ساخت های دوگذرای فارسی در دستور نقش و ارجاع

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکترای زبان شناسی، دانشگاه شهید بهشتی تهران

چکیده

هدف ما از پژوهش پیش‌رو آن است که با روش توصیفی- تحلیلی ساخت‌های دوگذرای زبان فارسی را در دستور نقش و ارجاع بررسی کرده و ساختارهای نحوی و معنایی آن را واکاوی نماییم. همچنین به بررسی این ساخت‌ها در چهارچوب رویکرد رده‌شناختی هسپلمث (2015) خواهیم پرداخت. برپایۀ رویکرد ون‌ولین (2007)، یافته‌های پژوهش گویای آنست که بیشتر ساخت‌های دوگذرای زبان فارسی از سلسله‌مراتب جهانی اثرگذار-اثرپذیر پیروی می‌کنند و از این رو در این ساخت‌ها پذیرنده که آخرین موضوع در ساختار منطقی است، کلان‌نقش اثرپذیر را دریافت می‌کند و در نتیجه «ساخت مفعولی حرف‌اضافه‌ای» حاصل خواهد شد. اما اگر رویکرد هسپلمث (2015) را در پیش بگیریم آنگاه درمی‌یابیم که زبان فارسی در زمرۀ زبان‌هایی است که انطباق نامستقیم دارند، یعنی مفعول ساخت‌های تک‌گذرا به شیوه‌ای یکسان با پذیرنده در ساخت‌های دوگذرا رمزگذاری می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-  رضایی، والی و نیسانی، مژگان (1391)، «بررسی ساخت بند زبان فارسی بر اساس دستور نقش و ارجاع»، پژوهش‎های زبان­شناسی، شمارۀ 2، سال 4: 66-51.
-  رضایی، والی و هوشمند، مژگان (1391)، «بررسی رده‌شناختی ویژگی‌های نشانه‌گذاری و رفتاری ساخت‌های دومفعولی در زبان فارسی»، پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، شمارۀ 4، سال 2: 144-125.
-  ساغری، زهرا (1391)، بررسی چرایی و چگونگی حضور افزوده‌های (اختیاری و اجباری) فارسی در چهارچوب دستور نقش و ارجاع، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز.
-  شریفی، عبدالرحیم (1390)، طبقه‌بندی نمودی فعل‌های زبان فارسی بر اساس دستور نقش و ارجاع، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه اصفهان.
-  مجیدی، ستاره (1390)، «ساخت اطلاع در زبان فارسی در چارچوب دستور نقش‌گرای نظام‌مند و دستور نقش و ارجاع»، نامۀ فرهنگستان، شمارۀ 7 : 183-208.
-  معزی­پور، فرهاد (1388)، بررسی ساخت اسنادی­ساز در زبان فارسی بر پایۀ دستور نقش و ارجاع، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی.
-  Dowty, David R. (1979), Word Meaning and Montague Grammar. Dordrecht: Reidel.
-  Haspelmath,  Martin. (2006), “Against  markedness  (and  what  to  replace  it  with)”.  Journal of Linguistics, 42.1: 25-70.
-  Haspelmath, Martin (2008), “Ditransitive Constructions: Towards a new Role and Reference Grammar account?”. In Van Valin Jr., Robert D. (ed.), Investigations of the Syntax–Semantics–Pragmatics Interface (75–100). Amsterdam: John Benjamins.
-  Haspelmath, Martin (2015), “Ditransitive Constructions”. Annual Review of Linguistics, 1: 19-41.
-  Malchukov, A., M. Haspelmath and B. Comrie (2010), “Ditransitive constructions: a typological overview”. In A. Malchukov, M. Haspelmath & B. Comrie (eds.), Studies in Ditransitive Constructions (1-64). Berlin/New York: De Gruyter Mouton.
-  Primus, Beatrice (1999), Cases and thematic roles: ergative, accusative and active. Tübingen: Niemeyer.
-  Van Valin, Robert D., Jr. (2005), Exploring the Syntax-Semantic Interface. Cambridge: CUP.
-  Van Valin, Robert D., Jr. (2007), “The Role and Reference Grammar analysis of three-place predicates”.  Suvremena lingvistika, 63: 31–63.
-  Van Valin, Robert D., Jr. (Ed.) (2008), Investigations of the Syntax–Semantics–Pragmatics Interface. Amsterdam: John Benjamins.
-  Van Valin, Robert D., Jr. (2009). “An Overview of Role and Reference Grammar”. Available online:
http://linguistics.buffalo. edu/people/faculty/vanvalin/rrg/RRG_overview.pdf
-  Vendler, Zeno (1967), Linguistics in philosophy. Ithaca: Cornell University Press.