ORIGINAL_ARTICLE
نقشهای «خواه» در فارسی امروز
در مطالعات پیشین، از فعل «خواه» همواره به عنوان عنصر سازنده زمان «آینده» در ترکیب با مصدر مرخم فعلهای واژگانی یاد شده است و نگاهی درخور به دیگر نقشهای آن، که اصولاً وجهی هستند، نشده است. در این تحقیق، ابتدا نگاهی به نقش این فعل در ساخت دستوری آینده و وجوه اشتراک و افتراق آن با فعل مضارع انداخته شده است. سپس، نقشهای «خواه» به مثابه یک عنصر وجهی مورد مداقه قرارگرفته است. بر اساس تحلیلهای ارائه شده در این تحقیق، برای نخستین بار نشان داده شده است که فعل «خواه» از این لحاظ که ظرفیت بیان تمامی درجات و انواع وجهی پیشنهادی پالمر (1990) را دارد، شاید که استثنا قلمداد شود. به هرحال،قلمرو کاربردی «خواه» اصولاً بیشتر به سبکهای رسمی و نوشتاری مربوط میشود. این تحقیق همچنین نشان داد که تمایز میان کاربرد آینده «خواه» و کاربردهای وجهی این فعل تا حد فراوانی وابسته به بافت کلام است.
https://rjhll.basu.ac.ir/article_1944_091d95e7cbd2f9cc7b3ff7965c5a17e9.pdf
2017-05-22
1
12
10.22084/rjhll.2017.9294.1527
زمان دستوری
آینده
مضارع
فعل وجهی
«خواه»
جلال
رحیمیان
jrahimian@rose.shirazu.ac.ir
1
استاد زبان شناسی دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
مهرزاد
منصوری
mans1252000@yahoo.com
2
دانشیار زبان شناسی دانشگاه شیراز
AUTHOR
- اخلاقی، فریار (1386)، بایستن، شدن و توانستن: سه فعل وجهی در فارسی امروز. مجله دستور (ویژه نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی) 3: 132-82
1
- افشاری، مرضیه (1394)، بررسی زمان دستوری و نمود در ترجمههای فارسی و انگلیسی قرآن کریم، پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز
2
- باطنی، محمد رضا (1348)، توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی. تهران: امیر کبیر.
3
- ناتل خانلری، پرویز (1370)، دستور زبان فارسی. تهران: توس.
4
- شریعت، محمدجواد (1364)، دستور زبان فارسی. تهران: اساطیر.
5
- شفائی، احمد (1363)، مبانی علمی دستور زبان فارسی. تهران: انتشارات نوین.
6
- گیوی، احمد و انوری حسن (1370)، دستور زبان فارسی. تهران: فاطمی.
7
- مشکوهالدینی، مهدی (1379)، دستور زبان فارسی: بر پایهی نظریه گشتاری. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی
8
- منصوری، مهرزاد (1388)، بررسی افعال وجهی در ترجمه های انگلیسی قرآن کریم. مطالعات ترجمه. 7(4) : 44-31
9
- وحیدیان کامیار، تقی و غلامرضا عمرانی (1379)، دستور زبان فارسی (1). تهران: سمت.
10
- Huddleston, R. D. and G. K. Pullum (2002), The Cambridge grammar of the English language. Cambridge: Cambridge University Press.
11
- Lazard, G. (1992), A Grammar of Contemporary Persian. (Translation from the French version of (1957) by A. L. Shirley). New York: Mazda.
12
- Mahootian, S. (1997), Persian Grammar. London: Routledge.
13
- Nuyts, J. (2001), Epistemic, language and conceptualization: A Cognitive-Pragmatic Perspective. Amesterdam: John Benjamins.
14
- Palmer, F. R. (1990), Modality and the English Modals. (2ndedn.). London: Longman.
15
- Palmer, F. R. (2004), Mood and Modality: Cambridge Textbooks in Linguistics. (2nd Edition). New York: Cambridge University Press,
16
- Rahimian, J. (1995), Clause Types and other Aspects of Clause Structure in Persian. Unpublished Ph D Dissertation. Queensland: Queensland University.
17
- Rahimian, J. (1999), "Semantics of Persian Auxiliaries". IRAL Vol XXXVII. pp. 153-169.
