Arabic loanwords in the early Persian texts with non Classical Arabic origin

Document Type : Research Paper

Author

Abstract

 This paper deals with some non-Classical Arabic patterns in the Arabic loanwords of the
early Persian texts. It doubts upon the common sense among the scholars that the nonClassical patterns have been made by Persian phonological system; and it rather suppose
that it is more possible that these non-Classical loanwords have been borrowed from a
vernacular and non Classical Arabic variety, which had similar features with the modern
Arabic vernaculars, such as: dropping the hamzah, loss of i'rab and tanwin system, etc.
This paper contains nine features as follows: 1. dropping of hamzah, 2. siktah, 3. Hijazi
indefinite manqus noun etc.

Keywords


- الأخفش، ابوالحسن سعید ابن مسعدۀ (1974). کتاب القوافی، تحقیق احمد راتب النفاخ، داراألمانۀ.
- ابن منظور، محمد بن مکرم بن علی (2011). لسان العرب، تصحیح امین محمد عبدالوهاب و محمد الصادق العبیدی، دار احیاء التراث العربی.
- اخوینی بخاری (478ق). هدایۀ المتعلمین فی الطب، کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، نسخۀ عکسی شمارۀ 1234-ف.
- اسدی طوسی (1319). لغت فرس، تصحیح عباس اقبال، چاپخانۀ مجلس.
- انوری ابیوردی (1364). دیوان انوری، بهاهتمام محمدتقی مدرس رضوی، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- اوحدی مراغه ای (1340). کلیات اوحدی اصفهانی معروف به مراغی، با تصحیح و مقابله و مقدمه سعید نفیسی، مؤسسه چاپ و انتشارات امیرکبیر.
- بیهقی، ابوالفضل (1350). تاریخ بیهقی، تصحیح علی اکبر فیاض، دانشگاه فردوسی مشهد.
- حافظ، خواجه شمس الدین محمد (1375). دیوان حافظ، به تصحیح و توضیح پرویز ناتل خانلری، خوارزمی.
- خاقانی، افضل الدین بدیل بن علی (بی تا) دیوان خاقانی، نسخۀ شمارۀ 976 کتابخانۀ مجلس شورای اسالمی.
- خاقانی، افضل الدین بدیل بن علی (664ق). دیوان خاقانی، کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، نسخۀ شمارۀ 1871-ف.
- خاقانی، افضل الدین بدیل بن علی (2006) ختم الغرایب (تحفۀالعراقین) نسخهبرگردان به قطع اصل نسخۀ خطی شمارۀ 845 کتابخانۀ ملی اتریش (وین) کتابت 593هـ، به کوشش و با پیشگفتار ایرج افشار، مرکز پژوهشی میراث مکتوب - انتشارات فرهنگستان علوم اتریش.
- خاقانی، افضل الدین بدیل بن علی (1387). تحفۀ العراقین (ختم الغرایب)، به کوشش علی صفری آققلعه، مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
- خاقانی، افضل الدین بدیل بن علی (1391). دیوان افضل الدین بدیل بن علی نجار خاقانی شروانی، به کوشش ضیاءالدین سجادی، انتشارات زوار.
- درایتی، مصطفی (1390-1394). فهرستاتگان نسخه های خطی ایران (فنخا)، سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی جمهوری اسالمی ایران.
- دهخدا، علی اکبر (1377). لغتنامۀ دهخدا، دانشگاه تهران.
- شمس الدین الذهبی (1998). معرفۀ القراء الکبار علی الطبقات و االعصار، تحقیق بشار عواد معروف، شعیب األرتاؤوط، صالح مهدی عباس، مؤسسۀ الرسالۀ.
- رادویانی، محمد بن عمر (1362). ترجمان البالغۀ، به تصحیح و اهتمام احمد آتش و با انتقاد ملک الشعرا بهار، انتشارات اساطیر.
- رجایی بخارایی، احمدعلی (1353). پلی میان شعر هجایی و عروضی فارسی، به اهتمام و تصحیح احمدعلی رجایی، انتشارت بنیاد فرهنگ ایران.
- رودکی (1399). سروده های رودکی، پژوهش علی رواقی، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- سعدی، مصلح الدین (1359). بوستان سعدی، بهتصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، انتشارات انجمن استادان زبان و ادبیات فارسی.
- سعدی، مصلح الدین (1385). غزل های سعدی، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، سخن.
- سعدی، مصلح الدین (1392). گلستان سعدی، تصحیح و توضیح غلامحسین یوسفی، خوارزمی.
- سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم (552ق). حدیقۀالحقیقۀ، کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، نسخۀ شمارۀ 523-ف.
- سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1329). حدیقۀ الحقیقۀ و شریعۀ الطریقۀ، به تصحیح مدرس رضوی، سپهر.
- سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1362). دیوان حکیم ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی، بهسعی و اهتمام مدرس رضوی، سنایی.
- سوزنی سمرقندی (1338). دیوان سوزنی سمرقندی، تصحیح ناصرالدین شاه حسینی، مؤسسۀ چاپ و انتشارات امیرکبیر.
- سوزنی سمرقندی (1398). اشعار پراکندۀ حکیم سوزنی سمرقندی در مهمترین جنگ ها و نسخه های خطی دیوان او (پایان نامۀ کارشناسی ارشد)، فائزه قوچی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران.
- سیبویه، ابوبشر عمرو بن عثمان بن قنبر (1988م.). الکتاب. تحقیق و شرح عبدالسالم محمد هارون. مکتبۀ الخانجی.
- السیوطی، جاللالدین (1967). الاتقان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، وزارۀ الشؤون الأسالمیۀ والاوقاف والدعوۀ والأرشاد. 
- شمس قیس رازی (1335). کتاب المعجم فی معاییر اشعار العجم، به تصحیح محمد بن عبدالوهاب قزوینی و مدرس رضوی، انتشارات دانشگاه تهران.
- صادقی، علی اشرف (1357). تکوین زبان فارسی، دانشگاه آزاد ایران.
- صادقی، علی اشرف (1369). « دربارۀ کلمات عربی الاصل مختوم به »ـَـِه« e/a -و »ـَت« at ،»-مجلۀ زبان شناسی، .43-32 :2ش
- صادقی، علی اشرف (1373). « بعضی تحوالت ناشناختۀ کلمات عربی در زبان فارسی«، مجلۀ زبان شناسی، ش1 :2-.11
- صادقی، علی اشرف (1388)« ویژگی های زبانی االبنیه« (مقدمه)، کتاب الابنیۀ عن حقایق الادویۀ، مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
- صادقی، علی اشرف (1391)« بحثی در باب کتاب » پلی میان شعر هجایی عروضی فارسی در دو قرن اول هجری «، از دکتر احمدعلی رجایی«، خرد بر سر جان، نامگانۀ دکتر احمدعلی
- رجایی، به درخواست و کوشش محمدجعفر یاحقی، محمدرضا راشد محصل، سلمان ساکت، دانشگاه فردوسی مشهد: 388-349.
- صادقی، علی اشرف (1397). « تلفظ صامت های عربی »ض« و »ظ« در زبان فارسی«، گزارش میراث، ش3و4 :5- .12
- طبیب زاده، آریا (1400). عروض و قافیه در تصحیحات ابیات عربی در متون نثر فارسی، کتاب بهار.
- طبیب زاده، آریا (زیر چاپ). »امالۀ پایانی در کلمات دخیل عربی در متون کهن فارسی«، آینۀ پژوهش.
- طبیب زاده، امید. (1384). «چرا ایرانیان عربزبان نشدند«، نشر دانش، ش1 :3-10.
- عسجدی (1334). دیوان عسجدی، تصحیح طاهری شهاب، کتابخانۀ طهوری.
- عمادی حائری، سید محمد (1393). قرآن کهن فارسی، میراث مکتوب
- عنصری (1363 ). دیوان استاد عنصری بلخی، به کوشش محمد دبیرسیاقی، انتشارات سنایی.
- عیدگاه طرقبه ای، وحید (1399). تلفظ در شعر کهن فارسی، تهران، انتشارات دکتر محمود افشار -سخن.
- فخرالدین اسعد گرگانی (1349). ویس و رامین، تصحیح ماگالی تودوا و الکساندر گواخاریا، انتشارات بنیاد فرهنگ.
- فرخی سیستانی (1393). دیوان حکیم فرخی سیستانی، به کوشش دکتر محمد دبیرسیاقی، انتشارات زوار.
- فردوسی (1386). شاهنامه، به کوشش جالل خالقی مطلق، مرکز دایرۀ المعارف بزرگ اسالمی.
- قرآن قدس (1364). به کوشش علی رواقی، مؤسسه فرهنگی شهید محمد رواقی.
- کسایی مروزی (1375). کسایی مروزی، زندگی، اندیشه و شعر او، تألیف و تحقیق محمد امین ریاحی، انتشارات علمی.
- الزار، ژیلبر (1361). اشعار پراکنده قدیمی ترین شعرای فارسیزبان، به کوشش ژیلبرلازار، انجمن ایران شناسی فرانسه در تهران.
- الزار، ژیلبر (1384). شکل گیری زبان فارسی، ترجمۀ مهستی بحرینی، هرمس.
- متینی، جلال (1355). « رسم الخط بخشی از شرح تعرف، ذیلی بر مقالۀ »رسم الخط فارسی در قرن پنجم هجری««، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی، ش 1 :118.
- مستملی، اسماعیل بن محمد (473ق). خلاصۀ شرح تعرف، کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران، نسخۀ شمارۀ 4611-ف.
- معزی نیشابوری (1393). دیوان امیرمعزی نیشابوری بر اساس نسخۀ مصحح استاد اقبال آشتیانی، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمدرضا قنبری، انتشارات زوار.
- منجیک ترمذی (1391). دیوان منجیک ترمذی، به کوشش احسان شواربی مقدم، میراث مکتوب.
- منشی، نصرالله بن محمد (551ق). ترجمۀ کلیله و دمنه، کتابخانۀ جارالله افندی استانبول، شمارۀ 1727 .
- منشی، نصرالله بن محمد (1399). ترجمۀ کلیله و دمنه نصرالله منشی، به کوشش جواد بشری، انتشارات ادبیات.
- منوچهری دامغانی (1396). تصحیح دیوان منوچهری دامغانی و شرح مشکلات آن (رسالۀ دکتری)، راضیه آبادیان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- موفق هروی (1972م.). الابنیه عن حقایق الادویه به خط اسدی طوسی با پیشگفتاری از تالبوت، آکادمی دروک.
- مولوی، جلاللدین محمد (1396). مثنوی معنوی، تصحیح محمدعلی موحد، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
- مهدویفر، سعید (1397). فرهنگ نامۀ تحلیلی پشتوانۀ فرهنگی دیوان خاقانی (رسالۀ دکتری)، دانشگاه ایلام.
- میبدی، رشیدالدین (1382). کشف االسرار و عدۀ الابرار، بهسعی و اهتمام علی اصغر حکمت، امیرکبیر.
- میرافضلی، علی (1394). جُنگ رباعی، پژوهش و ویرایش سید علی میرافضلی، سخن.
- ناصر خسرو (1357). دیوان اشعار حکیم ناصر خسرو قبادیانی، به اهتمام مجتبی مینوی و مهدی محقق، مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل.
- نصراله زاده، سیروس (1398). کتیبه های خصوصی فارسی میانه ساسانی و پساساسانی، پژوهشگاه علوم انسانی.
- نظرزاده و دیگران (2010). فرهنگ تفسیری زبان تاجیکی، سیف الدین نظرزاده، احمدجان سنگیناف، سید کریماف، میرزاحسن سلطان، پژوهشگاه زبان و ادبیات بهنام رودکی اکدمیۀ علم های جمهوری تاجیکستان.
- نغزگوی کهن، مهرداد (1392). « بررسی تأثیر زبان عربی بر نظام واجی زبان فارسی و گونه های آن«، نشریۀ پژوهش های زبانشناسی تطبیقی، ش5 :65-96.
- Al-Jallad, A. (2014). “Aṣ-ṣ ādu llatī ka-s-sīn: evidence for an afficated Ṣād in Sibawayh?”Folia Orientalia, vol. 51: 51-57.
- Al-Jallad, A. (2017a). “The Arabic of the Islamic conquests: notes on phonology and morphology based on the Greek transcriptionsfrom the first Islamic century”, the Bulletin of the School of Oriental and African Studies, 80/3: 419-439.
- Al-Jallad, A. (2017b). “Was it sūrat al-baqárah? Evidence for Antepenultimate Stress in the Quranic Consonantal Text and its Relevance for صلوه Type Nouns”, Zeitschrift der Deutschen Morgenländischen Gesselschaft. 167/1: 81-90.
- Al-Jallad, A. (2020). A Manual of the Historical Grammar of Arabic (unpublished book), https://www.academia.edu/38100372/Al_Jallad_A_Manual_of_the_Historical_Gramma r_of_Arabic.
- Al-Jallad, A. (fourthcoming). "One Wāw to Rule them All: The Origins and Fate of Wawation in Arabic and its Orthography”, Scripts and Scripture, eds. F. Donner and R. Hasselbach, Oriental Institute. https://www.academia.edu/33017695/One_w%C4%81w_to_rule_them_all_the_origins and_fate_of_wawation_in_Arabic_and_its_orthography 
- Al-Jallad, A. & Al-Manaser, A. (2015). “New Epigeraphica from Jordan 1: A Pre-Islamic Arabic Inscription in Greek Letters and a Greek Inscription from North-Eastern Jordan”, Arabian Epigraphic notes, Leiden University, N.1: 51-70.
- Al-Jallad, A. & Van Putten, M. (2017). “The Case for Proto-Semitic and Proto-Arabic Case: a reply to Jonathan Owens”, Romano Arabica XVII, vol.27: 87-117.
- Al-Jallad, A. & Vollandt, R. (2020). The Damascus Psalm Fragment, Oriental Institue of the University of Chicago.
- Al-Mashaqba, B. M. (2015). The Phonology and Morphology of Wadi Ramm Arabic (Phd. Thesis), University of Salford.
- Behnstedt, P. (2016). Dialect Atlas of North Yemen and Adjacent Areas, translated by Gwendolin Goldbloom, Brill.
- Behnstedt & Woidich, M. (2011-2014). Wortatlas der arabischen Dialekte, Brill.
- Birnstiel, D. (2019). “Classical Arabic”, the Semitic Languges, eds. John Huehnergard and Na’ama Pat-El, Routledge.
- Corriente, F. (1997). A dictionary of Andalusi Arabic, Brill.
- Déroche, F. (2009). La transmission écrite du Coran dans les débuts de l’islam, Brill.
- De Jong, R. E. (2011). A Grammar of the Bedouin Dialects of Central and Southern Sinai, Brill.
- Essessy, M. (2010). Grammaticalization of Arabic Prepositions and Subordinators, Brill.
- Gazsi, D. (2020). “Iranian languages”, Arabic and contact-induced change, eds, Christopher Lucas and Stefano Manfredi, language sience press.
- Gaube, H. (1973). Arabosasanidische Numismatik, Klinkhardt & Biermann.
- Harrell, R. S. (1966). A dictionary of Moroccan Arabic: Arabic-English, Georgetown university.
- Harrell, R. S. (2004). A Short Reference Grammar of Moroccan Arabic, Geogetown university press.
- Hinds and Badawi. (1986). A Dictionary of Egyptian Arabic, Librairie du Liban.
- Huehnergard, J. (2019). “Proto-Semitic”, the Semitic Languges, eds. John Huehnergard and Na’ama Pat-El, Routledge.
- Kirakosyan, H. (2017). “The morpheme xēl composing toponyms and tribal names, 7th international conference on Iranian linguistics (IGIL7) book of abstracts. https://www.academia.edu/34462348
- Kogan, L. (2011). “Proto-Semitic Lexicon”, The Semitic Languages: An International Handbook, (Handbücher zur Sprach- und Kommunikationswissenschaft 36), eds. S.Weninger, G. Khan, M. Streck, and J. Watson, De Gruyter Mouton: 179-258.
- La Rosa, C. (2014). L’arabo di Sicilia nel contesto magrebino: nuove prospettive e nuovi approcci metodologici (Phd. Thesis), Università ca’Foscari.
- Lane, W. (1968). An Arabic-English lexicon, Librairie du Liban.
- Lentin, J. (2006). “Damscus Arabic”, the Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics, ed. Kees Versteegh, Brill: 3/546-555.
- D’ottone Rambach, A and Internullo, D. (2018). “One Script for Two Languages: Latin and Arabic in an early allographic papyrus”, Rivista Degli Studi Orientali, n.1: 53-72.
