مجاز و کاهش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

فارغ التحصیل دکتری از دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

مجاز ابتدا به‌عنوان ابزاری در آفرینش آثار ادبی و پس از آن به مثابه یکی از مختصات زبان خودکار در قالب رویکردهای متعدد مورد مطالعه قرار گرفته است. این فرایند را برخلاف تعریف سنتی‏ اش، نمی ‏توان کاربرد واژه‏ای در معنی غیر اصلی‏ اش یا در معنی واژه‏ای دیگر دانست. نگارندة نوشتة حاضر می‏  کوشد به کمک نمونه‏ هایی از زبان خودکار فارسی نشان ‏دهد که آنچه تحت عنوان «مجاز» بر حسب سنت و به‌ویژه در قالب معنی ‏شناسی واژگانی مورد بحث و بررسی قرار می‏ گیرد، گونه‏ ای از کاربرد فرایند «کاهش» است که اتفاقاً موارد بسیار گسترده ‏تری را دربرمی‏ گیرد و آنچه تاکنون تحت عنوان مجاز مطرح شده است، تنها بخشی از عملکرد این فرایند را می ‏نمایاند. ما اساساً چیزی به نام مجاز در قالب سنتی‏اش نداریم؛ به عبارت دیگر، نمی ‏توانیم به وجود مجاز همزمانی قایل باشیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-  شمیسا، سیروس (1374)، بیان و معانی، تهران: فردوس.
-  زرین‏کوب، عبدالحسین (1354)، نقد ادبی، تهران: امیرکبیر.
-  صفوی، کورش (1383)،  از زبان‏شناسی به ادبیات، جلد اول: نظم (چاپ دوم)، تهران: سورة مهر.
-  صفوی، کورش (1389)، سرگردان در فلسفة ادبیات، تهران: انجمن شاعران ایران.
-  صفوی، کورش (1391 الف)، نگاهی تازه به فرآیند مجاز در زبان ادب فارسی، نوشته های پراکنده؛ دفتر اول، معنی‏شناسی، تهران: نشر علمی، صص. 87-112.
-  صفوی، کورش (1391 ب)، آشنایی با زبان‏شناسی در مطالعات ادب فارسی، تهران: نشر علمی.
-  عباسپور، هومن (1376)، حذف، فرهنگنامه‏ی ادب فارسی (2)، انوشه، ح. (سرپرست)، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صص. 525-526. 
-  کزّازی، میرجلال‏الدین (1368)، زیباشناسی سخن پارسی، ج 2، بیان، تهران: مرکز.
-  Brown, Edward Killoran and Miller, James E. (2013), The Cambridge Dictionary of Linguistics, Cambridge University Press.
-  Esnault, Gaston (1925), Métaphores occidentales: essai sur les valeurs imaginatives concrètes du français parlé en Basse-Bretagne comparé avec les patois, parlers techniques et argots français, Paris: Presses Universitaires de France.
-  Evans, Vyvyan (2006), Lexical concepts, cognitive models and meaning construction, Cognitive Linguistics 17-4, pp. 491-534.
-  Evans, Vyvyan (2009), How Words Mean, Oxford: Oxford University Press.
-  Evans, Vyvyan and Green, Georgia M. (2006), Cognitive Linguistics: An Introduction, Edinburgh University Press.
-  Geeraerts, Dirk (2010), Theories of Lexical Semantics, Oxford: Oxford University Press.
-  Jackendoff, Ray (2002), Foundations of Language: Brain, Meaning, Grammar, Evolution, Oxford University Press.
-  Jakobson, Ray (1971), The Metaphoric and Metonymic Poles, R. Jakobson and M. Halle (eds), Fundamentals of Language, The Hague: Mouton. 2, pp. 90-96.
-  Lakoff, George and Johnson, Mark (1980), Metaphors We Live By, Chicago: University of Chicago Press.
-  Nyrop, Kristoffer (1901–34), Ordenes liv, Copenhagen: Gyldendalske Boghandel Nordisk Forlag.
-  Paul, Hermann (1920), Prinzipien der Sprachgeschichte, Halle: Niemeyer, 5th edn.
-  Waag, A. (1908), Bedeutungsentwicklung unseres Wortschatzes: Ein Blick in das Seelenleben der Worter, Lahr: Schauenburg, 2nd edn.