هدف از این مقاله به روز کردن دیدگاههای موجود درباره گویش شناسی و طبقه بندی زبان زازاکی و پاسخ دادن به این دو پرسش است: آیا زازاها کرد هستند؟ آیا زبان زازاکی کردیست؟ برای پاسخ دادن به این پرسش از متدهای دو گرایش زبانشناسی تطبیقی و گویش شناسی ادراکی بهره گرفته می‌شود. بخش اول این مقاله به پیشینه پژوهش زازاشناسی می‌پردازد. در بخش دوم با تکیه بر دیدگاه گویش شناسی ادراکی کوشش می‌شود تصویر روشنی از وضعیت پیچیده هویت زازاها و دیدگاههای گوناگون چه زازاها و چه غیر زازاها درباره قومیت و زبان آنها ارائه شود. بخش سوم به پژوهشهای زبانشناسی تطبیقی اختصاص دارد و به بررسی مولفه های دستوری مهم با درجه تشخیص بالا در شماری از زبانهای ایرانی که برای بررسی طبقه بندی زازاکی مهم هستند، می‌پردازد و بخش آخر به نتیجه گیری و پاسخ به دو پرسش اصلی این پژوهش اختصاص دارد.
وزیری، ذبیح الله (1394). فرهنگ واژگان فارسی به سمنانی. دو جلد. انتشارات آبرخ.
Ahmadi, S. (2020). “Building a Corpus for the Zaza–Gorani Language Family.” In: Proceedings of the 7th VarDial Workshop on NLP for Similar Languages, Varieties and Dialects, Barcelona, Spain (Online), December 13, 2020. pp. 70–78. Online available at: https://aclanthology.org/2020.vardial-1.7.pdf.
Aktaş, K. (1999). Ethnizität und Nationalismus: ethnische und kulturelle Identität der Aleviten in Dersim. IKO, Verlag für Interkulturelle Kommunikation.
Andrews, P. A. & Benninghaus, R. (1989). Ethnic groups in the Republic of Turkey. Wiesbaden: Reichert (Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients. Reihe B, Geisteswissenschaften, Nr. 60).
Arslan, Zeynep (2016). Eine religiöse Ethnie mit Multi-Identitäten. Die europäisch-anatolischen Alevit_Innen auf dem Weg zur Institutionalisierung ihres Glaubenssystems.
Arslan, Z. (2018). Das multiethnische Dersim und die “Zaza-Identität”. In: Wiener Jahrbuch für kurdische Studien 6 (2018). Praesens.
Bailey, D. (2018). A grammar of Gawraǰū Gūrānī. Dissertation zur Erlangung des philosophischen Doktorgrades an der Philosophischen Fakultät der Georg-August-Universität Göttingen. Available online at: https://ediss.uni-goettingen.de/bitstream/handle/11858/00-1735-0000-002E-E4B3-F/Gawraju%20Gurani%20Grammar%20-%20D%20Bailey%20-%20eDiss%20-%202018-09-22.pdf?sequence=1 (accessed at 5. August 2020)
Christensen, A. (1915). Le dialecte de Sämnān. Essai d’une grammaire Sämnanie avec un vocabulaire et quelques textes, suivid’une notice sur les patois de Sängsar et de Lāsgird (= Det Kgl. Danske Videnskabernes Selskabs Skrifter, 7. R., Histor. og Filosof. Afd., 2,4; København 1915).
Chyet, M. L (2003). Kurdish-English Dictionary. Ferhenga Kurmancî-Inglîzî. New Haven and London: Yale University Press.
Fırat, G. (2010). “Dersim'de etnik kimlik.” In: Herkesin bildiği sır: Dersim, S. 139–154.
Gippert, J. (2008). Zur dialektalen Stellung des Zazaki. Die Sprache 47 [2007/08].77–107.
Gündüzkanat, K. (1997). Die Rolle des Bildungswesens beim Demokratisierungsprozeß in der Türkei unter besonderer Berücksichtigung der Dimli- (Kırmanc-, Zaza-) Ethnizität. Zugl, Frankfurt (Main), Univ., Diss., 1995. Münster: LIT (Soziale Ungleichheit und Benachteiligung, 6).
Hadank, K. & Mann, O. (1932). Die Mundarten der Zâzâ, hauptsächlich aus Siverek und Kor. Leipzig.