18
- Windfuhr, G. L. (1979), Persian Grammar: History and State of its Study. New York: Mouton.
19
ORIGINAL_ARTICLE
توالی گروه های حرف اضافه ای در زبان فارسی
گروه حرف اضافهای مجموعهای از کلمات است که از یک حرف اضافه و یک گروه اسمی تشکیل شده است. در این پژوهش به بررسی توالی گروههای حرف اضافهای در زبان فارسی پرداخته و رابطهی آن را با عوامل وزن دستوری، حالت+ مکان+ زمان، وابستگی واژگانی، تطابق واژگانی، پرهیز از ابهام و ساخت اطلاعی بررسی نمودهایم. بدین منظور پیکرهای نوشتاری بالغ بر 578 جمله حاوی دو گروه حرف اضافهای گردآوری کردهایم. وابستگی واژگانی و تطابق واژگانی از عوامل مهم در توالی گروههای حرف اضافهای هستند. به لحاظ تأثیر طبقهی معنایی، گروه های حرف اضافهای در زبان فارسی مانند زبانهای فعلآغاز از تعمیم حالت+ مکان+ زمان تبعیت میکنند. در ارتباط با عامل ساخت اطلاعی، گروههای حاوی اطلاع نو پیش از گروههای حاوی اطلاع مفروض قرار میگیرند. وزن دستوری و پرهیز از ابهام تأثیری در توالی گروههای حرف اضافهای ندارند و تفاوت معناداری بین توالیهای «کوتاه- بلند» و «بلند- کوتاه» وجود ندارد.
https://rjhll.basu.ac.ir/article_1945_75d7ce9c331dbbbf65ffc398e177d7ce.pdf
2017-05-22
13
41
10.22084/rjhll.2017.9351.1533
گروههای حرف اضافهای
وزن دستوری
وابستگی واژگانی
تطابق واژگانی
ساخت اطلاعی
محمد
راسخ مهند
mrasekhmahand@yahoo.com
1
استاد زبان شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان
LEAD_AUTHOR
پریسا
کیانی
parisakiani1367@yahoo.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بوعلی سینا همدان
AUTHOR
- اصلانی، محمدرضا (1389)، شاهینها و بشکه باروت، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
1
- راسخمهند، محمد (1391)، «گروه حرف اضافهای پس از فعل: دلایل نقشی و ردهشناختی». مجموعه مقالات هشتمین همایش زبانشناسی به کوشش محمد دبیر مقدم، دانشگاه علامه طباطبایی، جلد اول: 280-293.
2
- طبیبزاده، امید (1391)، دستور زبان فارسی بر اساس نظریهی گروههای خودگردان در دستور وابستگی، تهران: نشر مرکز.
3
- ماهوتیان، شهرزاد (1378)، دستور زبان فارسی از دیدگاه ردهشناسی، ترجمه مهدی سمائی، تهران: نشر مرکز.
4
- معروفی، عباس (1384)، سال بلوا، تهران: انتشارات ققنوس
5
- معروفی، عباس (1388)، سمفونی مردگان، تهران: انتشارات ققنوس.
6
- نبیلو، علیرضا (1393)، «نگاهی انتقادی به گروههای حرف اضافهای و ویژگیهای آن در دستور زبان فارسی»، مجله مطالعات انتقادی ادبیات، دوره 1، ش 1: 45-58.
7
- نواییلواسانی، محمد (1377)، سرزمین بادخیز، تهران: توسعه کتاب ایران.
8
- Ariel, M. (1990). Accessing noun phrase antecedents. London: Routledge.
9
- Arnold, J.E., Wasow, T., Losogco, A., and Ginstrom, R. (2000). "Heaviness vs. Newness: The Effect of Structural Complexity and Discourse Status on Constituents ordering". Language, 76, pp.28-55.
10
- Behaghel, O. (1909). "Beziehungen zwischen Umfang und Reihenfolge von Satzgliedern". Indogermanische Forschungen, 25, pp. 110–142.
11
- Bever, T. G. (1970). "The Cognitive Basis for Linguistic Structure". In J. R. Hayes (ed.), Cognition and the Development of Language. New York: Wiley, pp. 279- 362.
12
- Bock, k. (1986). "Meaning, sound, and syntax: Lexical Priming in sentence production". Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 12, pp. 575-586.
