دانشگاه بوعلی سینا
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی
2252-0740
2322-4975
8
16
2018
10
23
معناپردازی رنگ در آگهی نماهای بهارِ فاطمیِ شهر تهران
1
20
FA
نرجس
منفرد
دانشجوی دکتری دانشگاه الزهرا تهران
narjes.monfared@yahoo.com
فریده
حق بین
استاد دانشگاه الزهرا
faridehaghbin@yahoo.com
فرهاد
ساسانی
ID0000-0002-7585-918
استاد دانشگاه الزهرا
fsasani@alzahra.ac.ir
10.22084/rjhll.2018.9558.1549
در این پژوهش معناپردازی رنگ در آگهی نمای بهار فاطمی برای کشف جنبه های معنایی نهفته به شیوهای نظام مند بررسی شد. پیکره پژوهش، شامل 200 آگهی نما است. به منظور یافتن الگوی معناپردازی نظام نشانه ای رنگ، برخی مفاهیم نظری کرس و فان لیوون (2002) و فان لیوون (2011) ، اوتول (2011) و بیت من (2014) به کار گرفته شدند و با رویکرد هولتز شوهه (2006) تلفیق شدند؛ نتایج پژوهش نشان داد معناپردازی رنگ در آگهی نماهای بهار فاطمی با درنظر گرفتن فضای ایرانِ امروز، الگوی نظام مندی دارد؛ به طور کلی همبافت سازی مراسم سوگواری دهه فاطمیه و جشن نوروز در ژانر آگهین ماهای بهار فاطمی بیانگر ارجحیتِ سوگواری دههی فاطمیه در مقایسه با جشن نوروز و نمایانگر جایگزین سازی جلوههای بهار به جای نظام اسطورهای جشن نوروز است. همچنینِ نمایاندنِ جلوههای بهار، به کمرنگ شدن عناصر اسطورهای سوگواری فاطمیه در ژانر آگهی نمای بهار فاطمی انجامیده است.
معناپردازی,نظام نشانهای رنگ,بهار فاطمی,آگهینما,شهر تهران
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2464.html
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2464_dcf758173a3401b7407ffcaca7deda8f.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی
2252-0740
2322-4975
8
16
2018
10
23
بررسی ساختار هجایی زبان فارسی و حذف انسدادیهای تیغهای در چارچوب نظریهی CVX
21
36
FA
زینب
همایونی
کارشناسی ارشد زبان شناسی دانشگاه اصفهان
z.homayouni62@gmail.com
بتول
علینژاد
دانشیار زبان شناسی دانشگاه اصفهان
b.alinezhad@fgn.ui.ac.ir
10.22084/rjhll.2017.12062.1663
به طور سنتی، ساخت مجاز هجاهای زبان فارسی CV، CVC و CVCC در نظر گرفته شده است؛ در صورتی که بررسیهای انجامشده از برخی فرایندهای واجی نشان میدهد که طول ساختار هجایی زبان فارسی را میتوان به صورت دیگری در نظر گرفت. در این مقاله ابتدا به بررسی ساخت هجایی زبان فارسی در چارچوب نظریهی CVX پرداخته شده و نشان داده شده است که در این چارچوب بیشینهی طول هجای زبان فارسی از CVC فراتر نیست. سپس فرایند واجی حذف در زبان فارسی به عنوان شاهدی بر تأیید این مطلب، مورد بررسی قرار گرفته است. در این مقاله نشان داده شده است که رفتار متفاوت واج /t/ در این فرایند واجی، به دلیل نقش صرفی متفاوت این واج نسبت به واجهای دیگر زبان فارسی است. از این منظر، بازنمایی زیرساختی پسوند گذشتهساز در افعال زبان فارسی همخوان t– میباشد.
