ساخت امری در زبان کردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبانشناسی دانشگاه کردستان

چکیده

مقالۀ حاضر به بررسی صیغگان امری حاکم بر زبان کردی با توجه به معیارهای همگونی صوری و بیشینگی/کمینگی می­پردازد. نتایج تحقیق نشان می­ دهد که در زبان کردی صورت­ های امری ساختواژی تنها برای دوم شخص مفرد و جمع وجود دارد و در صورت اظهار امری معطوف به دیگر اشخاص باید به ساخت­ های تحلیلی (چهار ساخت متمایز) متمسک شد. مطالعۀ طیف ناهمگون ساخت­ های امری در کردی روشن ساخت که پارادایم امری در کردی مبتنی بر ساختی کمینه بوده که نقطه مقابل بیشینه­ای ندارد. از ویژگی‌های هستۀ کمینۀ پارادایم امری تمایزات زمانی و عملگرهای مجزای نهی و نفی می­ باشد. همچنین، تحقیق حاضر با تکیه بر معیارهای فاعل دوم شخص و اعمال نیرو به بررسی و مقایسۀ ابعاد متفاوت معناشناختی شش ساخت امری می­ پردازد. نتایج تحقیق نشان می­ دهد که ساخت­ های کانونی بیشترین وجوه معنایی یک ساخت سرنمون را داشته، و ساخت­ های غیرکانونی عمدتاً فاقد برخی ویژگی‌های یک امری سرنمون می­ باشند.

کلیدواژه‌ها


-  راسخ­مهند، محمد (1393). «پیدایش افعال دوگانه در زبان فارسی». پژوهش های زبانشنای تطبیقی، شماره 7: 70-95.
-  Aikhenvald, A. & Dixon, R. (2017). Commands:  A Cross-Linguistic Typology. Oxford: Oxford University Press.
-  Aikhenvald, A. (2010). Imperatives and Commands. Oxford: Oxford University Press.
-  Aikhenvald. A. (2017). Imperatives and Commands: A Cross-linguistic View. In, Commands:  A Cross-Linguistic Typology, A. Aikhenvald & R. Dixon (eds). 1-40. Oxford: Oxford University Press.
-  Austin, J. (1962). How to Do Thing with Words. Oxford: Clarendon Press.
-  Birjulin, L. & Xrakovskij, V. (2001). Imperative sentences: Theoretical problems. In, Typology of Imperative Constructions, V. Xrakovskij (ed.), 3–50. Munich: Lincom.
-  Huddleston, R. (1984). Introduction to the Grammar of English. Cambridge: Cambridge University Press.
-  Jary, M. & Kissene, M. (2014). Imperative. Cambridge: Cambridge University Press.
-  Jary, M. & Kissine, M. (2016). “When terminology Matters: The Imperative as a Comparative Concept”, Linguistics 54 (1): 119–148.
-  Lyons, J. (1977). Semantics Volume 2.  New York Melbourne: Cambridge University Press.
-  Mauri, C. & Sansò, A. (2011). “How directive constructions emerge: Grammaticalization, Constructionalization, Cooptation”, Journal of Pragmatics. 43: 3489–3521.
-  Sadock, J. M. & Zwicky, M. (1985). Speech act distinctions in syntax. Language Typology and Syntactic Description. Vol. I: Clause Structure. T. Shopen (ed.). Cambridge: Cambridge University Press: 155–196.
-  Searle, J. (1976). “A Classification of Illocutionary Acts”, Language in Society. pp.: 1-23.
-  Takahashi, Hidemitsu (2012). A Cognitive Linguistic Analysis of the English Imperative. With Special Attention to Japanese Imperatives. Amsterdam: John Benjamin.
-  Van der Auwera, J.; Dobrushina, N. & Goussev, V. (2005c). Imperative-hortative systems. In, The World Atlas of Language Structures, Martin Haspelmath, Matthew S. Dryer, David Gil & Bernard Comrie (eds), 294–297. Oxford: Oxford University Press.
-  Van Der Auwera, J.; Lejeune, L. & Goussev, V (2005b). The Prohibitive. In, The World Atlas of Language Structures, Martin Haspelmath, Matthew S. Dryer, David Gil & Bernard Comrie (eds). 290-293. Oxford: Oxford University Press.
-  Van Der Auwera, J.; Lejeune, L.; Pappuswamy, U. & Goussev, V. (2005a). The Morphological Imperative. In, The World Atlas of Language Structures, Martin Haspelmath, Matthew S. Dryer, David Gil & Bernard Comrie (eds). 286- 289. Oxford: Oxford University Press.
-  Van der Auwera, Johan (2006). Imperatives. In, Encyclopedia of Language and Linguistics, Keith Brown (ed.), 565–567. Amsterdam: Elsevier.
-  Van der Auwera,J.;  Dobrushina, N. &  Goussev, N. (2004). A Semantic Map for Imperative-Hortatives. In, Contrastive Analysis in Language. Identifying Linguistic Units of Comparison, Dominique Willems, Bart Defrancq, Timothy Colleman & Dirk Noël (eds), 44–66. New York: Palgrave Macmillan.
-  Xrakovskij, Viktor S. (eds). (2001). Typology of Imperative Constructions. Munich: Lincom.