بررسی صوتی میزان قوت همخوان‌های سایشی فارسی در بافت‌های آوایی و نوایی مختلف

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه بین المللی امام خمینی

2 کارشناس‌ارشد زبانشناسی همگانی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی

چکیده

این مقاله در چارچوب واجشناسی آزمایشگاهی به بررسی میزان قوت همخوان­ های سایشی در گفتار پیوستۀ فارسی می‌پردازد. داده ­ها به شیوه ­ای طراحی شدند که همخوان ­های سایشی در سه جایگاه­ آغازی، میانی (بین دو واکه) و پایانی کلمه، دو بافت آوایی واکدار و بیواک و دو موضع نوایی تکیه­ بر و بی­ تکیه قرار بگیرند. مقادیر دیرش همخوان ­های سایشی در حوزه زمان و دامنه انرژی فرکانس­ های پایین (0-1000 هرتز) و فرکانس­های میانی و بالا (بالاتر از 1800 هرتز) در حوزه شدت انرژی بر روی داده ­های هدف اندازه­ گیری شدند. نتایج نشان داد که الگوی توزیع مقادیر دیرش و دامنه انرژی فرکانس ­های میانی و بالای همخوان ­های سایشی به صورت تابعی از بافت آوایی و موضع نوایی آنها تغییر می­ کند. سایشی ­ها در بافت آوایی واکدار و موضع بی­ تکیه دیرش و دامنه انرژی کمتر و بالعکس در بافت بیواک و موضع تکیه ­بر دیرش و دامنه انرژی بیشتری دارند. این نتایج همچنین نشان داد درصد واکداری همخوان ­های سایشی در بافت واکدار از بافت بیواک به طور قابل توجهی بیشتر است. به‌علاوه، شدت واکداری (دامنه انرژی فرکانس ­های پایین) سایشی­ ها در بافت واکدار نسبت به بافت بیواک بیشتر است. این نتایج با تأیید یافته­ های به‌دست آمده از زبان­ های دیگر نشان می ­دهد که سایشی ­ها در موضع تکیه ­بر و بافت آوایی بیواک و همچنین جایگاه­ های آغازی و پایانی کلمه، میزان قوت خود را حفظ می­ کنند ولی در موضع بی­ تکیه، بافت واکدار و جایگاه بین­واک ه­ای از میزان قوت آنها به‌طور قابل ملاحظه­ ای کاسته می­ شود.

کلیدواژه‌ها


-  اسدی، هما؛ حسینی کیونانی، نینا و نوربخش، ماندانا (1394). بررسی تأثیر پوشش صورت بر ویژگی‌های آکوستیکی سایشی‌های بیواک زبان فارسی: پژوهشی در چارچوب آواشناسی قضایی. زبانشناسی و گویش‌های خراسان. سال هفتم. ش. 13.
-  اسدی، هما؛ نوربخش، ماندانا و ساسانی، فرهاد (1398). تفاوت‌های بین- گوینده در سایشی­های بیواک زبان فارسی. جستارهای زبانی. دوره دهم. ش. 1، پیاپی. 49، صص. 129-147.
-  رحیمی، مریم (1392). بررسی صوت­شناختی واکداری در همخوان­های سایشی زبان فارسی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده زبان­های خارجی، دانشگاه اصفهان.
-  Bouavichith, D., & Davidson, L. (2013). Segmental and prosodic effects on intervocalic voiced stop reduction in connected speech. Phonetica 70, 182–206.
-  Ertmer, D. J., Goffman, L. A. (2011). Speech production accuracy and variability in young cochlear implant recipients: Comparisons with typically developing age-peers. Journal of Speech Language and Hearing.
-  Hualde, J. & Prieto, P. (2014). Lenition of Intervocalic Alveolar Fricatives in Catalan and Spanish. Phonetica 71, 2, 109-127. 
-  Hualde, J. I., Nadeu, M. (2011). Lenition and phonemic overlap in Rome Italian. Phonetica 68, 215–242.
-  Jongman, A., Wayland, R., & Wong S. (2000). Acoustic characteristics of English fricatives, Journal of Acoustical Society of America 108(3), 1252–1263.                    
-  Kirchner, R. (1998). An effort-based approach to consonant lenition. London: Routledge.
-  Ladefoged, P. & Johnson, K. (2011). A course in phonetics (6th edition). Boston:
-  Lavoie, L. M. (2001). Consonant strength: phonological patterns and phonetic manifestations, London: Routledge. 
-  Lehiste, J. (1960). Duration of syllable nuclei in English. Journal of the Acoustical Society of America 32, 693-703.        
-  Mi-young, L. W., & Lederberg, A. R. (2014). Measuring phonological awareness in deaf and hard-of-hearing children. Journal of Speech, Language, and Hearing Research.
-  Peterson, G. E., & Lehiste, I. (1960). Duration of syllable Nuclei in English. Journal of the Acoustical Society of America, 32(6), 693–703.
-  Pluymaekers, M., Ernestus, M., & Baayen, R. H. (2005). Lexical frequency and acoustic reduction in spoken Dutch. Journal of the Acoustical Society of America 118: 2561–2569.
-  Reidy, P. F. (2015). The spectral dynamics of voiceless sibilant fricatives in English and Japanese, Doctoral dissertation, The Ohio State University.
-  Reidy, P. F., Kristensen, K., Winn, M. B., Litovsky, R. Y., & Edwards, J. R. (2017). The acoustics of word-initial fricatives and their effect on word-level intelligibility in children with bilateral cochlear implants. Ear and hearing, 38(1), 42.
-  Stevens, K. N. (2000). Acoustic phonetics (Vol. 30). MIT press.
-  Todd, A. E., Edwards, J. R., & Litovsky, R. Y. (2011). Production of contrast between sibilant fricatives by children with cochlear implants. The Journal of the Acoustical Society of America, 130(6), 3969-3979.
-  Torreira, F., & Ernestus, M. (2012). Weakening of intervocalic/s/in the Nijmegen Corpus of Casual Spanish. Phonetica, 69(3), 124-148.
-  Wadsworth/Cengage Learning.
-  Wedel, A. (2012). Lexical contrast maintenance and the organization of sublexical contrast systems. Language and Cognition, 4(4), 319-355.
-  Wedel, A., Kaplan, A., & Jackson, S. (2013). High functional load inhibits phonological contrast loss: A corpus study. Cognition, 128(2), 179-186.