نظام حالت در گویش خوانساری با رویکردی رده شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری

2 مدرس موسسه‌آموزش عالی سهره‌وردی

چکیده

رابطۀ بین هسته و وابسته در یک گروه اسمی را نشانه‌گذاریِ حالت نشان می‌دهد که می‌تواند به صورت تصریفی، تحلیلی، ترتیب واژه و غیره باشد. در نظام حالتِ تصریفی، نشانه‌های حالت به صورت وندهایی تظاهر دارند و در نظام حالتِ تحلیلی حروف اضافه نقش نشانه‌های حالت را ایفا می‌کنند. در سطح بند نیز رابطۀ بین اسم و فعل را نظام حالت نشان می‌دهد.
هدف از پژوهش حاضر بررسی نظام حالت در گویش خوانساری با رویکردی رده‌شناختی است. روش پژوهش در این مقاله، توصیفی- تحلیلی و پیکرۀ پژوهش شامل داده‌های زبانی است که از طریق مصاحبه با گویشوران با پرسشنامه، گردآوری شده‌است. در خوانساری حالت-های فاعلی و مفعولی بدون نشانه، حالت اضافی با نشانۀ هسته نما، حالت به‌ای/برایی، ازی و مکانی از طریق حرف اضافه نشان داده‌ می‌شوند. بنابراین نشانه‌های حالت در این گویش در پاره‌ای از حالت‌ها، تحلیلی است. همچنین این گویش پیش‌اضافه‌ای و دارای نظام حالت سه بخشی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-  اشرفی خوانساری، مرتضی (1383)،  گویش خوانساری، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-  اشمیت، رودیگر (1383)، راهنمای زبان­های ایرانی، تهران: ققنوس.
-  به­جو، زهره (1384)،  «واج شناسی گویش خوانساری»، گویش شناسی. شماره 1. دوره دوم.صص40-64.
-  تقوی گلیان، علی (1391)،مقایسه نظام‌های حالت­دهی گویش کرمانجی با فارسی معاصر، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
راسخ مهند، محمد (1385)، «شیوه نشان دادن فاعل و مفعول در زبان فارسی» مجله زبانشناسی،سال بیست و یکم، شماره 1-2 (پیاپی 42)، صص 85-96.
-  راسخ مهند، محمد و نقشبندی، زانیار (1392)، «تأثیر عوامل کلامی بر تعیین نوع الگوی حالت در گویش هورامی»، دوره 4، شماره 4 (پیاپی 16)، صص 87-109.
-  دبیرمقدم، محمد ( 1392)،  رده شناسی زبان­های ایرانی،دو جلد، تهران: سمت.
-  سبزعلی­پور، جهاندوست و  ایزدی­فر، راحله (1393)، «نظام حالت­نمایی در گویش تاتی خلخال»، جستارهای زبانی. شماره 4 (پیاپی20)، صص 103-123.
-  کریمی، یادگار؛ بدخشان، ابراهیم و رنجبر، رزیتا (1394)، «حالت و مطابقه در گویش سورانی (سنندجی و بانه­ای): بارویکرد کمینه‌گرا»، مجله زبانشناسی و گویش­های خراسان، سال6، شماره11: صص1-28.
-  محمودی بختیاری، بهروز (1383)،نظام حالت درزبان­های ایرانی (غربی)، پایان­نامه دکتری. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
نغزگوی کهن، مهرداد (1392)، «نقش پس اضافه­ها در اعطای حالت (مطالعه­ای موردی در گویش تالشی)»، زبان­ها و گویش­های ایرانی، شمارۀ 3، صص111-132.
-  Blake, B.J. (2004). Case .2nd edition. Cambridge: Cambridge University Press.
-  Croft, W. (2003).Typology and Universals. 2ndedition. Cambridge: Cambridge University Press.
-  Iggesen, O.A. (2005). “Asymmetrical case marking” The World Atlas of Language Structures. Edited by: M. Haspelmath and M.S. Drayer and d.Gil and B. Comrie, Oxford: Oxford University Press, pp.206- 209.
-  Iggesen, O.A. (2005). “Number of case” The World Atlas of Language Structures. Edited by: M. Haspelmath and M.S. Drayer and d. Gil and B. Comrie, Oxford: Oxford University Press, pp.202-205.
-  Seely, J. (1977). “An Ergativity Historiography”. In Historiographia Linguistica (Vol. IV: 2, pp. 191-206). Amsterdam: John Benjamins.