1
استادیار گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
2
دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبانشناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
10.22084/rjhll.2024.28722.2299
چکیده
پیش‌بینی‌پذیری ارجاعی به احتمال بیان مجدد مشارکان یک رویداد گفته می‌شود که نقش مهمی در درک گفتمان دارد. این مقاله قصد دارد به این پرسش‌ها پاسخ دهد که در گفتمان فارسی، پس از خواندن یک جمله خوانندگان جملة بعد را با کدام مشارک (عامل/کنش‌رو/پذیرنده)، با چه صورت ارجاعی (ضمیر/اسم) آغاز می‌کنند و تاثیر نمود دستوری در این میان چیست. برای این منظور، 75 گویشور فارسی‌زبان در آزمون تکمیل داستان شرکت کردند که طی آن آزمودنی‌ها بعد از خواندن یک جملة انتقال مالکیت با مشارکان مذکور در سه نمود تام، ناقص، و ناقص استمراری، ادامة سناریو را با نوشتن جمله‌ای تکمیل کردند. داده‌ها پس از جمع‌آوری با استفاده از آزمون معنی‌داری مجذور کای تحلیل شدند. یافته‌های پژوهش ضمن پشتیبانی از تاثیر معنی‌دار نمود دستوری بر پیش‌بینی‌پذیری مشارکان، نشان داد نقش پذیرنده دارای بیشترین پیش‌بینی‌پذیری در گفتمان است اما نقش عامل به‌دلیل مورد ارجاع واقع شدن با ضمیر دارای دسترس‌پذیری بیشتر است.
)