13
- Boisson, C. (1981)." Hiérarchie universelle des spécifications de temps, de lieu, et de manière". Confluents, 7, pp. 69–124.
14
- Clark, E., & Clark. H. H. (1978). "Universals, relativity and language processing". In J. Greenberg (ed.), Universals of human languages 1: Method and theory. Stanford: Stanford University Press, pp. 225-277.
15
- Clark, H. H., & Wasow, T. (1998). "Repeating words in spontaneous speech". Cognitive Psychology, 27, pp. 201-242.
16
- Frazier, F., & Fodor, J.D. (1978). "The sausage machine: a new two- stage model of the parser". Cognition, 6, pp. 291-326.
17
- Gibson, E. (1998). "Linguistic complexity: Locality of syntactic dependencies". Cognition, 68, pp. 1–76.
18
- Gundel, J.K., & Hedberg, N., & Zacharski, R. (1993). "Cognitive status and the form of referring expressions in discourse". Language, 69, pp. 274–307.
19
- Gundel, J.K. (1988). "Universals of topic-comment structure". In Studies in syntactic typology, (ed). M. Hammond, E.A. Moravcsik, and J.R. Wirth, Typological studies in language, John Benjamins. pp. 209-239.
20
- Haiman, J. (1983). Iconic and economic motivation. Language, 59, pp. 781–819.
21
- Hawkins, J.A. (1990). "A parsing theory of word order universals". Linguistic Inquiry, 21, pp. 223–261.
22
- Hawkins, J.A. (1994) A Performance Theory of order and Constituency. Cambridge: Cambridge University Press.
23
- Hawkins, J.A. (1998). "Some issues in a performance theory of word order". In A. Siewierska (ed.), Constituent order in the languages of Europe. Berlin: de Gruyter, pp. 729–781.
24
- Hawkins, J.A. (2000). "The relative order of prepositional phrases in English: Going beyond Manner- Place- Time". Language Variation and Change, 11, pp. 231-266.
25
- Hawkins, J.A. (2004) Effeciency and Complexity in Grammars. Oxford: Oxford University Press.
26
- Jackendoff, R. (1977). X-bar syntax: A study of phrase structure. Cambridge, MA: MIT Press.
27
- Kimball, J. (1973). "Seven principles of surface structure parsing in natural language". Cognition, 2, pp. 15– 47.
28
- Marslen-Wilson, W. (1989). "Access and integration: Projecting sound onto meaning". In W. Marslen-Wilson (ed.), Lexical representation and process. Cambridge, MA: MIT Press, pp. 3–24.
29
- McDonald, J., Bock, K., & Kelly, M. (1993). "Word and word order: semantic, phonological, and metrical determinants of serial position". Cognitive Psychology, 25, pp. 188-230.
30
- Newmeyer, F.J. (1998). Language form and language function. Cambridge, MA: MIT Press.
31
- Prince, E. F. (1981). "Toward a taxonomy of given- new information". In P, Cole (ed.), Radical Pragmatics. New York: The Academic Press, pp. 231-250.
32
- Quirk, R,. Greenbaum, S,. Leech, G,. & Svartvik, J. (1985). A comprehensive grammar of the English language. London: Longman.
33
- Rasooli, M.S., Moloodi, A.S, Kouhestani, M., & Minaei, B. B. (2011). "A Syntactic Valency Lexicon for Persian Verbs: The First Steps towards Persian Dependency Treebank". In 5th Language & Technology Conference (LTC): Human Language Technologies as a Challenge for Computer Science and Linguistics, pp. 227- 231.
34
- Schütze, C. T., & Gibson, E. (1999). "Argumenthood and English prepositional phrase attachment". Journal of Memory and Language, 40, pp. 409– 431.
35
- Tyler, L.K. (1989). "The role of lexical representation in language comprehension". In W. Marslen- Wilson (ed.), Lexical representation and process. Cambridge, MA: MIT Press. pp. 439– 462.
36
- Wiechmann, D., & Lohmann, A. (2013). "Domain minimization and beyond: Modeling prepositional phrase ordering". Language Variation and Change, 25, pp. 65-88
37
- Wasow, T. (1997a). Remarks on grammatical weight. Language variation and
38
- Wasow, T. (1997b). "End-weight from the speaker’s perspective". Journal of Psycholinguistic Research, 26, pp. 347-61.