کلیدواژهها: "ساخت هجایی","نظریهی CVX","فرایندهای صرفی","فرایند واجی حذف"
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2465.html
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2465_8a3e8cc39b3cce0f02289d57bd74a86d.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی
2252-0740
2322-4975
8
16
2018
10
23
بررسی واژهبست در زبان تاتی گونة دروی
37
59
FA
جهاندوست
سبزعلیپور
0000-0003-3528-3904
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
sabzalipor@gmail.com
هنگامه
واعظی
استادیار زبانشناسی همگانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
hengamehvaezi@yahoo.com
10.22084/rjhll.2017.12952.1689
پژوهش حاضر واژهبستها را در زبان تاتی بررسی میکند. هدف آن شناخت انواع واژهبستها و جایگاه هر کدام در این زبان است. رفتار دوگانه واژهبست و شباهت آن به وند، انگیزه اصلی نگارندگان بودهاست. بررسی و جمعآوری دادهها به روش میدانی و براساس شم زبانی یکی از نویسندگان بودهاست. بررسی دادههای تاتی نشان دادهاست که طبقهبندی انواع واژهبستها در این زبان شباهتها و تفاوتهایی با زبان فارسی دارد. انواع واژهبستها در زبان تاتی عبارتاند از: علامت جمع و معرفگی برای انسان، ضمایر متصل غیرفاعلی، ضمایر پیبستی یا متصل فاعلی، نشانه صفت، نشانه نکره، نشانة تاکید فعل، قید پیبستی، ضمیر شخصی اول شخص مفرد وحالتنماها. در بررسی ویژگیهای کلی واژهبستها در این زبان همانند زبانهای دیگر، میزبان، جهت، نقش و تکیه اهمیت بسیار دارند. نکته جالب در این زبان این است که شناسهها برخلاف فارسی، واژهبست هستند و ترکیب چند واژهبست نیز در آن امکانپذیر است.
زبان تاتی,واژهبست,پیبست,مضاعفسازی,وند
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2466.html
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2466_3145564473e2a6598e14c9fb3d568bf5.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی
2252-0740
2322-4975
8
16
2018
10
23
مفهومسازی «هنوز» در دستور شناختی
61
82
FA
محمدرضا
پهلوان نژاد
دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
pahlavan@um.ac.ir
علی
ایزانلو
استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
aliizanloo@um.ac.ir
حامد
اکبرپور
دانشآموخته کارشناسیارشد زبانشناسی همگانی دانشگاه فردوسی مشهد
finalpath@yahoo.com
10.22084/rjhll.2017.13170.1696
پژوهش حاضر به تحلیل و بررسی فرآیند مفهومسازی واژهی هنوز و نیز استخراج مفاهیم و معانی آن در بستر دستور شناختی لانگاکر پرداخته است. پیکرههای مورد مطالعه در این پژوهش شامل پیکرهی بیجنخان، تارنماهای فارسیزبان و نیز مکالمات ثبت شدهی روزمره میباشند که پس از بررسی دقیق و استحصاء گلوگاههایی جامع، همگی در چهارچوب مدنظر مورد تحلیل قرار گرفته و نتایج بهدست آمده در قالب مفاهیم و معانی ارائه شدهاند. بر این مبنا برای هنوز مفاهیم تداوم و استمرارِ فرآیند قبلی در فرآیند رویداد سخن (نوعی تجمیع)؛ تجمیع و تفکیک (بهطور همزمان) و معانیِ تاکنون (عدم شمول حال)؛ علی الدوّام (در فارسی معادل ندارد)؛ کماکان (در فارسی معادل ندارد)؛ تا، بهمجرد اینکه بهدست داده شدند. همچنین نقطهی شناختی و مفهومی غایت بهعنوان ابزاری جدید برای تحلیل در دستور شناختی مورد اکتشاف قرار گرفت تا لزوم رسیدن مسیرپیما به نقطهای معین برای اطلاق معنا در حالت خاص نشان داده شود.