Haig, G. (2004). Das Genussystem in der kurdischen Sprache: strukturelle und soziolinguistische Aspekte. In: Hajo, S., Borck, C., Savelsberg, E., Şukriye, D. (eds.) Gender in Kurdistan und der Diaspora. Münster: Lit, 33–58.
Haig, G. and Öpengin, E. (2014). “Introduction to Special Issue Kurdish: A critical research overview.” In: Kurdish Studies 2/2, pp. 99–122.
Hassanpour, A. (2003). “Diaspora, homeland and communication technologies.” In K. H. Karim (Ed.), The media of diaspora (76–88). London: Routledge.
Hassanpour, A., & Mojab, S. (2005). “Kurdish diaspora.” In M. Ember, C. R. Ember, & I. Skoggard (Eds.), Encyclopaedia of Diasporas: Immigrant and refugee cultures around the world (Vol. 1, 214–224). New York: Kluwer Academic.
Jügel, T. (2014). “On the linguistic history of Kurdish.” In: Kurdish Studies 2/2, pp. 123–142.
Henning, W. B. (1954). “The Ancient Language of Azerbaijan.” In: TPS 1954, 157–177. Again in: W.B. H., Selected Papers. II (Leiden etc. 1977), 457–478.
Kehl-Bodrogi, Krisztina (1998). “Wir sind ein Volk!” Identitätspolitiken unter den Zaza (Türkei) in der europäischen Diaspora. In: Sociologus, 2.
Kerimova, Aza A., Ahmed Mamedzade & Vera S. Rastorgueva (1980). Giljansko-russkij slovar. Moskva: Nauka.
Korn, A. (2003). Balochi and the Concept of North-West Iranian. In Jahani & Korn, eds., 49–60.
Korn, A. (2016). A partial tree of Central Iranian: A new look at Iranian subphyla. Indogermanische Forschungen401–434. https://doi.org/10.1515/if‑2016‑0021
Lerch, Peter I. (1857/58). Forschungen über die Kurden und die Iranischen Nordchaldäer. I. St. Petersburg.
MacKenzie, D. N. (1965). Some Gorani Lyric Verse. In: Bulletin of the School of Oriental and African Studies 28, Nr. 2, 255–283.
MacKenzie, D. N. (1966). The Dialect of Awroman (Hawrāmān-ī Luhōn), Grammatical Sketch, Texts, and Vocabulary, Band 4, Ausgabe 3 von Historisk-filosofiske skrifter udg. af det Kongelige Danske Videnskabernes Selskab Bände 3-4 von Historisk-filosofiske skrifter. København.
Mahmoudveysi, P., Bailey, D., Paul, L. & Haig, G. (2012). The Gorani language of Gawraǰū, a village of West Iran. Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag.
Mahmoudveysi, P. & Bailey, D. (2013). The Gorani Language of Zarda, a Village of West Iran: Text, Grammar, and Lexicon. Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert Verlag.
Mahmoudveysi, P. (2016). The meter and the literary language of Gūrānī poetry. Hamburg: Universität Hamburg doctoral dissertation. http://ediss.sub.unihamburg.de/volltexte/2016/7935/pdf/Dissertation.pdf (accessed 12 August 2020).
Mann, O. / Hadank, K. (1932). Die Mundarten der Zâzâ, hauptsächlich aus Siverek und Kor.
Maxwell, A. (2006). “Why the Slovak Language Has Three Dialects: A Case Study in Historical Perceptual Dialectology”. Austrian History Yearbook. 37 (Center for Austrian Studies, University of Minnesota): 141–162. Doi: 10.1017/s0067237800016817. S2CID 143503178.
Malmîsanij, M. (2021). “The Kırmanjki (Zazaki) Dialect of Kurdish Language and the Issues It Faces.” In: The Cambridge History of the Kurds. Cambridge University Press, pp. 663–684.
Minorsky, V. (1943). “The Gūrān.” In: Bulletin of the School of African and Oriental Studies 11(1). 75–103.
