رده شناسی فضا در زبان فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان شناسی دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی، دانشگاه اصفهان

چکیده

در این مقاله به بررسی رده شناسی ساخت های فضایی پرداخته و نشان می دهیم که این ساختارها از دو بخش تشکیل شده اند: زاویه ای و بدون زاویه. در بخش دیگر ساخت های بدون زاویه را به اسامی اشاره و مکان شناسی تقسیم بندی کرده و سپس ساختهای زاویه دار را معادل چارچوبهای ارجاعی در نظر گرفته و آنها را به سه دسته ی مطلق، ذاتی و نسبی تقسیم می کنیم. خواهیم دید که ساختارهای جهانی برای بیان فضا وجود دارند که زبان فارسی از بین آن ها اسامی اشاره، ساخت های نسبی و ذاتی را رمز‌گذاری می کند. ساخت های فضایی را از منظر شناختی با استفاده از مفاهیم نما و زمینه به نظام جهانی فضایی پیوند می زنیم. از منظر رده شناسی آن ها را با استفاده اصول اقتصاد، تصویرگونگی و نشانداری در نقشه ی مفهومی مخصوص زبانی فارسی ترسیم می کنیم و به این وسیله از منظر شناختی و رده شناسی شمایی کلی از جایگاه زبان فارسی به دست خواهیم داد.

کلیدواژه‌ها


-       حق­شناس، علی­محمد و دیگران (1381)، فرهنگ معاصر هزاره: انگلیسی-فارسی، تهران: فرهنگ معاصر. 
-  Anderson, S., & E., K. 1985. Deixis. In T. Shopen, Language Typology and Syntactic Description -Grammatical Categories and the Lexicon: vol 3 (pp. 259-307). Cambridge: Cambridge University Press.
-  Bohnemeyer, J., & Stolz, C. 2006. Spatial Reference in Yukatek Maya: a Survey. In S. C. Levinson, & D. P. Willkins, Grammars of Space: Explorations in Cognitive Diversity (pp. 273-310). Cambridge: Cambridge University Press.
-  Bowden, J. 1991. Grammaticalization of Locatives in Oceanic Languages . MA Thesis : University of Auckland.
-  Brown, P. 2006. A Sketch of the Grammar of Space in Tzeltal. In S. C. Levinson, & D. P. Willkins, Grammars of Space: Explorations in Cognitive Diversity (pp. 230-273). Cambridge: Cambridge University Press.
-  C., L. S., & S., M. 2003. 'Natural Concepts' in the Spatial Typological Domain -Adpositional Meanings in Crosslinguistic Perspective: An Excercise in Semantic Typology. Language 79(3) , 485–516.
-  Clark, H. H., & Wilkes-Gibbs, D. 1986. Referring as a Collaborative Process. Cognition 22 (1) , 1-39.
-  Croft, W. (2003). Typology and Universals. Cambridge: Cambridge University Press.
-  Danziger, E. 2010. Deixis, Gesture, and Cognition in Spatial Frame of Reference Typology. Studies in Language 34:1 , 167-185.
-  Danziger, E. 1996. Parts and their Counter-parts: Social and Spatial Relationships in Mopan Maya. Man 2(1) , 67-82.
-  Diessel, H. 1999. Demonstratives. Amersterdam: John Benjamins.
-  Enfield, N. J. 2003. Demonstratives in Space and Interaction: Data from Lao Speakers and Implications for Semantic Analysis. Language, 79 , 82-117.
-  Evans, N. 2010. Semantic Typology. In J. J. Song, The Oxford Handbook of Linguistic Typology (Oxford Handbooks) (pp. 504-533). Oxford: Oxford University Press.
-  Fillmore, C. F. 1997. Lectures on Deixis. Sanford: CSLI Publications.
-  Henderson, J. 1995. Phonology and Grammar of Yele: Papua New Guinea. Pacific Linguistics, Series B-112 , 1-110.
-  Kemmerer, D. 2006. The Semantics of Space: Inegrating Linguistic Typology and Cognitive Neuroscience. Neuropsychologia , 1-14.
-  Kita, S. 2006. A Grammar of Space in Japanese. In S. C. Levinson, & W. D. P., Grammars of Space: Explorations in Cognitive Diversity (pp. 437-474). Cambridge: Cambridge University Press.
-  Levelt, W. J. 1984. Some Perceptual Limitations on Talking about Space. In A. van Dooren, W. de Grind, & J. Koenderink, Limits in Perception (pp. 323-358). Utrecht: VNU Science Press.
-  Levinson, C. S. 2006. The language of space in Yeli Dnye. In C. S. Levinson, & D. Willkins, Grammars of space: Explorations in Cognitive Diversity (pp. 157-205). Cambridge: Cambridge University Press.
-  Levinson, S. C. 1996. Frames of Reference and Molyneux's question: Cross-linguistic Evidence. In P. Bloom, M. A. Peterson, L. Nadel, & M. F. Garrett, Language and Space (pp. 109-169). Cambridge: MIT Press.
-  Levinson, S. C. 2003. Space in Language and Cognition: Explorations in Cognitive Diversity. Cambridge: Cambridge University Press.
-  Levinson, S. C., & Willkins, D. P. 2006. Patterns in the Data: Towards a Semantic Typology. In S. C. Levinson, & D. P. Willkins, Grammars of Space: Explorations in Cognitive Diversity (pp. 512-552). Cambridge: Cambridge University Press.
-  Mille, G. A., & Johnson-Laird, P. N. 1976. Language and Perception. Cambridge MA: Harvard University Press.
-  Rock, I. 1990. The Frame of Reference. In I. Rock, The Legacy of Solomon Asch: Essays in Cognition and Social Psychology (pp. 243-271). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
-  Senft, G. 1998. Body and Mind in the Trobriand Islands. Ethos 26 , 73–104.
-  Senft, G. 2006. Prolegomena to a Kilivila Grammar of Space. In C. S. Levinson, & D. P. Willkins, Grammars of Space: Explorations in Cognitive Diversity (pp. 206-229). Cambridge: Cambridge University Press.
-  Talmy, L. 1988. Force Dynamics in Language and Cognition. Cognitive Science 12 , 49-100.