بررسی ساختار هجایی زبان فارسی و حذف انسدادی‌های تیغه‌ای در چارچوب نظریه‌ی CVX

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد زبان شناسی دانشگاه اصفهان

2 دانشیار زبان شناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

به طور سنتی، ساخت مجاز هجاهای زبان فارسی CV، CVC و CVCC در نظر گرفته شده است؛ در صورتی که بررسی‌های انجام‌شده از برخی فرایندهای واجی نشان می‌دهد که طول ساختار هجایی زبان فارسی را می‌توان به صورت دیگری در نظر گرفت. در این مقاله ابتدا به بررسی ساخت هجایی زبان فارسی در چارچوب نظریه‌ی CVX پرداخته شده و نشان داده شده است که در این چارچوب بیشینه‌ی طول هجای زبان فارسی از CVC فراتر نیست. سپس فرایند واجی حذف در زبان فارسی به عنوان شاهدی بر تأیید این مطلب، مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله نشان داده شده است که رفتار متفاوت واج /t/ در این فرایند واجی، به دلیل نقش صرفی متفاوت این واج نسبت به واج‌های دیگر زبان فارسی است. از این منظر، بازنمایی زیرساختی پسوند گذشته‌ساز در افعال زبان فارسی همخوان t– می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


ابوالقاسمی، محسن (1373)، ماده‌های فعل فارسی دری. تهران: نشر ققنوس.
-  انوری، حسن؛ احمدی گیوی، حسن (1390)، دستور زبان فارسی 2، تهران: نشر فاطمی، ویرایش چهارم.
-  انوری، حسن؛ احمدی گیوی، حسن ( 1381)، فرهنگ بزرگ سخن، جلد 8، تهران: نشر سخن.
-  باقری، مهری (1378)، مقدمات زبان‌شناسی. تهران: نشر قطره چاپ سیزدهم.
-  بیجن‌خان، محمود (1384)، واج‌شناسی نظریۀ بهینگی، تهران: انتشارات سمت.
-  ثمره، یدالله (1378)، آواشناسی زبان فارسی آواها و ساخت آوایی هجا، تهران: مرکز دانشگاهی، چاپ هشتم.
-  حسن‌دوست، محمد (1393)، فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی، تهران: نشر آثار فرهنکستان زبان و ادب فارسی.
-  حق‌شناس، علی‌محمد (1356)، آواشناسی، تهران: نشر آگاه.
-  رنجی، منصور (1356)، توزیع گونه‌های ستاک فعل‌های باقاعده و بی‌قاعده در زبان فارسی و قواعد واژ-واجی حاکم بر آنها، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ زبان‌شناسی همگانی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه تهران.
-  شقاقی، ویدا (1386)، مبانی صرف، تهران: سمت.
-  صدری افشار، غلامحسین (1388)، فرهنگ فارسی دو جلدی، تهران: نشر فرهنگ معاصر.
-  طباطبایی، علاءالدین (1376)، فعل بسیط فارسی و واژه‌سازی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
-  علی‌نژاد، بتول؛ بدیعی، مرضیه (1394)، «حذف همخوان‌های انسدادی تیغه‌ای و اصل مرز اجباری در نظریه‌های غیرخطی»، نشریۀ پژوهش‌های زبان‌شناسی تطبیقی، سال پنجم، شماره 10، پاییز و زمستان 1394: 108-91
-  کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه (1385)، واج شناسی رویکردهای قاعده بنیاد، تهران: انتشارات سمت، چاپ چهارم.
-  کرد زعفرانلو کامبوزیا، عالیه؛ تاج‌آبادی، فرزانه؛ عاصی، مصطفی؛ آقاگل‌زاده، فردوس (1394)، «بررسی واژ-واجی ستاک گذشته‌ در زبان فارسی»، دوماهنامۀ جستارهای زبانی، دورۀ 6، شمارۀ 4، مهر و آبان 1394: 228-201.
-  لازار، ژیلبر (1384)، دستور زبان فارسی معاصر، ترجمه‌: مهستی بحرینی، تهران: نشر هرمس.
-  متولیان، رضوان (1387)، «ساخت هجای زبان فارسی و فرایند حذف»، مجلۀ زبان‌شناسی، سال چهارم، شمارۀ 2: 79-65.
-  منشی‌زاده، مجتبی (1377)، «تکواژ گذشته‌ساز و گونه‌های آن»، پژوهش‌نامۀ علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، شمارۀ 23.
-  Blevins, J. (2003), Evolutionary Phonology: The Emergence of Sound Patterns، Cambridge:  Cambridge University Press.
-  Borowsky, T. (1986), Topics in the lexical phonology of English. Doctoral Dissertation. University of Massachusetts. Amherst.
-  Burzio, L. (1994), Principles of English Stress. Cambridge: Cambridge University Press.
-  Burzio, L. (1996), "Surface constraints versus underlying representation", in Jacques Durand and Bernard Laks (eds.), Current Trends in Phonology: Models and Methods, vol. 1:123–41. Salford, UK: European Studies Research Institute.
-  Chomsky, N. and Halle, M. (1968). The Sound Pattern of English. New York: Harper and Row.
-  Duanmu, S.  (1994), "Against contour tone units". Linguistic Inquiry. 25.4: 555–608.
-  Duanmu, S. (2008), Syllable Structure. The Limits of Variation. Oxford: Oxford University Press.
-  Duanmu, S.   (2010), Http:// Www-Personal. Umich. Edu/ Duanmu/ CUNY- CVX- 2010- 0ct. Pdf.
-  Fujimura, O. (1979), "An analysis of English syllables as cores and affixes". Zeitschrift fur Phonetik, Sprachwissenschaft und Kommunikations for schung: 471–6.
-  Giegerich, H. (1985), Metrical Phonology and Phonological Structure: German and English. Cambridge: Cambridge University Press.
-  Goldsmith, J. (1990), Auto segmental and Metrical Phonology. Oxford: Blackwell.
-  Guy, G. R. (1997), "Inherent variability and the obligatory contour principle". Language variation and change. 9. 149-164.
-  Hall, T, A. (2001), "The distribution of super heavy syllables in modern English". Folia Linguistica. 35.3–4: 399–442.
-  Henderson, M. (1978). "Modern Persian verb morphology". The American Oriental Society. 98(4): 375- 388.
-  Pierrehumbert, J. (1994), "Syllable structure and word structure: a study of triconsonantal clusters in English", in Patricia A. Keating (ed.). Phonological Structure and Phonetic Form: 168–88. Cambridge: Cambridge University Press.