Müller, F. (1865). Beiträge zur Kenntniss der neupersischen Dialekte: Zaza-Dialekt der Kurdensprache, Wien 1865. (Aus dem November-Hefte des Jahrganges 1864 der Sitzungsberichte der phil.-hist. Classe der kais. Akademie der Wissenschaften, XLVIII. Bd., besonders abgedruckt)
Paul, D. (2011). A Comparative Dialectal Description of Iranian Taleshi. A thesis submitted to the University of Manchester for the degree of PhD in the Faculty of Humanities. https://www.escholar.manchester.ac.uk/api/datastream?publicationPid=uk-ac-man scw: 119653&datastreamId=FULL-TEXT.PDF
Paul, L. (1998). “The Position of Zazaki among West Iranian Languages.” In: Proceedings of the Third European Conference of Iranian Studies held in Cambridge, 11th to 15th September 1995. Part I: Old and Middle Iranian Studies ed. by Nicholas Sims-Williams, 163–177. Wiesbaden: Reichert.
Pierre L. (1989). “Les dialectes du sud-ouest de l'Iran.” In: Rüdiger Schmitt (ed.), Compendium Linguarum Iranicarum, 341–349. Wiesbaden: Dr. Ludwig Reichert.
Porst, R. (2014): Fragebogen: Ein Arbeitsbuch. Auflage. Springer VS.
Schmitt, R. (1989). “Die mitteliranischen Sprachen im Überblick.” In Schmitt, ed., 95–105.
Selcan, Z. (1998). “Die Entwicklung der Zaza-Sprache. ” In: Pêseroka Zon u Kulturê Ma: Dımıli-Kırmanc-Zaza. Issue 12: 152–163. Baiersbronn.
Sheyholislami, J. (2011). Kurdish Identity, Discourse, and New Media. New York: Palgrave Macmillan.
Sheyholislami, J. (2017). “Language Status and Party Politics in Kurdistan-Iraq: The case of Badini and Hawrami Varieties.” In: Zeynep Arslan (ed.): Zazaki –yesterday, today and tomorrow. Survival and standardization of a threatened language. Graz.
Shokri, G. (2012). Past and Non-past Structures in the Mazandarani Dialect Spoken by the Galesh of Ziarat. In Orientalia Suecana LXI (2012).
Shokri G, Jahani, C., Barani, H. (2013). When tradition meets modernity: five life stories from the Galesh community in Ziarat, Golestan, Iran. Uppsala: Acta Universitatis Upsaliensis.
Taşçı, H. (2006). Identität und Ethnizität in der Bundesrepublik Deutschland am Beispiel der zweiten Generation der Aleviten aus der Republik Türkei. Münster.
Todd, T. L. (1985). A grammar of Dimili. Also known as Zaza. Ann Arbor.
Törne, A. (2020). Dersim - Geographie der Erinnerungen. Eine Untersuchung von Narrativen über Verfolgung und Gewalt. Berlin, Boston: De Gruyter (Welten des Islams Worlds of Islam - Mondes de l'Islam, 12).
Von Le Coq, A. (1903). Kurdische Texte, Reichsdruckerei, Berlin.
Werner, E. (2017): Rivers and mountains. A historical, applied anthropological and linguistical study of the Zaza people of Turkey including an introduction to applied cultural anthropology. Nürnberg: VTR Publications.
Windfuhr, G. (2009): “Dialectology and Topics.” In: G. Windfuhr (ed.): Iranian Languages, 5–42.
غلامی, سالومه . (1400). طبقه‌بندی زبان زازاکی بر پایۀ گویش‌شناسی ادراکی و زبانشناسی تطبیقی. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 11(22), 1-34. doi: 10.22084/rjhll.2021.24754.2169
MLA
غلامی, سالومه . "طبقه‌بندی زبان زازاکی بر پایۀ گویش‌شناسی ادراکی و زبانشناسی تطبیقی", پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 11, 22, 1400, 1-34. doi: 10.22084/rjhll.2021.24754.2169
HARVARD
غلامی, سالومه. (1400). 'طبقه‌بندی زبان زازاکی بر پایۀ گویش‌شناسی ادراکی و زبانشناسی تطبیقی', پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 11(22), pp. 1-34. doi: 10.22084/rjhll.2021.24754.2169
CHICAGO
سالومه غلامی, "طبقه‌بندی زبان زازاکی بر پایۀ گویش‌شناسی ادراکی و زبانشناسی تطبیقی," پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 11 22 (1400): 1-34, doi: 10.22084/rjhll.2021.24754.2169
VANCOUVER
غلامی, سالومه. طبقه‌بندی زبان زازاکی بر پایۀ گویش‌شناسی ادراکی و زبانشناسی تطبیقی. پژوهش های زبان شناسی تطبیقی, 1400; 11(22): 1-34. doi: 10.22084/rjhll.2021.24754.2169
)