39
- Wasow, T. (2002). Postverbal Behavior. Stanford, CA: CSLI Publication.
40
- Yamashita, H., & Chang, F. (2001). "Long before short” preference in the production of ahead-_final language". Cognition, 81, pp. 45–55.
41
ORIGINAL_ARTICLE
نشانداری رده شناختی مفعول
نشانداری عامل رمزگذاری آشکار روابط دستوری اسم در بند است. بهبیان کرافت (۲۰۰۳: ۱۶۶) مفعول های بی نشان اغلب بیجان و نکره هستند و مفعول های نشاندار معرفه و جاندار رمزگذاری آشکار می پذیرند. نمایه سازی و حالت نشانی از طریق «را» اغلب ابزارهای رمزگذاری آشکار مفعول مستقیم معرفه و مشخص در زبان فارسی هستند. اما در مواردی نیز حالت نشانی و نمایه سازی مفعول نکره نامشخص در زبان فارسی رخ می دهد. به نظرمی رسد، موارد کمیاب ترِ رمزگذاری آشکار مفعول نکره استثنائاتی بر یک قاعده کلی تلقی می شوند، اما بررسی شواهد زبان فارسی نشان می دهد عامل معناشناختی مؤثر در نشانداری مفعول صریح، تشخیص پذیری مصداق آن و نه الزاماً معرفگی است. طبق این معیار، دستاوردهای زیر حاصل می شود. نخست آنکه نه تنها اسم معرفه، بلکه اسم مشخص و نامشخص نیز می توانند تشخیص پذیر باشند و دوم آنکه بنا به تشخیص پذیر بودن تمامی اسم های معرفه، بسامد فراوان نمایه سازی مفعول های معرفه و همآیی آن ها با «را» تبیین می شود.
https://rjhll.basu.ac.ir/article_1947_d79b390ab342652becbc52de249254b6.pdf
2017-05-22
43
53
10.22084/rjhll.2017.8512.1494
نشانداری رده شناختی
مفعول صریح
جانداری
معرفگی
تشخیص پذیری
فاطمه
بهرامی
f_bahrami@sbu.ac.ir
1
استادیار دانشگاه شهید بهشتی
LEAD_AUTHOR
- بهرامی، فاطمه (1393)، نمایهسازی مفعول صریح و جانداری، نهمین همایش زبانشناسی ایران، مجموعه مقالات نهمین همایش زبانشناسی ایران، جلد اول، به کوشش محمد دبیرمقدم، 332-317.
1
- راسخمهند، محمد (1388)، معرفه و نکره در زبان فارسی، دستور 5، 103-81.
2
- راسخمهند، محمد (1389)، واژهبستهای فارسی درکنار فعل، پژوهشهای زبانشناسی 2، 85-75.
3
- Aissen, J. (2003), “Differential object marking: Iconicity vs. economy”. Natural Language & Linguistic Theory 21(3): 435–448.
4
- Belloro, A. V. (2007), Spanish Clitic Doubling: A Study of the Syntax-Pragmatics Interface. PhD Dissertation, University of New York at Buffalo.
5
- Bossong, G. (1985), “Differentielle Objektmarkierung in den Neuiranischen Sprachen”. Narr: Tübingen.
6
- Bossong, G. (1991), Differential object marking in Romance and beyond, In New analysis in Romance Linguistics: selected papers from from the XVIII Linguistics Symposium on Romance Languages, D. Wanner and D. Kibbee (eds.), Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins, 143-170.
7
- Chafe, W. (1987), Cognitive Constraints on Information Flow. In Coherence and Grounding in Discourse. eds. R. Tomlin. Amsterdam: John Benjamins. 21-51.
8
- Comrie, B. (1979), Definite and animate objects: a natural class. Linguistica Silesiana 3: 15–21.
9
- Comrie, B. (1989), Language typology and linguistic universals. Syntax and morphology. Oxford: Blackwell.
10
- Croft, W. (2003), Typology and Universals (2nd ed.), University of Manchester: Cambridge.
11
- Dabir-Moghaddam, M. (1992), “On postposition ra in Persian”. Iranian Journal of Linguistics. 7. 2-60.
12
- de Swart, P. (2003), The Case Mirror. M. A thesis, University of Nijmegen, Nijmegen.