هنوز,دستور شناختی,معناشناسی شناختی,زبانشناسی شناختی,زبان فارسی
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2467.html
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2467_7fdcc1d7d85c4ea3c9213fdc53b36020.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی
2252-0740
2322-4975
8
16
2018
10
23
بررسی شبکه معنائی دو حرفاضافه: bæ, læ در زبان کردی سورانی و پیرااضافه های: " læ … æwæ/dɑ, bæ… æwæ/dɑ " در چهار چوب معناشناسی شناختی
83
104
FA
سعید
کرمی
دانشجوی دکترای زبانشناسی دانشگاه بوعلی همدان
karami919seed@gmail.com
فاطمه
یوسفی راد
استادیار دانشگاه پیام نور قزوین
yussefirad@yahoo.com
10.22084/rjhll.2017.13558.1715
چکیده:در پژوهش پیشرو دو حرفاضافه زبان کردی سورانی læ, bæ در چارچوب معناشناسی شناختی موردپژوهش قرارگرفته است. معناشناسی شناختی رویکرد ویژه به چندمعنایی حروف اضافه داشته و یکی از الگوهای موفق در این چارچوب، الگوی "چندمعنایی قاعدهمند" تایلر و ایوانز(2003)است. آنچه این پژوهش را متمایز میسازد وجود پایانههای ,æwæ ،dɑ در پایان گروه اسمی مدخول دو حرف læ, bæ است که موجب پیدایش چهار پیرااضافه شده است.حرف læ دارای 15 معنی است که معنی اولیه آن "مبدأ/منشأ" است. پیرااضافه læ…æwæ خاص معنی اولیه و خوشه استعاری آن، پیرااضافه læ…dɑ خاص معنی خوشه ظرفیت و صورت منفرد læ خاص سایر معانی. حرف bæ دارای 12 معنی متمایز است و معنی اولیه آن "الصاق" است. پیرااضافه læ…æwæ خاص معنی الصاق و معانی استعاری آن است و پیرااضافه bæ…dɑ خاص خوشه ظرفیت است و همچنین صورت منفرد حرف اضافه bæ خاص سایر معانی است.
حروف اضافه,پیرااضافه,کردی سورانی,معناشناسی شناختی,الگوی چندمعنایی قاعدهمند
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2468.html
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2468_434bc0084d7bc5e334218a70aa8282a7.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی
2252-0740
2322-4975
8
16
2018
10
23
بازنمایی نحوی افعال «خواستن» و «توانستن»
105
123
FA
رضوان
متولیان نائینی
استادیار گروه زبان شناسی دانشگاه اصفهان
rezvan_motavalian@yahoo.com
10.22084/rjhll.2017.14008.1730
مقالۀ حاضر در پی بازنمایی ساخت موضوعی افعال«خواستن» و «توانستن» در زبان فارسی است. از آنجا که بر سر وجهی بودن این افعال به علت تصریفپذیر بودن آنها ، بین زبانشناسان اتفاق نظر وجود ندارد، ابتدا قصد داریم با استفاده از طبقهبندی معنایی و صوریِ افعال وجهی در مورد وجهی بودن این افعال تصمیم مناسبی اتخاذ کنیم. سپس به دنبال آن هستیم که با در نظر گرفتن رفتار نحوی-معنایی این افعال، در خصوص کنترلی یا ارتقایی بودن آنها به نتیجه برسیم و پس از آن فرضیات موجود در این زمینه را که تمایز نحوی این افعال را ناشی از ویژگی معرفتی و غیرمعرفتی یا مشارک درونی و برونی بودن آن-ها میدانند با دادههای زبان فارسی محک میزنیم.در نهایت به این نتیجه میرسیم که در زبان فارسی افعال وجهی +گزارهای چه معرفتی باشند چه غیر معرفتی و چه +درونی باشند و چه -درونی ارتقایی و افعال وجهی -گزارهای کنترلی هستند.
