آگامبن، تجربۀ زبان و مسئلۀ کودکی: در باب مراتب و ناسازه‌های مفهوم «زبان ناب»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات فرانسه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

10.22084/rjhll.2025.30766.2368

چکیده

«تجربۀ زبان چگونه چیزی است؟ چگونه می‌توان به تجربه‌ای دست زد که موضوع آن نه چیزها، بل خود زبان باشد؟ و در قلمرو زبان، کدام تجربه می‌تواند بدون عبور از دلالت این یا آن گزاره، تنها بر وجود محض زبان، بر امر محض صحبت کردن فرود آید؟ [...] پرسش‌های اخیر یگانه محرک تفکر و محمل کل نوشته‌ها و نانوشته‌های من بوده‌اند». این را جورجو آگامبن در سال 1989 و در دیباچۀ کتاب کودکی و تاریخ می‌گوید. تأملات نویسنده بر وجود محض زبان پیرامون انگاره‌ای چون «زبان محض» یا «زبان ناب» می‌چرخند که او تجلی‌های آن را از یک سو در دیدار کودک با زبان و از سوی دیگر در فلسفه‌های کانت، هایـدگر، بنیامین و دیگران بررسی می‌کند. شباهت شگرفی که آگامبن میان تجربه‌های زبانی فیلسوف و کودک می‌بیند مانع نمی‌شود که بر برخی ناسازه‌ها در تعاریف او از زبان ناب درنگ کنیم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات