بررسی جاینام‌های بخش اسالمِ شهرستان تالش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه ادبیات فارسی دانشگاه گیلان

2 دبیر آموزش و پرورش

چکیده

در مطالعة زبان‌ها و گویش‌ها، نام ­های جغرافیایی اهمیّت خاصّی دارند. زیرا این نام‌ها بخشی از میراث معنوی و فرهنگی اقوام و ملت‌ها محسوب می‌شوند و بی‌شک بررسی و مطالعة علمی آنها علاوه‌بر ارزش زبان‌شناسی، در شناخت هویّت تاریخی آنها بسیار مؤثر است. علمی که به بررسی نام­ های جغرافیایی می ­پردازد، جاینام‌شناسی نام دارد. هدف این مقاله گردآوری، طبقه‌بندی و توصیف جاینام‌های تالشی در بخش اسالمِ شهرستان تالش است. بررسی انواع جاینام­ های اصلی، عناصر تشکیل‌دهندة جاینام­ ها و تحلیل ساخت‌واژه­ای آنها از مسائلی است که در این تحقیق به آنها پرداخته‌ایم. برخی از جاینام‌های تالشی از نظر ساختمان بسیار متحول شده‌اند به‌طوری‌که تحلیل ساخت‌واژه‌ای و معنایی آنها جز از طریق قواعد ریشه‌شناسی و تحولات تاریخی زبان‌ها امکان‌پذیر نیست. این جاینام‌ها امروزه ساده به حساب می‌آیند. در ساخت برخی از جاینام‌های مشتق، به‌ویژه مرکب تالشی عناصری از زبان‌های فارسی، عربی و حتی ترکی را نیز می‌بینیم. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-  آرلاتو، آنتونی (1384)، درآمدی بر زبان‌شناسی تاریخی، ترجمة یحیی مدرسی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-  آلیانی، مریم (1390)، بررسی کلان‌جاینام‏های استان گیلان، پایان‌نامة کارشناسی ارشد فرهنگ و زبان­های باستانی. همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
-  احدیان، محمدمهدی (1388)، بررسی ریشه­شناختی دو جاینام در استان همدان، مجلة پژوهش زبان و ادبیات فارسی. شمارة 15، صص 159-174.    
-  احدیان، محمدمهدی و بختیاری، رحمان (1388)، درآمدی بر جاینام‌شناسی ایران، مجلۀ جستارهای ادبی، سال42، شمارۀ 165. صص 181-185.
-  اسحاقی، روح­الله ­(1382)، وجه تسمیة شهرها و آبادی‌های تالش، فصلنامة تحقیقات تالش، سال2، شماره­های­ 7و 8، صص 106-127.
-  افشار سیستانی، ایرج (1382)، پژوهش در نام شهرهای ایران، تهران: انتشارات روزنه.
-  بازن، مارسل بازن (1367)، تالش، منطقه­ای قومی در شمال ایران، ترجمة مظفرامین فرشچیان، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
-  بختیاری، رحمان (1390)، ریشۀ عامیانة جاینام‏های ایران، جعل تاریخ و هویَت، مجلة زبان‌پژوهی، شمارة 5، صص 25-50.
-  ترقی اوغاز، حسنعلی (1381)، نقد کتاب مبانی توپونیمی و نگاهی به توپونیمی­های ایران، مجلۀ زبان‌شناسی، سال 17، شمارة 2، صص 137-145.
-  چکنگی، علیرضا (1385)، فرهنگنامة تطبیقی نام‏های قدیم و جدید مکان‏های جغرافیایی (ایران و نواحی مجاور)، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
-  رابینو، ه.ل (1350)، ولایات دارالمرز ایران، ترجمة جعفر خمامی‌زاده، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
-  رابینو، ه.ل (1364)، فرمانروایان گیلان، ترجمة م.پ جکتاجی و رضا مدنی، رشت: نشر گیلکان.
-  رضایتی کیشه­خاله، محرم (1386)، زبان تالشی (توصیف گویش مرکزی)، رشت: فرهنگ ایلیا.
-  رضایتی کیشه­خاله، محرم (1387)، گروه اسمی در گویش تالشی، مجلة زبان و زبان‌شناسی، سال 4، شمارة 2 (پیاپی 8). صص 53-64.
-  رضایتی کیشه‌خاله، محرم و خادمی ارده، ابراهیم (1387)، فرهنگ موضوعی تالشی به فارسی، رشت: ادارة چاپ و انتشارات دانشگاه گیلان.
-  رفاهی علمداری، فیروز (1380)، مبانی توپونیمی و نگاهی به توپونیمی­های ایران، تهران: سازمان نقشه‌برداری کشور؛
-  ستوده، منوچهر (1349)، از آستارا تا استرآباد، جلد اول، تهران: انتشارات انجمن آثار ملی.
-  شارق، سونیا (1385)، بررسی تاریخی زبان‌شناختی نام شهرها و مکان‏های کهن استان فارس، پایان‌نامة کارشناسی ارشد فرهنگ و زبان­های باستانی، همدان: دانشگاه بوعلی سینا.
-  کسروی، احمد (1345)، مجموعة زبان پاک، آذری یا زبان باستان آذربایگان، نام‌های شهرها و دیه­های ایران، به کوشش عزیزالله علیزاده. تهران: فردوس.
-  مشکوه‌الدینی، مهدی (1379)، توصیف و آموزش زبان فارسی، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.
-  نوبان، مهرالزمان (1376)، نام‌مکان­های جغرافیایی در بستر زمان، تهران: انتشارات ما.