بازنمود اطلاعات شیوه در فعل‌های حرکتی فارسی براساس نظریة الگوهای واژگانی‌شدگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانش‌آموخته دکتری زبان‌شناسی همگانی، پژوهشگر فرهنگستان زبان و ادب فارسی

چکیده

پژوهش‌های زبان‌شناسی شناختی به دنبال یافتن نحوة سازمان‌یابی مفهومی زبان است. در این حوزه، مفهوم «رویداد» پایة اولیه ساختار زبان و شناخت انسان شناخته می‌شود. در این ‌میان، «رویداد حرکت» بیش از سایر پژوهش‌های مشابه مورد توجه زبان‌شناسان شناختی است. اجزای مختلف این رویداد در زبان بازنمود می‌یابد و انسان با توجه ‌به تجربه‌ای که از حرکت خود و موجودیت‌های پیرامونش دارد، این رویداد را مفهوم‌سازی و واژگانی می‌کند. از جمله ابعادی از حرکت که در زبان بازنمود می‌یابد، شیوه و چگونگی به انجام رسیدن آن است. در این مقاله به دنبال یافتن انواع اطلاعاتی از شیوه هستیم که در فعل‌های حرکتی زبان فارسی بازنمود می‌یابد. برای این منظور، با در نظر گرفتن معیارهایی، فعل‌های حرکتی فارسی را از فهرست فعل‌های مندرج در فرهنگ بزرگ سخن (1381) گردآوری و با بررسی معناشناسی آنها انواع شیوة حرکت را مطالعه و دسته‌بندی کرده‌ایم. نتایج نشان می‌دهد که فعل‌های حرکتی فارسی 26 نوع اطلاع دربارة شیوة به انجام رسیدن حرکت در بر دارند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-  ازکیا، ندا (1390)، حرکت در زبان فارسی: دیدگاهی شناختی و رده‌شناسی، پایان‌نامة دکتری زبان‌شناسی، تهران: دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات.
-  انوری، حسن (1381)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن.
-  مسگرخویی، مریم (1392)، بازنمود حرکت در زبان فارسی: رویکردی شناختی، پایان‌نامه دکتری زبان‌شناسی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-  Berman, R. & Slobin, D. I. (1994), Relating Events in Narrative: a Cross linguistic Developmental Study, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
-  Cifuentes Férez, P. (2008), Motion in English and Spanish: a Perspective from Cognitive Linguistics, Typology and Psycholinguistics, Doctoral dissertation, Spain: University de Murcia.
-  Goldberg. A. (1998b), Patterns of Experience in Patterns of Language, In Michael Tomasello (ed.), the New Psychology of Language. Lawrence Erlbaum Publications, pp 203-219.
-  Ibarretxe-Antuñano, I. (2004a), Motion Events in Basque Narratives, In S. Strömqvist & L. Verhoeven (Eds.), Relating Events in Narrative: Typological and Contextual Perspectives in Translation, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, pp. 89-112.
-  Ibarretxe-Antuñano, I. (2006a), Sound Symbolism and Motion in Basque, Munich: Lincom Europa.
-  Levin, B. (1993), English Verb Classes and Alternations: a Preliminary Investigation. Chicago: The University of Chicago Press.
-  Levin, B. & Rappaport Hovav, M. (1992), The Lexical Semantics of Verbs of Motion: the Perspective from Unaccusativity, In I. M. Roca (Ed.), Thematic Structure: its Role in Grammar. Berlin & New York: Fortis, pp. 247-269.
-  Özçalişkan, Ş & Slobin, D. I. (2003), Codability Effects on the Expression of Manner of Motion in Turkish and English, In A.S. Özsoy, D. Akar, M. Studies in Turkish Linguistics. Istambul: Boğaziçi University Press, pp. 259-270.
-  Özçalişkan, Ş. (2004), Typological Variation in Encoding the Manner, Path, and Ground Components of a Metaphorical Motion Event, Annual Review of Cognitive Linguistics, 2, 73-102.
-  Slobin, D. I. (2000), Verbalized Events: a Dynamic Approach to Linguistic Relativity and Determinism. In S. Niemeier & R. Dirven (Eds.) Evidence for Linguistic Relativity, Berlin: Mouton de Gruyter, pp. 107-138.
-  Slobin, D. I. (1996a), From ‘Thought and Language’ to ‘Thinking for Speaking’. In J. Gumperz & S. C. Levinson (Eds.), Rethinking Linguistic Relativity, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 195-217.
-  Slobin, D. I. (1996b), Two Ways to Travel: Verbs of Motion in English and Spanish, In M. Shibatani & A. Thompson (Eds.), Essays in Semantics, Oxford: Oxford University Press, pp 195-317.
-  Slobin, D. I. (1997), Mind, Code and Text, In J. Bybee, J Haiman, & S. A. Thompson (eds.), Essays on Language Function and Language Type: Dedicated to T. Givón. Amsterdam: John Benjamins, pp. 437-467.
-  Slobin, D. I. (2004), The Many Ways to Search for a Frog: Linguistic Typology and the Expression of Motion Events, In S. Strömqvist & L. Verhoeven (Eds.), Relating Events in Narrative: Typological and Contexual Perspectives in Translation. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, pp. 219-257.
-  Slobin, D. I. (2006), What Makes Manner of Motion Salient?. In M. Hickmann & S. Robert (Eds.), Space In Language: Linguistic Systems and Cognitive Categories. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins, pp. 59-82
-  Talmy, L. (1985), “Lexicalization Patterns: Semantic Structure in Lexical Forms”, In T. Shopen (Ed.), Language Typology and Lexical Descriptions: Vol. 3, Grammatical Categories and the Lexicon, Cambridge: Cambridge University Press, pp. 36–149.
-  Talmy, L. (2000a), Towards a Cognitive Semantics, Vol. I. Cambridge, MA: MIT Press.
-  Talmy, L. (2000b), Towards a Cognitive Semantics. Vol. II. Cambridge, MA: MIT Press.
-  WWW.pldb.ihcs.ac.