در این مقاله عملکردِ واکه‌های بسیط در شعر و عروض فارسی تشریح شده است. نویسنده با بازاندیشی و استدلال در نمونه‌های شعر موزون فارسی نشان داده است که اولاً تظاهرِ آوایی واکه‌های بسیط به‌لحاظ کیفی و کمّی در شعر فارسی دوازده است. ثانیاً هم‌چنان‌که در آواشناسی میان واج و واج‌گونه فرق قائل هستیم این مسأله در عروض هم دخالت دارد. سوم این‌که شناختِ این واکه‌های دوازده‌گانه و نحوة کارکردشان در عروض برای آموزشِ درستِ این دانش بسیار ضروری است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی- تحلیلی است و با استفاده از نرم‌افزار PRAAT تفاوت واکه‌ها به‌طور دقیق نشان داده شده است. نتایج کاربردیِ مقاله معرفی و رفع خطاهایی است که در آموزش این دانش رخ داده است. این خطاها عبارتند از: ۱ و ۲- خطای تغییر کیفیّتِ واکه به جای تغییر کمیّت در خوانشِ شعر و در نتیجه توصیفِ اشتباهِ اوزان. ۳- کوتاه‌دانستنِ برخی واکه‌های بلند. ۴- خطای ساقط‌کردنِ برخی همخوان‌ها از تقطیع. ۵- شکلِ نادرستِ طرح‌های هجایی در کتاب‌های عروض.
فردوسی (حکیم)، ابوالقاسم (۱۳۶۶). شاهنامه. به تصحیح جلال خالقی‌مطلق با همکاری ابوالفضل خطیبی. تهران: مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.
قاآنی، حبیبالله (1336). دیوان حکیم قاآنی شیرازی. تصحیح و مقدمه از محمدجعفر محجوب. تهران: امیرکبیر.
قهرمانی مقبل، علی‌اصغر (۱۳۹۰). «ضرورت وزنی و اهمیت آن در شعر عربی و فارسی و تأثیر آن در اعتدال وزنی». وزن شعر فارسی از دیروز تا امروز. به کوشش امید طبیب‌زاده. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
کابلی، ایرج (۱۳۷۶). وزن‌شناسی و عروض. تهران: آگه.
محجوب، محمدجعفر (۱۳۷۹). سبک خراسانی در شعر فارسیبررسی مختصات سبکی شعر فارسی. تهران: فردوس و جامی.
مدرسی قوامی، گلناز (۱۳۹۴). فرهنگ توصیفی آواشناسی و واج‌شناسی. تهران: علمی.
مدرسی قوامی، گلناز (۱۳۹۸). آواشناسی: بررسی علمی گفتار. تهران: سمت.
)