13
- de Swart, P. (2007), Cross-Linguistic Variation in Object Marking, PhD dissertation. University of Nijmegen.
14
- Franco, J. (1993), On object agreement in Spanish. Los Angeles, University of Southern California. PhD Dissertation.
15
- Franco, J. (2000), Agreement as a Continuum. In Clitic Phenomena in European Languages. F.a. d. D. Beukema (eds.), M. Amsterdam, John Benjamins.
16
- Greenberg, J. H. (1966), Language Universals, with special reference to features hierarchies (Janua Linguarum, Series Minor, 59.) The Hague: Mouton.
17
- Gundel, J. N. Hedberg, et al. (1993), “Cognitive Status and the Form of Referring Expressions in Discourse”. Language 69 (2): 274-307.
18
- Hualde, J. I. (1989), Double Object Constructions in KiRimi. In Current Approaches to African Linguistics. R. Botne and P. Newman (eds.). Dordrecht, Foris.
19
- Kallulli, D. (2000), Direct Object Clitic Doubling in Albanian and Greek. In Clitic Phenomena in European Languages. F. a. d. D. Beukema (eds.). M. Amsterdam, Philadelphia, John Benjamins.
20
- Karimi, S. (2003), On scrambling in Persian. In Word order and scrambling. S. Karimi (eds.), Oxford: Blackwell Publishers.
21
- Kawachi, K. (2007), “Topics in the Semantics of Siddhama”. PhD Dissertation. Univeristy at Buffalo.
22
- Klamer, M. (2004). Kambera, The Austronesian Languages of Asia and Madagascar, London: Routledge.
23
- Key, G. (2008), “Differential object marking in a Medieval Persian text”, In Aspects of Iranian Linguistics, S. Karimi et. al. (eds.). Newcastle: Cambridge Scholar Publishing, 227-248.
24
- Laidig, W. and C. Laidig. (1990). “Larike pronouns: duals and trials in a Central Moluccan languages”. Oceanic Linguistics 29: 87-109.
25
- Lambrecht, K. (1994). Information Structure and Sentence Form. Cambridge University press.
26
- Ouali, H. (2006). “Unifying Agreement Relations: A Minimalist Analysis of Berber”. PhD Dissertation, University of Michigan.
27
- Paul, D. (2008). “The individuation function of the Persian indefinite suffix”, In Aspects of Iranian Linguistics, S. Karimi et. al. (eds.).Newcastle: Cambridge Scholar Publishing, 309-328.
28
- Petkova Schick, I. (2000). “Clitic Doubling Constructions in Balkan-Slavic Languages”. In Clitic Phenomena in Europian Languages, F. Beukeme and M. Dikken (eds.). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins: 259-292.
29
- Roberts, J. (2005). “Scrambling in Persian: a Role and Reference Grammar Approach”. Paper Presented at the First International Conference on Iranian Linguistics. Leipzig.
30
- Schnell, S. (2012). “Referential Hierarchies in Three-Participant Constructions in Vera'a”, Linguistic Discovery, 10(3): 125-147.
31
- Siewierska, A. (2004). Person, Cambridge: Cambridge University Press.
32
- Shackle, C. (1972). Punjabi, London: English Universities Press.
33
- Suñer, M. (1999). Clitic-Doubling of Strong Pronouns in Spanish: An Instance of ObjectShift. In Grammatical analyses in Basque and Romance Linguistics: Papers in honor of Mario Saltarelli. J. Franco, A. Landa and J. Martin (eds.). Amsterdam, John Benjamins: 233-256.
34
- Wald, B. (1979). “The development of the Swahili object marker: A study of the interaction of syntac and discourse”. In Discourse and Syntax. eds. T. Givón. New York: Academic Press. 505-524.
