina Mazzali-Lurati, and Chiara Pollaroli (2018). “The Argumentative and Rhetorical Function of Multimodal Metonymy.” Semiotica 2018 (220): 123–53. https://doi.org/10.1515/sem-2015-0152.
  • Ruiz de Mendoza Ibáñez, Francisco J. (2003). “The Role of Mappings and Domains in Understanding Metonymy.” Metaphor and Metonymy at the Crossroads, January, 109–32. https://doi.org/10.1515/9783110894677.109.
  • Ruiz de Mendoza Ibáñez, Francisco j., and Ricardo Mairal Usón. (2007). “High-Level Metaphor and Metonymy in Meaning Construction.” Aspects of Meaning Construction, January, 33–49. https://doi.org/10.1075/z.136.05rui.
  • Seto, Ken-ichi (1999). “Distinguishing Metonymy from Synecdoche.” In Metonymy in Language and Thought (Human Cognitive Processing 4), edited by Klaus-Uwe Panther and Günter Radden, 91–120. Amsterdam; Philadelphia: John Benjamins.
  • Šorm, Ester, and Gerard J. Steen (2018). “VISMIP: Towards a Method for Visual Metaphor Identification.” In Visual Metaphor: Structure and Process, edited by Gerard J. Steen, 47–88. John Benjamins Publishing Company.
  • Sweetser, Eve (2017). “Metaphor and Metonymy in Advertising: Building Viewpoint in Multimodal Multi-Space Blends.” Journal of Pragmatics 122 (December): 65–76. https://doi.org/10.1016/j.pragma.2017.10.012.
  • Urios-Aparisi, Eduardo (2009). “Interaction of Multimodal Metaphor and Metonymy in TV Commercials: Four Case Studies.” In Multimodal Metaphor, edited by Charles J. Forceville and Eduardo Urios-Aparisi, 95–118. Berlin, New York: De Gruyter Mouton.
  • Urios-Aparisi, Eduardo (2014). “Figures of Film. Metaphor, Metonymy, and Repetition.” Image & Narrative 15 (1): 102–13. https://www.imageandnarrative.be/index.php/imagenarrative/article/view/475.
  • Wojciech Wachowski, Graeme Davis, and Karl A Bernhardt (2019). Towards a Better Understanding of Metonymy. Oxford: Peter Lang Ag.
  • Wu, Di, and Jordan Zlatev (2023). “Toward an Identification Procedure for Verbal and Pictorial Metonymy.” In Conference Session Presented at 16th International Cognitive Linguistics Conference. Düsseldorf.
  • Yaxi, Li (2019). “A Research on Multimodal Metaphor and Metonymy in China’s National Image Publicity Film: Taking 18-Minute Feature Movie as an Example.” Studies in Literature and Language 19 (2): 84–88. https://doi.org/10.3968/11337.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار