تفاوت‌های گفتمانی و نحوی جملات گسسته و شبه‌گسسته در زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان شناسی دانشگاه شیراز

2 دانش‌آموختة کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه شیراز

چکیده

جملات گسسته و شبه‌گسسته در زمرة ساخت‌های گسسته قرار دارند. در متون پیشین، بر اساس داده‌های زبان انگلیسی به تفاوت‌های گفتمانی این جملات بر حسب وزن، زنجیرة ارجاع، نقش گفتمانی و نیز تفاوت‌های نحوی با توجه به اینکه کدام سازة نحوی می‌تواند در جایگاه سازة گسسته بنشیند، پرداخته شده است و نشان داده شده است که این جملات قابل جایگزینی نیستند. نگارندگان مقالة پیش رو سعی دارند تا با اتکاء بر داده‌های زبان فارسی که از متون ادبی، علمی، تاریخی و روزنامه‌ای گردآوری شده است، نشان دهند که آیا همین تفاوت‌ها در زبان فارسی نیز وجود دارد و آیا از این حیث تمایزی میان زبان انگلیسی و فارسی دیده می‌شود یا خیر. لازم به ذکر است که داده‌های گردآوری شده شامل 105 جملة گسسته و 67 جملة شبه‌‌گسسته است.

کلیدواژه‌ها


احمدی گیوی، حسن و حسن انوری (1385). دستور زبان فارسی 1. تهران: مؤسسه فرهنگی فاطمی.
خرمایی، علیرضا و  افسانه شهباز (a1388) "نقش کانونی سازة گسسته در جملات گسسته" مجلة زبان و زبان‌شناسی، 9: 27-52.
خرمایی، علیرضا، افسانه شهباز، (b1388) "جملات گسسته: دو مقلولة متمایز یا مقوله‌ای واحد؟"، دستور (ویژه‌نامة نامة فرهنگستان)، 5: 51-80.
غلامعلی‌زاده، خسرو (1380)‌ساخت زبان فارسی. تهران: احیاء کتاب.
شهباز، افسانه، (1387) بررسی ساختار اطلاعاتی جملات اسنادی در زبان فارسی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه کردستان.
مشکوةالدینی، مهدی، (1381) دستور زبان فارسی بر پایه نظریهی گشتاری. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
Ahmadkhani, M. (2001) Cleft and Pseuodo-Cleft ‍‍Constructions in Persian. MA Thesis, Tarbiat Modarres University.
Collins, P. (1991) Cleft and Pseudo-Cleft Constructions in English. London & New York: Routledge.
Collins, P. (2006) "It-Clefts and Wh-Clefts: Prosody and Pragmatics" Journal of Pragmatics, 38: 1706-1720.
Delin, J. (1989) Cleft Constructions in Discourse. PhD Dissertation No. 34, Centre for Cognitive Science, University of Edinburgh.
Delin, J. (1990) "A Multi-Level Account of Cleft Constructions in Discourse" Coling 90: Proceedings of the 13th International Conference on Computational Linguistics, Volume 2, pp:83-88, Helsinki, Finland, August 20-25, 1990.
Delin, J. & J. Oberlander "Cleft Constructions in Context: Some Suggestions for Research Methodology". Information Retrieval. May 26, 2010. [Online]. <http://www.fb10.uni-bremen. de/anglistic/ langpro/projects/gem/delinpublications.html#cleft
Granham, A., J Oakhill & P. N. Johnson-Laird (1982)"Referential Continuity and the Coherence of Discourse" Cognition,11: 29-46.
Hedberg, N. (1990) Discourse Pragmatics and Cleft Sentences in English. Ph.D. Dissertation, University of Minesota.
Hedberg, N. & L. Fadden. (2007) "Information Structure of It-Clefts, Wh-Clefts and Reverse Wh-Clefts in English", In Nancy Hedberg and Ron Zacharski (eds.), The Grammar-Pragmatics Interface:Essays in Honor of Jeanette K. Gunde, 49-76. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins.
Lambrecht, K. (2001) "A Framework for the Analysis of Cleft Constructions" Linguistics,  39: 463-516.
Prince, E (1978) "A Comparison of Wh-Clefts and It-Clefts in Discourse" Language, 54: 883-906.
Rahbarnia, S. (1996) "A Contrrastive Study of English and Persian Cleft Structures" Indian Journal of Applied Linguistics, 22: 19-28.
Weinert, R. & J. Miller (1996) "Cleft Constructins in Spoken Language" Journal of Pragmatics, 25: 173-206.