- Rabin, C. (1951). Ancient West Arabian. Taylor’s foreign press.
- Retsö, J. (2011). “Classical Arabic”, The Semitic Languages: An International Handbook, (Handbücher zur Sprach- und Kommunikationswissenschaft 36), eds. S.Weninger, G. Khan, M. Streck, and J. Watson, De Gruyter Mouton: 782810.
- Sadeghi, A. A. (1986). “Arabic Language I: Arabic elements in Persian”, Encyclopedia Iranica (ed. Ehsan Yarshater), Vol. II, Routledge & Kegan Paul.
- Salama, C. & Lentin, J. (2010). Dictionnaire d’arabe dialectal syrien (parler de Damas), published on web: https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-00504180v2
- Sarauw, C. (2007). “Imalah”, the Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics, ed. Kees Versteegh, Brill: 4/311-315.
- Shaked, S. (1971). "An early Karaite document in Judeo-Persian )בפרסית קדומה קראית תעודה יהודית ,“)Tarbiz, 41 (1): 49-58.
- Stewart, D. J. (1994). “Arabic -inn Compounds: The Origins of Egyptian ʾagrann, ʾikminn, ʾiʿzinn”, Al-'Arabiyya, Vol. 27: 17-25.
- Stokes, P. (2017). A Historical Grammar of Case in Arabic (Phd. desertation), the university of Texas at Austin.
- Stokes, P. (2020). “A Fresh Analysis of the Origin and Diachronic Development of “Dialectal Tanwīn” in Arabic”, Journal of the American Oriental Society, 140 (3): 637-664.
- Testen, G. (2005). “Literary Arabic and Early Hijazi Contrasts in the Marking of definiteness”, prespective on Arabic linguistics XI, papers from the annual symposium on Arabic linguisticts, ed. Niloofar Haeri, Mushira Eid, and Elabbas Benmamoun: 209-225.
- Turner. M. L. (2018). Definiteness in the Arabic Dialects (Phd Thesis), the University of Texas at Austin.
- Turner. M. L. (2019). “Moroccan Arabic”, the Semitic Languges, eds. John Huehnergard and Na’ama Pat-El, Routledge.
- Utas, B. (1968). “The Jewish-Perisan fragment from Dandan-Uiliq”, Orientalia Suecana (XVII): 123-126.
- Van Putten, M. (2017a). “The development of the triphthongs in Quranic and Classical Arabic”, Arabian Epigraphic Notes, 3: 47‒74.
- Van Putten, M. (2017b). “The Feminine Ending -at as a Diptote in the Qurʾānic Consonantal Text and Its Implications for Proto-Arabic and Proto-Semitic, Arabica, 64: 695-705.
- Van Putten, M. (2018). “Hamzah in the Quranic Consonantal Text”, Orientalia, 87 (1): 93-120.
- Van Putten, M. (2019). “Inferring the Phonetics of Quranic Arabic from the Quranic Consonantal Text”, The International Journal of Arabic Linguistics (IJAL), 1: 1-19.
- Van Putten, M. (2021a). “Copto Arabica: The Phonology of Early Islamic Arabic Based on Coptic Transcriptions”, Zeitschrift der deutschen morgenländischenGesellschaft, 1: 81-100.
- Van Putten, M. (2021b). “Madd as Orthoepy rather than orthography”, Journal of Islamic manuscripts, 12: 202-213.
- Van Putten, M. (2022). Quranic Arabic, from its Hijazi Origins to its Classical Reading Traditions, Brill.
- Van Putten, M. and Stokes, P. (2018). “Case in the Quranic consonantal text”, Wiener Zeitschrift für die Kunde des Morgenlandes, 108: 143-179.
- Vollers, K. (1906). Volkssprache und schriftsprache im Alten Arabien, K. J. Trübner. 
- Watson, J. (2002). The Phonology and Morphology of Arabic, Oxford university press.
- Woidich, M. (2006). “Cairene Arabic”, the Encyclopedia of Arabic Language and Linguistics, ed. Kees Versteegh, Brill, Vol. 2: 323-333.
- Абдуллаева, Ф. (2001). Толкование Корана (Лахорский Тафсир), Издательская фирма «Восточная литература», РАН.