35
ORIGINAL_ARTICLE
نگاهی دیگر به دیگر؛ رویکردی شناختی
هدف از نگارش این مقاله بررسی شناختی معانی و مفاهیم موجود در واژهی دیگر در زبان فارسی میباشد. لذا در این تحقیق، در چهارچوب زبانشناسی شناختی، از مفاهیم موجود در دستور شناختی لانگاکر و معناشناسی فضاهای ذهنی فوکونیه استفاده نمودیم تا برشی از فرآیند مفهومسازی واژهی دیگر را بهدست داده باشیم. دادههای مورد بررسی برادههایی از بافتهای واقعی بودهاند که بهصورت گلوگاهی مورد تحلیل قرار گرفتهاند و بر اساس آن، معانی و مفاهیمی در چهارچوب شناختی برای واژهی دیگر عرضه گردید که عبارتند از از این زمان به بعد؛ از این جا به بعد؛ عینِ، مثلِ؛ غیر از این، غیر از آن؛ علاوه بر این، علاوه بر آن؛ غیر از آن و علاوه بر آن در قالب مفاهیم تفکیک یا غیریّت (این ناهمانی)؛ عینیّت (این همانی) در جنبه یا جنبههایی خاص در عین تفاوت در دیگر جنبهها؛ تجمیع (علاویّت)؛ غیریّت و علاویّت تؤامان (تجمیع و تفکیک باهم).
https://rjhll.basu.ac.ir/article_1948_09115793714fa33dab9275b72c3c58a3.pdf
2017-05-22
55
71
10.22084/rjhll.2017.9434.1538
دیگر
دستور شناختی
معناشناسی شناختی
زبانشناسی شناختی
زبان فارسی
محمدرضا
پهلواننژاد
pahlavan@um.ac.ir
1
دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
علی
ایزانلو
aliizanloo@um.ac.ir
2
استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
حامد
اکبرپور
finalpath@yahoo.com
3
دانشآموختهی کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
- آموزگار، حبیب ا... (1332)، فرهنگ آموزگار. تهران: کانون معرفت. (چاپ دوم).
1
- آموزگار، حبیب ا... و زعفرانچی، مسعود (1370)، فرهنگ فارسی به فارسی دانش، تهران: صفار. (چاپ اول).
2
- ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1381)، «وحدت و کثرت وجود از دیدگاه حکمت متعالیه». پژوهشنامهحقوق اسلامی، شماره 8. صفحات 103-90.
3
- اکبرپور، حامد (1391)، «بررسی و توصیف معنای واژۀ حتی در زبان فارسی از دیگاه معناشناسی شناختی»، نشریهی پژوهشهای زبانشناسی تطبیقی، شماره 4، صفحات 106-93.
4
- امیری، مجتبی (1392)، «شب نشینی در ایران»، قابل دسترس در:
5
<http://www.digeh.blogfa.com/post-97.aspxt>
6
- انصافپور، غلامرضا (1374)، کامل فرهنگ فارسی، تهران: زوار. (چاپ دوم).
7
- انوری، حسن (1381)، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: سخن.
8
- باطنی، محمدرضا (1385)، چهار گفتار دربارۀ زبان، تهران: آگاه.
9
- بانوادمین (1394)، «با کودکان پرخاشگر و لجباز چگونه رفتار کنیم»، قابل دسترس در:
10
<http://www.mabanoo.ir/>
11
- پادشاه، محمد (1336)، فرهنگ آنندراج، تهران:انتشارات کتابخانهی خیام.
12
- داعیالاسلام، سید محمدعلی (1313)، فرهنگ نظام، تهران: شرکت دانش. (چاپ دوم 1363).
13
- دهخدا، علیاکبر (1377)، لغتنامه، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
14
- رضی، هاشم (1354)، فرهنگ فارسی کاوه. تهران: کاوه.
15
- سعیدی پور، محمود (1364)، فرهنگ جدید فارسی رازی، تهران: انتشارات کتابفروشی فخر رازی. (چاپ دوم).
16
- عمید، حسن (1329)، فرهنگ برگزیدۀ عمید. تهران: سازمان چاپ و انتشارات جاویدان.
17
- فرهوشی، بهرام (1364)، فرهنگ پهلوی، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
18
- فرهوشی، بهرام (1352)، فرهنگ فارسی به پهلوی، تهران: سلسله انتشارات انجمن آثار ملی.
19
- قائمینیا، علیرضا (1390)، معناشناسی شناختی قرآن، تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
20
- کامیار (1389)، «یخ و آتش»، قابل دسترس در:
21
<http://kamixcanada.blogfa.com >
22
- کرمانی، حجت (1387)، «اصطلاحات»، قابل دسترس در:
23
< http://ho-em.blogfa.com/87aspx>
24
- معین، محمد (۱۳۵۳)، فرهنگ معین، تهران: امیر کبیر.
25
- نجفی، ابوالحسن (1378)، فرهنگ فارسی عامیانه، تهران: نیلوفر.
