تأمّلی در واژه‌های ترکی دخیل نارایج در مثنوی مولوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

2 مدرس دانشگاه پیام نور

چکیده

تأمّلی در واژه‌های ترکی دخیل نارایج در مثنوی مولوی
داد و ستد در حوزه های گوناگون زبانی در میان زبان ها، امری متعارف، قانونمند و اجتناب ناپذیر است.بررسی واژگان ترکی در مثنوی در این مقاله و در این راستا صورت گرفته است. واژگانی که در مثنوی قبلاً در زبان فارسی کاربرد نداشته و قرضی نارایج به شمار می‌آمده اند. از این رو سعی وافر شده است این واژگان به خوبی معرّفی، معنی و ریشه‌شناسی شده تا شیوه تعاملات در هر دو زبان مبدأ و مقصد تبیین گردد و از منظر فقه اللغة ادبیات تطبیقی نیز مشخص گردد که این وازگان از نظر آوایی و معنایی چه تحوّلی یافته اند.
کلید واژه: مثنوی مولوی، واژه‌شناسی، زبان ترکی، ریشه‌شناسی.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-  استرآبادی، میرزا مهدی خان (1388)، فرهنگ ترکی به فارسی سنگلاخ...، مقدمه، تصحیح، تحشیه: دکتر حسین محمدزاده صدیق، تبریز، یاران.
-  انوری، حسن (1381)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران.
-  بهشتی، محمد (1364)، فرهنگ صبا، صبا، تهران.
-   پادشاه محمد(1363)، فرهنگ جامع فارسی آنندراج، تهران: خیام.
-  پرتو، ابوالقاسم (1373)، واژه‌یاب (فرهنگ برابرهای پارسی واژگان بیگانه) ابوالقاسم پرتو، تهران: اساطیر.
-  خلف تبریزی محمدحسین (1342)، برهان قاطع، به تصحیح محمد معین، ابن سینا، تهران.
-  داعی الاسلام، سید محمدعلی (1364)، فرهنگ نظام (فارسی به فارسی).
-  دولت‌آبادی، عزیز (1386)، فرهنگ واژه‌های ترکی و مغولی در متون فارسی، دانشگاه تبریز، تبریز.
-  دهخدا، علی اکبر (1354)، لغت‌نامه، مؤسسه‌ی لغت‌نامه‌ی دهخدا،‌ تهران.
-  دهخدا، علی‌ اکبر (1377)، لغت‌نامه، مؤسسة لغت‌نامه‌ی دهخدا –چاپ جدید- تهران.
-  رامپوری، غیاث الدین محمدبن جلال الدین بنی شرف (1375)، غیاث للّغات به اهتمام د. منصور ثروت، تهران، امیرکبیر.
-  رحیملی، دردانه (1381)، واچه‌های ترکی در زبان فارسی – ترجمة دکتر یونس وحدتی هلان – تبریز، اختر.
-  شاهمرسی (=زارع شاهمرسی) پرویز (1386)، فرهنگ شاهمرسی (ترکی- فارسی)، نشر اختر با همکاری آناس، تبریز.
-  قزوینی، محمد (1349)، یادداشت‌های قزوینی، دانشگاه تهران، تهران.
-  علوی، سید عبدالرضا (1375)، فرهنگ مثنوی، ما، تهران.
-  کاتوزیان، محمدعلی (1373)، فرهنگ فارسی، نشر یلدا، تهران.
-  گلبن، محمد (1351)، مجموعة یک صد مقاله از ملک الشعراء بهار، تهران، کتاب‌های جیبی.
-  گوهرین، سیدصادق (1362)، فرهنگ لغات و تعبیرات مثنوی، تهران، زوّار.
-  مشیری، مهشید (1990م)، فرهنگ زبان فارسی، سروش، تهران.
-  معین، محمد (1376)، فرهنگ فارسی، امیرکبیر، تهران.  
-  مولوی، جلال الدین محمد (1369)، مثنوی، دکتر محمد استعلامی، تهران، زوّار.
-  نائبی، محمدصادق (1380)، واژگان ترکی در زبان فارسی، مؤلف، تبریز.
-  نائبی، محمدصادق (1380)، واژگان ترکی در فارسی، تهران، مؤلف.
-  نائبی، محمدصادق، یادداشت‌های خصوصی.
-  نفیسی، علی اکبر ناظم الاطباء (1324- 1317)، فرهنگ نفیسی، تهران، خیام.
-  هادی، اسماعیل (1389)، لغت‌نامة جامع تیمولوژیک ترکی – فارسی «دیل دنیز»، تبریز، اختر.