عدم تفاوت‌های جنسیتی در پردازش مشخصه‌های فای در افراد دوزبانة متوازن: مطالعه‌ای بر پایة تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی (fMRI)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای زبانشناسی، گروه زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استاد گروه روانشناسی، دانشگاه هومبولت برلین، آلمان

چکیده

بررسی تفاوت­‌های جنسیتی بر پردازش مشخّصه­‌های فای شخص و شمار در زبان اول و دوم دوزبانه­­‌ها، محور اصلی مطالعة حاضر است. بدین منظور، عملکرد 30 نفر دوزبانة ترکی - فارسی (15 زن) که زبان دوم را به هنگام ورود به مدرسه آموخته بودند، با روش تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی (fMRI) و الگوی تحریک وابسته ­به ­رویداد ارزیابی شد. هر دو گروه فعالیت معنادار پارس­آپرکولاریس را فقط برای مشخّصة شمار نشان دادند. در حالی‌که، ناحیة شکنج گیجگاهی­‌ فوقانی خلفی برای هر دو مشخّصة شخص و شمار فعال شد. نکتة قابل اهمیت این است که هیچ تفاوتی در الگوی فعالیت مغزی زنان و مردان در پردازش مشخّصه­‌های فای شخص و شمار دیده نشد. به‌طورکلی، نتایج حاضر پیشنهاد می­‌کند که پردازش مشخّصه‌های فای شخص و شمار متأثر از تفاوت‌­های جنسیتی، سن یادگیری زبان دوم یا تعامل این دو عامل نیست که خود حاکی از توانش نحوی هم­تراز زنان و مردان در زبان اول و دوم برای دوزبانه­‌های متوازن است.