افعال وجهی فرعی,معرفتی,بنیادی,ارتقایی,کنترلی
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2469.html
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2469_2fcab00a5660cf794e3843f36bc35e5c.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی
2252-0740
2322-4975
8
16
2018
10
23
مقایسهی استعارههای مفهومی شادی در زبانهای فارسی، کردی و گیلکی:رویکرد شناختی
125
142
FA
مهری
روحی
دانشجوی دکتری زبان شناسی همگانی دانشگاه پیام نور تهران
mehri_rouhi@yahoo.com
بلقیس
روشن
دانشیار گروه زبان شناسی همگانی دانشگاه پیام نور تهران
bl_rovshan@pnu.ac.ir
آرزو
نجفیان
دانشیار گروه زبان شناسی همگانی دانشگاه پیام نور تهران
a.najafian@rch.ac.ir
10.22084/rjhll.2017.14050.1731
پژوهش حاضر به بررسی ساختار مفهومی شادی در سه زبان فارسی، کردی و گیلکی میپردازد. در این پژوهش تلاش شده با به کارگیری چهارچوب ارائه شده توسط کووچش (2008) دادههای گردآوریشده از گویشوران سه زبان فوق مورد تحلیل قرارگرفته و استعارههای مفهومی آن استخراج گردند. سپس تلاش شده تا پربسامدترین نگاشتهای استعاری و پربسامدترین حوزههای مبداء که در ساخت استعارههای شادی به کار میروند، تعیین گردد و در نتیجه مشخص شود که گویشوران سه زبان فارسی، کردی و گیلکی بیشتر از کدام نگاشتها و حوزههای مبداء برای بیان مفهوم شادی بهره میبرند. در نهایت نیز مقایسهای میان استعارههای مفهومی حوزهی شادی در این سه زبان و چند زبان ازجمله زبان انگلیسی انجام گرفت.<br /> کلیدواژه ها: زبانشناسی شناختی، استعارهی مفهومی ، شادی، فارسی، کردی و گیلکی.
زبانشناسی شناختی,استعارهی مفهومی,شادی,فارسی,کردی و گیلکی
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2470.html
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2470_99c4e682138474d49328c418e6b223fd.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی
2252-0740
2322-4975
8
16
2018
10
23
پیوندهای وراثتی در ساخت های اضافه در زبان فارسی بر اساس دستور ساخت
143
161
FA
صدیقه
کاوسی تاجکوه
کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه سمنان، ایران
sedighe.kavusi@gmail.com
حسین
رضویان
استادیار، گروه زبانشناسی همگانی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
razavian@semnan.ac.ir
10.22084/rjhll.2018.14663.1755
ساخت اضافه در زبان فارسی از جمله ساختهای پربسامدی است که مورد مطالعه بسیاری از پژوهشگران حوزه های زبان شناسی، ادبیات و دستور زبان فارسی قرار گرفته است. انواع ساخت اضافه از طریق روابطی به یکدیگر مربوط هستند. این روابط در چارچوب دستور ساخت که انگاره ای شناختی است، پیوندهای وراثتی نام می گیرند. مطابق دستور ساخت، پیوندهای وراثتی براساس انگیزش شکل می گیرند، بدین شکل که ساختی از ساخت دیگری به ارث می رسد. در مقاله حاضر قصد داریم تا با تکیه بر مفهوم پیوندهای وراثتی در دستور ساخت به بررسی روابط و پیوندهای وراثتی بین ساختهای اضافه در زبان فارسی بپردازیم. نتایج بررسی نشان می دهد که انواع مختلف ساختهای اضافه از طریق پیوندهای وراثتی با یکدیگر در ارتباط بوده و شبکه وراثتی-معنایی تشکیل داده اند. این پیوندها عبارتند از: پیوند وراثتی چندمعنایی، پیوند وراثتی استعاری، پیوند وراثتی تنزل درجه، پیوند وراثتی تحدید وصفی و پیوند وراثتی انتزاعی.