26
- نفیسی، علیاکبر (1318)، فرهنگ نفیسی، تهران: شرکت سهامی چاپ رنگین.
27
- Evans, V. & Tyler, A. (2003). The Semantics of English Prepositions: Spatial Scenes, Embodied Meaning, and Cognition. NY: Cambridge University Press.
28
- Evans, Vyvyan. (2007). A Glossary of Cognitive Linguistic. Edinburgh: Edinburgh University Press Ltd.
29
- Fauconnier, Gilles. (1994). Mental Spaces: Aspects of Meaning Construction in Natural Language. NY: Cambridge University Press.
30
- Gonzalez-Marquez, Monica and others. (2007). Mothods in Cognitive Linguistics. Amsterdam: John Benjamins Publishing Co.
31
- Lakoff, George P. (1987). Women, Fire, and Dangerous Things. Chicago: University of Chicago Press.
32
- Langacker, Ronald W. (1986). “An Introduction to Cognitive Grammar”. Cognitive Science 10. pp. 10-40.
33
ORIGINAL_ARTICLE
بندهای چندمحمولی زبان فارسی بررسی بخش اصلیِ بیزمان براساس دستور نقش و ارجاع
این پژوهش انواع پیوندهای در سطح بخش اصلی در زبان فارسی را بررسی میکند. بخشهای اصلیِ در پیوند، در این سطح، همگی تحت سیطرۀ یک عملگر زمان واحد هستند؛ چون سیطرۀ عملگر زمان بر سطحی بالاتر از بخش اصلی یعنی سطح بند است. هریک از بخشهای اصلی در پیوند، میتوانند به لحاظ ویژگی نمود مستقل عمل کنند چون سیطرۀ عملکرد آن در سطحی پایینتر، یعنی هسته است. در این بررسی و در مطالعۀ بندهای چندمحمولی زبان فارسی مشخص خواهد شد که چون عملگر زمان فقط در سطح بند، مطرح میشود بنابراین آنچه در دستور سنتی در زبان فارسی به عنوان عملگر زمان در سطح بخش اصلی معرفی شده در واقع نمود است و مفاهیم ماضی و مضارع التزامی درست نیستند. همچنین این بررسی نشان میدهد در زبان فارسی فعلهای وجه ریشهای (توانمندی و درخواستی) تظاهر اتصال غیرناهمپایهسازی بخش اصلی را صورتبندی میکنند و نهایتاً یک بند واحد را بهدست میدهند.
https://rjhll.basu.ac.ir/article_1949_632cc02d22b842343308abb5d301b802.pdf
2017-05-22
73
83
10.22084/rjhll.2017.10804.1618
اتصال بخش اصلی
پیوند ناهمپایهسازی
شبهناهمپایهسازی
همپایهسازی
بند بیزمان
آزاده
میرزائی
mirzaei.azade@gmail.com
1
استادیار دانشگاه علامه طباطبائی
LEAD_AUTHOR
- دبیرمقدم، محمد (1390)، معرفی و نقد کتاب مطالعهای در ساخت گفتمانی زبان فارسی، دستور، جلد هفتم، 183-293.
1
- میرزائی، آزاده (1392)، ساخت اطلاع در بندهای متممی زبان فارسی، دستور، جلد 9، 93-141.
2
- میرزائی، آزاده (1393)، فعلهای چندپارۀ زبان فارسی، علم زبان، دورۀ 2، ش2، 70-53.
3
- Jackendoff, Ray S. (1990), Semantic structures. Cambridge, MA: MIT Press.
4
- Rijkhoff, J. (2002), The noun phrase: a typological study of its form and structure. Oxford: Oxford University Press.
5
- Thompson, G. (2013), Introducing Functional Grammar, third edition, Routledge Press.
6
- Van Valin, R. D., Jr. (2005), Exploring the Syntax–Semantics Interface. Cambridge University Press.
7
- Van Valin, R. D., Jr. & R. J. Lapolla, (1997), Syntax: Structure. Meaning and Function.
