اسم جنس در فارسی معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموحتۀ زبان‌شناسی دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

چکیده

از آن‌جا که درک «اسم جنس» در زبان‌ها همواره مسئلۀ دشواری بوده، از بررسی این مقولۀ دستوری
به‌طور دقیق و جامع غفلت شده‌است. در این مختصر، نخست به‌بررسی و تشریح انواع اسم جنس ازلحاظ معنایی پرداخته‌ایم. علاوه‌بر این، نشان داده‌ایم که مقولۀ اسم جنس، یکی از انواع طبقۀ «نکره» نیست، به-عبارتی امکانات دستوری نکره توانایی رمزگذاری اسم جنس را ندارند و اسم جنس در زبان فارسی
به‌عنوان یک مقولۀ دستوری مجزا فقط با بهره‌گیری از نشانۀ جمع و بی‌نشانگی رمزگذاری می‌شود. در همین راستا، با ارائۀ استدلال‌هایی این مهم تبیین شده‌است که دو مفهوم «نامشخص» و «جنس»، علی‌رغم شباهت ظاهری، کاملا از یک‌دیگر متمایز هستند. در این پژوهش، ضمایر جنس نیز معرفی شده‌اند که حاصل فرآیند دستوری‌شدگی هستند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


احمدی­گیوی، حسن و انوری، حسن. (1394). دستور زبان فارسی 1. ویرایش چهارم. تهران: فاطمی.
چوبک، صادق. (1395). انتری که لوطیش مرده بود. تهران: انتشارات جاویدان.
شریعت، محمدجواد. (1371). دستور زبان فارسی. چاپ پنجم. تهران: دیبا.
طباطبایی، علاءالدین. (1395). فرهنگ توصیفی دستور زبان فارسی. تهران: مجموعه فرهنگ­های فارسی.
مشکین­فام، مهرداد. (1399). دستوری­شدگی حرف تعریف نامعین براساس دستور ساختی. رسالۀ دکتری، دانشگاه بوعلی­سینا، همدان، ایران.
معین، محمد. (1342). اسم جنس و معرفه و نکره. ویرایش چهارم. تهران: امیرکبیر.
هدایت، صادق. (1330). حاجی آقا. تهران: انتشارات جاویدان.
 
Benninghoven, V. (2018). The Functions of 'General Nouns' theory and corpus analysis. In Thomas Kobnen & Joybrato Mukberjee (eds.), English corpus linguistics, 17. Berlin: Peter Lang.
Biber, D., S. Johansson, G., Leech, S., Conrad., & E. Finnegan. (1999). Longman Grammar of Spoken and Written English. Harlow: Longman.
Du Bois, J. W. (1980). Beyond definiteness: The trace of identity in discourse. In R. O, Freedle (Eds.) The pear stories: Cognitive, cultural, and linguistic aspects of narrative production, 3, 203-274. New Jersey: ABLEX publishing cooperation.
Esser, J. (2009). Introduction to English Text-Linguistics. Frankfurt a.M.: Peter Lang.
               Halliday, M.A.K., & Hasan, R. (1976). Cohesion in English. London: Longman.
Heine, B. (1997). Indefinite articles. In B, Heine (Eds.), Cognitive Foundations of Grammar, 66-82. New York: Oxford University Press.
Heine, B., & Kuteva, T. (2004). World lexicon of grammaticalization. Cambridge: Cambridge University Press.
Hopper, P. J., & Traugott, E. C. (2003). Grammaticalization. 2nd Edition. Cambridge: Cambridge University Press.
Mahlberg, M. (2005). English General Nouns: A Corpus  Theoretical Approach. Amsterdam: John Benjamins.
Partington, A. (1998). Patterns and Meanings. Using Corpora for English Language Research and Teaching. Amsterdam: John Benjamins.
Siewierska, A . (2004). Person. Cambridge: Cambridge University Press.