بررسی صفت‌های چند‌جزئی با درون‌داد نحوی در زبان فارسی بر‌ مبنای دستور نقش‌گرای هلیدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد زبانشناسی دانشگاه الزهرا (س)

2 استادیار زبانشناسی دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی ساختاری و معنایی آن گروه از صفت‌های چندجزئی در فارسی معیار می‌پردازد، که درونداد آنها یک سازۀ نحوی (گروه یا بند) است، و در ساختمان آنها دست کم 3 واژه وجود دارد که یکی از آنها سازۀ فعل است که به صورت ستاک حال، امر، گذشته دیده میشود. برای این منظور داده هایی از میان مکالمه‌های روزمرۀ فارسی زبانان، برنامه‌های صداوسیما، وبلاگ‌ها، وبگاه‌ها و شبکه‌های اجتماعی گردآوری و بررسی شدند، و انواع فرایندهای موجود در آنها بر اساس دستور نقش‌گرای سازگانی هلیدی و از منظر فرانقش تجربی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که در بیشتر این صفتها، فرایند مادی‌ حضور دارد، که همراه با شرکت کنندۀ «هدف» به تنهایی، و یا در کنار شرکت کنندۀ دیگر و یا عنصر پیرامونی، ساختار صفت را تشکیل داده است. در هیچ کدام از این صفتها فرایندهای رابطه ای و رفتاری مشاهده نشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-  آفتابی، سیده زهره (1390)، بررسی واژه‌سازی پسانحوی در فارسی، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، تهران: دانشگاه الزهرا (س).
-  خدری، نجمه (1391)، بررسی سازوکار تغییر ساخت گذرایی در فعل‌های گروهی فارسی، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، تهران: دانشگاه الزهرا(س).
-  ساسانی، فرهاد (1376)، بررسی صفت در مقایسه با دیگر مقولات واژگانی زبان فارسی، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
-  ساسانی، فرهاد (1380)، «آیا مقولات واژگانی برچسب‌های ثابتی دارند؟ پیوستارنگری کیهانی»، مجلۀ زبان‌شناسی، سال شانزدهم، ش 2، 99- 73.
-  ساسانی، فرهاد (1389)، معناکاوی: به سوی نشانه‌شناسی اجتماعی، تهران: نشر علم.
-  ساسانی، فرهاد (1394)، «فعل در فارسی»، در جشن‌نامۀ دکتر محمدرضا باطنی، تهران: انتشارات فرهنگ معاصر.
قمرزاده، میترا، و  مرضیه صناعتی (1396)، «بررسی گروه اسمی مفعولی در زبان فارسی از منظر دستور نقش‌گرای هلیدی»، پژوهش­های زبان­شناسی تطبیقی، دوره 7، شماره 13، صص 156-135.
-  مهاجر، مهران، و محمد نبوی (1393)، به سوی زبان‌شناسی شعر، تهران: آگه.
-  Halliday, Michael A. K. (1978), Language as Social Semiotic: The Social Interpretation of Language and Meaning, London: Arnold.
-  Halliday, Michael A. K. (1985), An Introduction to Functional Grammar, London: Edward Arnold.
-  Halliday, Michael A. K. & Christian M.I.M. Matthiessen (2014), An Introduction to Functional Grammar, 4th ed. London & New York: Routledge.