زبان شناسی شناختی,دستور ساخت,ساخت,ساخت اضافه,پیوندهای وراثتی
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2471.html
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2471_ce6838437eafc1b064da6ab1070e3c72.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی
2252-0740
2322-4975
8
16
2018
10
23
ساخت های دوگذرای فارسی در دستور نقش و ارجاع
163
179
FA
پارسا
بامشادی
0000-0002-4573-7810
دانشجوی دکترای زبان شناسی، دانشگاه شهید بهشتی تهران
parsa.bamshadi@gmail.com
10.22084/rjhll.2017.14678.1756
هدف ما از پژوهش پیشرو آن است که با روش توصیفی- تحلیلی ساختهای دوگذرای زبان فارسی را در دستور نقش و ارجاع بررسی کرده و ساختارهای نحوی و معنایی آن را واکاوی نماییم. همچنین به بررسی این ساختها در چهارچوب رویکرد ردهشناختی هسپلمث (2015) خواهیم پرداخت. برپایۀ رویکرد ونولین (2007)، یافتههای پژوهش گویای آنست که بیشتر ساختهای دوگذرای زبان فارسی از سلسلهمراتب جهانی اثرگذار-اثرپذیر پیروی میکنند و از این رو در این ساختها پذیرنده که آخرین موضوع در ساختار منطقی است، کلاننقش اثرپذیر را دریافت میکند و در نتیجه «ساخت مفعولی حرفاضافهای» حاصل خواهد شد. اما اگر رویکرد هسپلمث (2015) را در پیش بگیریم آنگاه درمییابیم که زبان فارسی در زمرۀ زبانهایی است که انطباق نامستقیم دارند، یعنی مفعول ساختهای تکگذرا به شیوهای یکسان با پذیرنده در ساختهای دوگذرا رمزگذاری میشوند.
ساخت دوگذرا,محمول سهجایگاهی,دستور نقش و ارجاع,رده شناسی,ساخت دومفعولی
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2472.html
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2472_1b86b2f4a73953f04349a552d65c0a7e.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی
2252-0740
2322-4975
8
16
2018
10
23
صورتبندی گفتمان و استراتژیهای زبانی داستان « پسرک لبوفروش » صمد بهرنگی با رویکرد تحلیل گفتمان لاکلا و موف
181
197
FA
علی
صفایی سنگری
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
safayi.ali@gmail.com
علیرضا
نیکویی
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان
alireza_nikouei@yahoo.com
امیرحسن
مغیث
دانشجوی دکترای تخصصی زبان و ادبیات فارسی گیلان
ah_moghiss@yahoo.com
10.22084/rjhll.2017.15186.1784
صمد بهرنگی، از نویسندگان دهه ۱۳۴۰ ایران است که موضوعات اجتماعی عصرش را در قالب داستانهای کودک و نوجوان به روایت گذاشته و برخلاف گفتمان خنثی و تسلیمطلبانه حاکم بر آثار معاصر، مخاطبانش را به مبارزه با وضعیت موجود فرامیخواند و میکوشد مسیر جدیدی را در داستاننویسی بگشاید. اکنون گفتمان داستان «پسرک لبوفروش» صمد بهرنگی را با توجه به نظریه تحلیل گفتمان بررسی کردهایم تا مشخص شود تا چه اندازه عوامل فرامتنی، متنی و بافت سیاسی- اجتماعی دهه ۴۰ در تولید متن دخیل بودهاست؟<br /> این پژوهش با رویکرد «تحلیل گفتمان لاکلا و موف» و با روش «توصیفی ـ تحلیلی» انجام شدهاست. در این داستان، گرایش سیاسی- اجتماعی صمد بهرنگی سهم عمدهای در به چالش کشیدن گفتمان تحولات اجتماعی و اقتصادی مهمی چون برنامه اصلاحات ارضی و پیامدهای آن داشتهاست. همچنین بروز گفتمان رقیب در قالب برخی ابزارهای تحلیل گفتمان چون برجستهسازی، حاشیهرانی، غیریتسازی و استراتژیهای زبانی دیده میشود.
