بررسی پیوستار گذرایی در فعل های گروهی فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد زبان شناسی

2 دانشیار زبان شناسی/ دانشگاه الزهرا (س)

چکیده

دستورنویسان و زبان‌شناسان بسیاری رفتار نحوی و معنایی فعل‌‌ها در زبان فارسی را مورد بررسی قرار داده‌اند. در مقاله‌ی حاضر نیز با تقسیم فعل‌ها به دو دسته‌ی ساده و گروهی، پیوستار گذرایی در فعل‌های گروهی فارسی را بررسی خواهیم کرد. بر این اساس، پس از گردآوری شماری از فعل‌های گروهی به‌کاررفته در گفتار روزمره ‌که دارای سازه‌های فعلی «کردن»، «زدن» و «گفتن»اند و سپس دسته‌بندی آنها بر اساس نظام گذرایی هلیدی، پیوستار گذرایی در این­گونه فعل­ها با بررسی 20 جمله تجزیه و تحلیل شده است. به این ترتیب، تغییر دوباره‌ی میزان گذرایی در فعل‌های گروهی گذرا و حتی ناگذر، پیوستاری‌بودن ساختار گذرایی در این فعل‌ها را نشان می‌دهد. همچنین، مشاهده می‌شود که فعل‌های گروهی در پیوستار معنایی قرار دارند؛ به این معنی که در این‌گونه فعل‌ها برخی سازه‌های فعلی به واژگانی‌شدن و برخی به دستوری‌شدن نزدیک‌ترند. بازنمایی پیوستار فرآیندها نیز از دیگر موارد طرح­شده در مقاله­ی حاضر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


-  حق­بین، فریده (1382)، بررسی صوری، نقشی و شناختی تعدی در زبان فارسی، رساله­ی دکتری، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
-  حق­بین، فریده (1383)، بررسی ساخت­های نامتعدی در زبان فارسی، فصلنامه­ی علمی- پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا، سال 13 و 14، شماره 48 و 49، صفحات 95-61.
-  حق­بین، فریده (1385)، ساخت­های نامتعدی و ژ- ساخت متعدی، دستور، شماره مسلسل 2، صفحات 71-85.
-  ساسانی، فرهاد (1390)، آیا انضمام و ترکیب در فعل فارسی توجیه­پذیر است؟، مجموعه مقالات سومین هم­اندیشی صرف، تهران: انجمن زبان­شناسی ایران و اهورا، صفحات 81-106.
-  Halliday, Michael Alexander Kirkwood; Matthiessen, Christian. (2004). An Introduction to Functional Grammar, London: Arnold.
-  Hopper, Paul J; Thompson, Sandra A. (1980).“Transitivity in Grammar and Discourse”, Language, vol. 56, no. 2, pp. 251-299.
-  Jahankhani, Lotfollah. (1372). “On the Concept of Transitivity in Farsi”. MA. Thesis, University of Tarbiat Modarres.