واژه‌بست‌های ضمیری در زبان بهدینان شهر یزد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان‌شناسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 استاد گروه زبان‌های باستانی ایران، پژوهشکده زبان‌شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران

3 دانشجوی دکترا گروه زبان‌شناسی، دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

10.22084/rjhll.2023.27758.2267

چکیده

زبان زرتشتیان یزد که امروزه به گفته سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد «در معرض خطر قطعی» قرار دارد، یکی از زبان‌های ایرانی است که واژه‌بست‌های ضمیری در نظام مطابقه آن نقش به‌سزایی به عهده دارند. پژوهش حاضر با بهره‌گیری از دستاوردهای رده‌شناسی زبان به بررسی ویژگی‌های واژه‌بست‌های ضمیری و نقش‌های نحوی آن در زبان بهدینان یزد می‌پردازد و برای این منظور از منابع مکتوب موجود به این زبان و همچنین نمونه‌های ثبت شده از گویشوران بهره جسته است. مؤلفه‌هایی مانند زمان و گذرایی فعل، اصلی یا وجهی بودن فعل، محذوف یا حاضر بودن گروه اسمی در نقش مفعول/ مفعول صریح عوامل عمده‌ای هستند که صورت‌بندی نظام مطابقه در زبان زرتشتیان یزد را تعیین می‌کنند. یافته‌های پژوهش حاضر مؤید وجود چهار گونه متمایزِ نظام مطابقه بر اساس دسته‌بندی ارائه شده در کامری (1978) و دبیرمقدم (1393) در زبان بهدینان یزد است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  • دبیرمقدم، محمد (1392). رده‌شناسی زبان‌های ایرانی، جلد اول، تهران: انتشارات سمت.
  • دبیرمقدم، محمد (1399). زبان‌شناسی: منظری ایرانی، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
  • فیروزبخش، فرانک (1377). بررسی ساختمان دستوری گویش بهدینان یزد، تهران: سازمان انتشارات فروهر.
  • قدردان، مهرداد (1386). بررسی زبان شناختی و دستوری گویش زرتشتیان شریف آباد اردکان یزد، شیراز: رخشید.
  • کشاورز، کیخسرو (1371). فرهنگ زرتشتیان استان یزد. استکهلم: کیخسرو کشاورز.
  • مزداپور، کتایون (1373). واژه‌نامه گویش بهدینان شهر یزد: فارسی به گویش همراه با مثال، ج 1، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی: تهران.
  • مزداپور، کتایون (1385). واژه‌نامه گویش بهدینان شهر یزد: فارسی به گویش همراه با مثال، ج 2، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی: تهران.
  • مزداپور، کتایون (1397). واژه‌نامه گویش بهدینان شهر یزد: فارسی به گویش همراه با مثال، ج 3، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی: تهران.
  • Browne, E. G. A. (1897). Specimen of the Gabri Dialect of Persia. Supplied by Ardashīr Mihrabān of Yezd, and Published, with an English Translation. Journal of the Royal Asiatic Society, 29, No. 1: 103–10.
  • Comrie, B. (1978). Ergativity. In: Syntactic Typology: Studies in the Phenomenology of Language, ed. W. P. Lehman, 329–394. University of Texas Pres.
  • Dabir-Moghaddam, M. (2018). “Non-Canonical Subject Construction”. In Saloumeh Gholami (ed.) Endangered Iranian Languages, 9–40, Wiesbaden: Reichert.
  • Gholami, S. (2018) “Pronominal Clitics in Zoroastrian Dari (Behdīnī) of Kerman. In: Saloumeh Gholami (ed.) Endangered Iranian Languages, 111–122, Wiesbaden: Reichert.
  • Ivanow, W. (1935). The Gabri dialect spoken by the Zoroastrians of Persia. Rivistadegli studi orientali, 16 (Fasc. 1), 31-97.
  • Ivanow, W. (1938). The Gabri Dialect Spoken by the Zoroastrians of Persian. III. Specimens of the Gabri Dialect (Texts)’. Rivista Degli Studi Orientali, 17: 1–39.
  • Ivanow, W. (1939). The Gabri Dialect Spoken by the Zoroastrians of Persian. IV. Gabri Vocabulary’. Rivista Degli Studi Orientali, 18: 1–59.
  • Jügel, T. (2015). Die Entwicklung der Ergativkonstruktion im Alt- und Mitteliranischen. Eine korpusbasierte Untersuchung zu Kasus, Kongruenz und Satzbau. In: Iranica 21. ed. by Maria Macuch, Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
  • Vahman, F. and Asatrian G. (2002). Notes on the Language and Ethnography of the Zoroastrians of Yazd. Copenhagen.
  • Windfuhr, G. (1989). Behdīnān Dialect. In Encyclopædia Iranica, edited by Ehsan Yarshater, IV, Fasc. 1:105–8. New York: Routledge & Kegan Paul.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار