مقوله‌ و ساختار عددواژه‌های فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه زبان شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

3 دانشیار، گروه زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

چکیده

بازنمایی زبانی اعداد در زبان عددواژه نامیده می‌شود. در برخی زبان‌ها عددواژه‌ها ویژگی‌های متمایزی را به‌همراه دارند که موجب می‌شود آنها به عنوان یک طبقه واژگانی به‌شمار آیند. ازطرفی در تحلیل‌های زبانی عموما عددواژه‌های ساده (تک‌رقمی) مورد بررسی قرار گرفته‌اند و این حقیقت که عددواژه‌ها دارای ساختار درونی بوده و می‌توانند به‌طور بالقوه بی‌نهایت عدد را بیان کنند، نادیده گرفته شده‌است. در این پژوهش به بررسی عددواژه‌های فارسی پرداخته و نشان دادیم که عددواژه‌ها در فارسی یک طبقه واژگانی نیستند. همچنین با بررسی ساختار درونی عددواژه‌ها نشان دادیم که آنها از دو گروه شمارشگر و دهه‌نما تشکیل می‌شوند. شمارشگرها طبقه بسته‌ای از کمیت‌نماها هستند که به‌طور گردشی کمیت دهه‌نما یا معدود را تعیین می‌کنند و دهه‌نماها طبقه بازی از طبقه‌نماها هستند که مقیاس شمارشگر را در نظام اعداد و ارزش مکانی آن را تعیین می‌کنند. این دو گروه در ترکیب با یکدیگر قادر به تولید بی‌نهایت عددواژه در فارسی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • افشار، طاهره (۱۳۹۵). «ساختار سه لایه‌ای گروه تعریف در زبان فارسی». پژوهش‌های زبان شناسی. ۱۴(۸): ۸۹-۱۱۰.
  • انوری، حسن؛ احمدی گیوی، حسن (۱۳۸۸). دستور زبان فارسی ۲، انتشارات فاطمی. تهران.
  • باطنی، محمد (۱۳۸۴). توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی، امیرکبیر. تهران.
  • تفکری‌رضائی، شجاع؛ نظری، کبری (۱۳۹۳). «بررسی نحوی ممیز عدد در زبان فارسی»، پژوهش‌های زبانی. ۸(۵): ۱-۲۰.
  • صحرایی، رضا (۱۳۸۹). «گروه حرف تعریف در زبان فارسی»، متن پژوهی ادبی. ۴۵(۱۴): ۱۲۹-۱۵۸.
  • طباطبایی، علاءالدین (۱۳۸۸). ساختمان واژه و مقوله دستوری: تشخیص مقوله دستوری واژه‌ها، براساس ملاک‌های صرفی. پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات. تهران.
  • American Psychological Association (Ed.). (2020). Publication manual of the American psychological association (Seventh edition). American Psychological Association.
  • Anward، (2006). Word Classes/Parts of Speech: Overview. In K. Brown (Ed.), Encyclopedia of Language & Linguistics (Second Edition) (pp. 628–632). Elsevier. https://doi.org/10.1016/B0-08-044854-2/00279-0
  • Chomsky, N. (1965). Aspects of the Theory of Syntax. MIT Press.
  • Chomsky, N., Jacobs, R., & Rosenbaum, P. (1970). Remarks on Nominalization. In Reading in English Transformational Grammar (pp. 184–221). Ginn.
  • Derrick, D., & Archambault, D. (2010). “Tree Form: Explaining and exploring grammar through syntax trees”. Literary and Linguistic Computing, 25(1): 53–66. https://doi.org/10.1093/llc/fqp031
  • Greenberg, J. H. (2005). Language Universals: With Special Reference to Feature Hierarchies. DE GRUYTER MOUTON. https://doi.org/10.1515/9783110899771
  • Jackendoff, R. (1977). X̄ syntax: A study of phrase structure. The MIT press.
  • Samiian (1983). Origins of Phrasal Categories in Persian, an x-bar Analysis [PhD. Dissertation]. UCLA.