ساخت ارگتیو در گونۀ اریسمانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه زبان شناسی، دانشکده زبان‌های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

اریسمانی یکی از گونه‌های بادرودی است که در روستای اریسمان در نزدیکی بادرود در شمال شرقی اصفهان صحبت می‌شود. این گونه همانند دیگر زبان‌های مرکزی ایران ساخت ارگتیو را به‌صورت مطابقۀ فعلی دارد، اما برخلاف بیشتر زبان‌های مرکزی، شناسه‌ای را که با مفعول مطابقت کند همیشه به‌کار می‌برد. اریسمانی همچنین نظام حالت را به شکل محدود در ضمیرهای شخصی حفظ کرده است. هدف این مقاله بررسی امکان وجود ارگتیو حالت‌‌نمایی در این گونه است، همچنین به بررسی چگونگی مطابقۀ فعلی در ساخت ارگتیو می‌پردازد و ساخت نحوی ضمیر واژه‌بستی که در نقش عامل فعل گذشته گذرا در ساخت ارگتیو کاربرد دارد بررسی می‌کند. یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد اریسمانی با وجود داشتن نظام حالت در ضمیر، ارگتیو حالت‌نمایی ندارد و در مورد مطابقۀ فعلی، در فعل‌های گذشتۀ گذرا شناسه‌ای که فعل می‌گیرد از جهت شخص، شمار و جنس با مفعول جمله مطابقت می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • طاهری، اسفندیار (1403). شمار اسم در بادرودی. پژوهش‌های زبانشناسی دورۀ 16، شماره 1، پیاپی 30: 25-38.
  • گنجینۀ زبان‌های ایران (1402). اریسمانی، نمونه جمله برای توصیف دستور، irancorpus.com
  • Anderson, S. (2005). Aspects of the theory of clitics. Oxford: Oxford University Preš.
  • Corbett, G. G. (2003). Agreement: terms and boundaries. In The Role of Agreement in Natural Language. Proceedings of the 2001 Texas Linguistic Society Conference, Austin, Texas. 109-122.‏
  • Dixon, R. M. (1994). Ergativity. Cambridge University Preš.
  • Manning, C. D. (2006). Ergativity, in Brown, K. (ed). Encyclopedia of Language and Linguistics, Elsevier Science, vol. 4: 210-217.
  • Payne, J. (1998). Ergative Construction, in Encyclopedia Iranica, Vol. VIII: 555-558.
  • Steele, S. (1978). Word order variation. A typological study. Universals of human language, ed. by JH Greenberg, CA Furgeson, and EA Moravcsik, vol. 4: Syntax, 585-623.
  • Taheri, E. (2017). Documentation of Jowshaqani, a central Iranian language. elararchive.org
  • Windfuhr, G. (1991). Central dialects. In E. Yarshater (Ed.), Encyclopedia Iranica V(3), (pp. 242-252). Persica Preš.
  • E. (1960). “The Tati Dialect of Kajal”, BSOAS, 23: 257-268.