کلیدواژه‌ها


– پورمحمد، محمد (1397). روان­شناسی زبان. تهران: سمت.
– خدادادی، مجتبی؛ اسدزاده، حسن؛ کلانتر قریشی، منیر و امانی، حسین (1393). نرم‌افزار حافظة کاری دانیمن و کارپنتر. تهران: مؤسسه تحقیقات علوم رفتاری‌- شناختی سینا.
– میکده، سیمین (1400). بررسی اثرات بسندگی زبان و سن یادگیری زبان دوم بر دستگاه عصبی برای پردازش صرفی- نحوی با استفاده از ERPs و fMRI، رسالة دکتری، دانشگاه تربیت­ مدرس.
– Ackema, P., and Neeleman, A. (2018). Features of Person: From the Inventory of Persons to their Morphological Realization. Cambridge, MA: MIT Press.
– Ackema, P., and Neeleman, A. (2019). “Processing Differences between Person and Number: A Theoretical Interpretation”. Frontiers in psychology, 10, 211.
– Barber, H. and Carreiras, M. (2005). “Grammatical Gender and Number Agreement in Spanish: An ERP Comparison”. Journal of Cognitive Neuroscience, 17, no. 1: 137-53.
– Baxter, L. C., Saykin, A. J., Flashman, L. A., Johnson, S. C., Guerin, S. J., Babcock, D., and Wishart, H. A. (2003). “Sex differences in semantic language processing: A functional MRI study”. Brain and Language, 84(2): 264–272.
– Bornkessel-Schlesewsky, I., and Schlesewsky, M. (2013). “Reconciling time, space and function: A new dorsal-ventral stream model of sentence comprehension”. Brain and Language, 125(1): 60e76.
– Burman, D. D., Minas, T., Bolger, D. J., and Booth, J. R. (2013). “Age, sex, and verbal abilities affect location of linguistic connectivity in ventral visual pathway”. Brain and Language, 124(2): 184-193.
– Carreiras, M. Salillas, E. and Barber, H. (2004). “Event-Related Potentials Elicited During Parsing of Ambiguous Relative Clauses in Spanish”. Cognitive Brain Research, 20, no. 1: 98-105.
– Chiu, M. M., and McBride-Chang, C. (2006). “Gender, context, and reading: A comparison of students in 43 countries”. Scientific Studies of Reading, 10(4): 331–362.
– Dunn, A. L., and Fox Tree, J. E. (2009). “A quick, gradient Bilingual Dominance Scale”. Bilingualism: Language and Cognition, 12(3): 273–289. 
– Friederici, A. D, Hahne, A. and Saddy. D. (2002). “Distinct Neurophysiological Patterns Reflecting Aspects of Syntactic Complexity and Syntactic Repair”. Journal of Psycholinguistic Research, 31, no. 1: 45-63.
– Friederici, A. D., Chomsky, N., Berwick, R. C., Moro, A., and Bolhuis, J. (2017). “Language, mind and brain”. Nat. Hum. Behav. 1: 713–722.
– Green, D. W., and Abutalebi, J. (2013). “Language control in bilinguals: the adaptive control hypothesis”. J. Cogn. Psychol. (Hove), 25: 515- 530.
– Hagoort, P. and Brown. C. M. (2000). “ERP Effects of Listening to Speech Compared to Reading: The P600/SPS to Syntactic Violations in Spoken Sentences and Rapid Serial Visual presentation”. Neuropsychologia, 38, no. 11: 1531-49.
– Hartsuiker, R. J., Pickering, M. J., and Veltkamp, E. (2004). “Is syntax separate or shared between languages?”. Psychological Science, 15(6): 409 - 414.
– Hirnstein, M., Westerhausen, R., Korsnes, M. S., and Hugdahl, K. (2013). “Sex differences in language asymmetry are age-dependent and small: A large-scale, consonant–vowel dichotic listening study with behavioral and fMRI data”. Cortex, 49(7): 1910–1921.
– Hollingshead, A. (1975). Four Factor Index of Social Status. Unpublished
Manuscript. New Haven, CT: Yale University Department of Sociology.
– Hyde, J. S. (2005). “The gender similarities hypothesis”. American Psychologist, 60(6): 581–592.
– Leaper, C., and Smith, T. E. (2004). “A meta-analytic review of gender variations in children's language use: talkativeness, affiliative speech, and assertive speech”. Developmental psychology, 40(6): 993–1027.
– Logan, S., and Johnston, R. (2010). “Investigating gender differences in reading”. Educational Review, 62(2): 175–187.
– Mancini, S. (2018). Features and Processing in Agreement. Cambridge Scholars Publishing.
– Mancini, S. Molinaro, N and Carreiras, M. (2013). “Anchoring Agreement in Comprehension”. Language and Linguistics Compass, 7, no. 1: 1-21.
– Mancini, S., Quiñones, I., Molinaro, N., Hernandez-Cabrera, J. A., and Carreiras, M. (2017). “Disentangling meaning in the brain: Left temporal involvement in agreement processing”. Cortex; a journal devoted to the study of the nervous system and behavior, 86: 140–155.
– Meykadeh, A, Golfam, A., Nasrabadi, AM., Ameri, H., and Sommer, W. (2021b). “First Event-Related Potentials Evidence of Auditory Morphosyntactic Processing in a Subject-Object-Verb Nominative-Accusative Language (Farsi)”. Frontiers in Psychology. 16, 12: 698165.
– Meykadeh, A., Golfam, A., Batouli, Sah and Sommer, W. (2021a). “Overlapping but language-specific mechanisms in morphosyntactic processing in highly competent L2 acquired at school entry: fMRI evidence from an alternating language switching task”. Frontiers in Human Neuroscience. 26; 15:728549.
– Meykadeh, S., Golfam, A., Batouli, SAH, and Sommer, W. (In Press). “The neural basis of Number and Person phi-features processing: An fMRI study in highly proficient bilinguals”. Bilingualism: Language and Cognition.
– Molinaro, N., Vespignani, F., and Job, R. (2008). “A deeper reanalysis of a superficial feature: an ERP study on agreement violations”. Brain research, 1228: 161–176.
– Perani, D., and Abutalebi, J. (2005). “The neural basis of first and second language processing”. Current Opinion in Neurobiology, 15(2): 202–206.
– Poldrack, R. A. (2007). “Region of interest analysis for fMRI”. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 2 (1): 67-70. 
– Sanchis-Segura, C., Ibañez-Gual, M., Adrián-Ventura, J., Aguirre, N., Gómez-Cruz, Á., Avila, C., and Forn, C. (2019). “Sex differences in gray matter volume: how many and how large are they really?” Biology of sex Differences, 10(1): 1-19.
– Shaywitz, B. A., Shaywitz, S. E., Pugh, K. R., Constable, R. T., Skudlarski, P., Fulbright, R. K., Bronen, R. A., Fletcher, J. M., Shankweiler, D. P., and Katz, L. (1995). “Sex differences in the functional organization of the brain for language”. Nature, 373(6515), 607–609.
– Sommer, I. E., Aleman, A., Bouma, A., and Kahn, R. S. (2004). “Do women really have more bilateral language representation than men? A meta-analysis of functional imaging studies”. Brain, 127(8): 1845–1852.
– Sommer, I. E., Aleman, A., Somers, M., Boks, M.P., and Kahn, RS. (2008). “Sex differences in handedness, asymmetry of the planum temporale and functional language lateralization”. Brain Res.1206: 76–88.
– Stoet, G., and Geary, D. C. (2013). “Sex differences in mathematics and reading achievement are inversely related: Within-and across-nation assessment of 10 years of PISA data”. PLoS One, 8(3), e57988.
– Ullman, M. T. (2001). “The neural basis of lexicon and grammar in first and second language: The declarative/procedural model”. Bilingualism: Language and Cognition, 4: 105–122.
– Xu, M., Liang, X., Ou, J., Li, H., Luo, Y.-J., and Tan, L. H. (2019). “Sex differences in functional brain networks for language”. Cerebral Cortex. 30 (3): 1528-1537.
– Zawiszewski, A., Santesteban, M., and Laka, I. (2016). “Phi-features reloaded: an
even-related potential study on person and number agreement processing”. Applied Psycholinguistics.
– Zell, E., Krizan, Z., and Teeter, S. R. (2015). “Evaluating gender similarities and differences using metasynthesis”. American Psychologist, 70(1): 10–20.