صمد بهرنگی,پسرک لبوفروش,تحلیل گفتمان,زبان
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2473.html
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2473_a24bd2895481e964ebf93dd89687bd1a.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی
2252-0740
2322-4975
8
16
2018
10
23
معرفی و نقد کتاب فارسی قزوینی علی صلحجو (1396) تهران ـ نشر کتاب بهار، 95 صفحه
199
208
FA
حسن
حاجی شعبانیان
کارشناس ارشد زبان شناسی دانشگاه آزاد تهران مرکز
hashabanian@gmail.com
10.22084/rjhll.2018.17468.1868
مطلب ارسالی در زمره مطالب نقد و بررسی است و بنابراین فاقد چکیده است و به همین دلیل بخش مقدمۀ آن ارسال شده است<br /> مقدمه<br /> واژههای گویش و گویششناسی برای نخستین بار در سال 1337 از سوی دکتر صادق کیا، دانشآموختة زبان و ادبیات فارسی و استاد دانشگاه تهران به ادبیات زبانشناسی ایران راه پیدا کرد و گویششناسی به این ترتیب در ایران مصطلح گردید. اگرچه وی نخستین کسی بود که گویششناسی را به کار برد اما پیشینة این شاخة از زبانشناسی در ایران به زمانهای بسیار قبلتر از آن برمیگردد و در لابهلای کتابهای تاریخ و جغرافیا، به ویژه آن دسته که مسالک و ممالک نام گرفتهاند، نمونههایی از موارد زبانی یافت میشوند.
لهجه,گویششناسی,واجنویسی
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2595.html
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2595_5036ba29a3efe94f8386ba2062c7d564.pdf
دانشگاه بوعلی سینا
پژوهش های زبان شناسی تطبیقی
2252-0740
2322-4975
8
16
2018
10
23
نقد و معرفی کتاب « نظام انطباق در زبان تاتی، راحله ایزدیفر»
209
219
FA
جهاندوست
سبزعلیپور
0000-0003-3528-3904
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، ایران
sabzalipor@gmail.com
10.22084/rjhll.2019.17695.1874
این کتاب در سال 1396 از سوی انتشارات فرهنگ ایلیا، در شمارگان 1000 نسخه؛ 200 صفحه، و در قطع و زیری با جلد شُمیز در رشت به چاپ رسیدهاست. آن گونه که از مقدمه این پژوهش برمیآید، این کتاب بخشی از رسالۀ دکتری خانم ایزدیفر، در رشتۀ زبانشناسی همگانی دانشگاه بوعلیسینای همدان است. نگارندۀ این اثر که آن را تنها مقدمهای جهت بررسی علمی زبان غنی و کهن تاتی میداند (ص 11) اظهار امیدواری کردهاست که «نواقص و کم کوشیهایش عامل و بهانهای برای تکمیل، مطالعه و تحقیق بیشتر در این حوزه باشد» (همان).<br /> در مورد نحو زبان تاتی تحقیقات کمتری به نسبت دیگر بخشها صورت گرفتهاست. این کتاب که به نحو تاتی اختصاص دارد، از یک پیشگفتار، سه بخش اصلی و کتابنامه تشکیل شدهاست. در بخش اول پیشینۀ تحقیق در مورد نظام انطباق در زبان تاتی؛ در بخش دوم نظام انطباق در تاتی؛ و در بخش سوم نتیجهگیری آمدهاست.
نقد کتاب,ایزدیفر,زبان تاتی,نظام انطباق
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2596.html
https://rjhll.basu.ac.ir/article_2596_9c4fcba88d8fa18e29648f2b9ba96137.pdf