نام‌های اماکن ورزشی در جمهوری اسلامی ایران و مقایسه‌ی آن با پیش از انقلاب: رویکردی گفتمان-بنیاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گـروه زبان‌شناسـی، دانشـکده ادبیات فارسـی و زبان‌های خارجه، دانشگاه علامه طباطبائی تهران

2 دانشجوی دکترای زبان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی تهران

چکیده

نام مکان یا جای‌نام می‌تواند افزون بر ابزار موقعیت‌نمایی، بیانگر روایت رسمی و مجاز از تاریخ باشد. از این رو پیکره‌ای شامل ۴۲۰ نام مکان ورزشی در پیش و پس از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷ به‌صورت تصادفی در بازه‌ی زمانی سه‌ماهه‌ای در سال ۱۳۹۸ گردآوری شد تا با اتخاذ رویکردی گفتمان - بنیاد در چارچوب نظری ون‌دایک (2006) مورد بررسی قرارگیرد. یافته‌ها حاکی از آن است که در پی انقلاب ۵۷ مفاهیم مذهبی مرتبط با حکومت اسلامی جایگزین مفاهیم مرتبط با حکومت شاهنشاهی و ایران باستان شده، و حجم بالای نام‌های ایدئولوژیک (85 درصد) بیانگر نظام‌مندی روال نام‌گذاری است. همچنین، یافته‌ها بیانگر آن است که نام‌گذاری به‌عنوان ابزار مشروعیت‌بخشی به نظام حاکم و نیز مشروعیت‌زدایی از نظام پیشین و زدودن آثار گذشته به‌کار گرفته شده است. از سوی دیگر، یافته‌های این مطالعه دلالت بر آن دارد که قلمروی ورزش می‌تواند شاخصی از میزان تکثرگرایی مذهبی در یک جامعه‌ی متنوع باشد.

کلیدواژه‌ها


-  بدیعی ازنداهی، م.  (1388). «گفتمان نامگذاری خیابان­های تهران پس از انقلاب اسلامی». ژئوپلیتیک- انجمن ژئوپلتیک ایران، 5 (1): 72-101.
-  Alderman, D. (2002). “Street Names as Memorial Arenas: The Reputational Polities of Commemorating Martin Luther King in a Georgia County”. Historical Geography, 30: 99-120.
-  Alderman, D. (2008). Place, Naming, and the Interpretation of Cultural Landscapes. In: Brian, G. & Howard, P. (editors), The Ashgate Research Companion to Heritage and Identity, Aldershot: Ashgate, 295-213.
-  Alderman, D. & Inwood, J. (2013). “Street naming and the politics of belonging: Spatial injustices in the toponymic commemoration of Martin Luther King Jr”. Social and Cultural Geography, 14(2): 211-233.
-  Azaryahu, M. (1996). “The Power of Commemorative Street Names”. Environment and Planning D: Society and Space, 14(3), 311–330.
-  Azaryahu, M. (2009). “Naming the past: the significance of commemorative street names”. In L. Berg and J. Vuolteenaho (eds.), Critical Toponymies: The Contested Politics of Place Naming, Ashgate, Farnham.
-  Azaryahu, M. (2011). “The critical turn and beyond: the case of commemorative street naming”. ACME: An International E-Journal for Critical Geographies 10.1, 28-33.
-  Fowler, R. & Hodge, B. (1979). Critical linguistics, language and control. R. Fowler (Ed.) (pp 185-213). London: Routledge and Kegan Paul.
-  Gonzáles Faraco, J. C. & Dean Murphy, M. (1997). “Street Names and Political Regimes in an Andalusian Town”. Ethnology, 36(2): 123-148.
-  Kearns, R. & Berg, L. (2002). “Proclaiming place: Towards a geography of place name pronunciation”. Social & Cultural Geography. 3(3): 283-302.
-  Light, D. & Young, C. (2015). “Toponymy as Commodity: Exploring the Economic Dimensions of Urban Place Names”. International Journal of Urban and Regional Research, 39(3): 435-450.
-  Reysen, S., Snider, J. & Branscombe, N. (2012). “Corporate Renaming of Stadiums, Team Identification, and Threat to Distinctiveness”. Journal of Sport Management, 26: 350-357.
-  Rose-Redwood, R., Alderman, D. & Azaryahu, M. (2010). “Geographies of toponymic inscription: New directions in critical place-name studies”. Progress in Human Geography, 34(4), 453 - 470.
-  Van Dijk, T. A. (2001). Multidisciplinary CDA: A plea for diversity. In R. Wodak & M. Meyer (Eds.), Methods of Critical Discourse Analysis (pp. 95-120). Thousand Oaks, CA: Sage Publications Inc.
-  Van Dijk, T. A. (2006). Politics, ideology and discourse. In: Brown, K. (Ed.), The Encyclopedia of Language and Linguistics. Vol. 9 Oxford; New York: Pergamon Press, 728-740.
-  Vuolteenaho, J; Berg, L. (2009). “Towards critical toponymies”. In: L. Berg and J. Vuolteenaho (Eds.) Critical Toponymies:  The Contested Politics of Place Naming, 1-18.