8
ORIGINAL_ARTICLE
کارکردهای گفتمانی تغییر ترتیب موضوعهای اصلی جمله در زبان فارسی
زبان فارسی دارای یک ترتیب سازهای غالب است. اما جملاتی نیز وجود دارند که ترتیب سازههایشان با ترتیب متعارف همخوانی ندارد و نشاندار هستند. تحقیقات نشان میدهد که ترتیب نشاندار تحت تأثیر عوامل نحوی، معنایی و کاربردشناختی پدید میآید. وقوع و توزیع صورتهای مختلف بیانگر این نکته است که صورتهایی که ترتیب سازهای نشاندار دارند، با اهداف مختلف گفتمانی و کاربردشناختی بکار گرفته میشوند. در این مقاله با اتکاء به دادههای زبان فارسی که از متون نوشتاری ادبی، علمی، داستانی، و روزنامهای گردآوری شده است، انگیزههای ممکن در انتخاب یک ترتیب سازهای نشان داده میشود و مشخص میشود که بکارگیری یک صورت خاص وضعیت گفتمانی، کاربردشناختی مختلف را باز مینماید که عبارتند از ایجاد تأکید غیرتقابلی با پسایند کردن فاعل، برجسته سازی یا ایجاد تقابل با پیشایندسازی مفعول صریح و قرار دادن آن در جایگاه کانونی ویژه هنگامی که پسایند میشود. همچنین پسایند کردن مفعول غیرصریح به هدف ایجاد تقابل.
https://rjhll.basu.ac.ir/article_1950_d457796324ff853d29584dcc29458af7.pdf
2017-05-22
85
97
10.22084/rjhll.2017.9344.1532
کارکرد گفتمانی
پیشایندسازی
تأکید تقابلی
برجستهسازی
برجستگی تأکیدی
نازنین
طباطبایی
nazanin_tabatabaee@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری زبان شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران
LEAD_AUTHOR
گلناز
مدرسی قوامی
modarresighavami@atu.ac.ir
2
عضو هیات علمی گروه زبانشناسی، دانشگاه علامه طباطبائی
AUTHOR
- آل احمد، جلال (1336الف)، خسی در میقات. تهران: انتشارات امیرکبیر.
1
- آل احمد، جلال (1336ب)، زن زیادی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
2
- آل احمد، جلال (1356)، پنج داستان. تهران: انتشارات امیرکبیر.
3
- دبیرمقدم، محمد و شهلا شریفی (1384)، «بررسی سلسله مراتب ردهشناختی مربوط به حوزۀ آرایش واژهها در زبان فارسی گفتاری»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی مشهد، شماره 149، سال سی و هشتم، ص 112-85.
4
- دبیرمقدم، محمد (1390)، «معرفی و نقد کتاب مطالعهای در ساخت گفتمانی زبان فارسی»، دستور، ویژه نامه نامه فرهنگستان، شماره هفتم، ص 293- 223.
5
- دبیرمقدم، محمد (1392)، ردهشناسی زبانهای ایرانی. دو جلد،چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.
6
- راسخ مهند، محمد و مریم قیاسوند (1393)، «بررسی پیکره بنیاد تأثیر عوامل نقشی در قلب نحوی کوتاه فارسی»، دستور، ویژه نامه نامه فرهنگستان، شماره دهم، ص197- 163.
7
- رضایی، والی و سید محمد تقی طیب (1385)، «ساخت اطلاع و ترتیب سازههای جمله»، دستور، ویژه نامه نامه فرهنگستان، شماره 2، ص 19-3.
8
- روزنامه ایران، 20/2/93 و7/4/93
9
- زبان و زبان شناسی، سال هفتم- شماره اول، پیاپی سیزدهم، بهار و تابستان 1390، تهران
10
- زبان و زبان شناسی، سال هفتم- شماره دوم، پیاپی چهاردهم، پاییز و زمستان 1390، تهران
11
- مجله فرهنگی و هنری بخارا، سال پانزدهم- شماره نهم (پی در پی 90-89)، مهر- دی 1391، تهران
12
- غلامعلیزاده، خسرو، (1386)، ساخت زبان فارسی، انتشارات احیاء کتاب، تهران.
13
- ماهوتیان، شهرزاد، (1387)، دستور زبان از دیدگاه ردهشناسی، ترجمه مهدی سمائی. چاپ پنجم، نشر مرکز، تهران.
14
- محموداف، حسن، (1365)، «ترتیب توالی کلمات در جملات ساده و ترکیبی فارسی»، ترجمه احمد شفائی. زبانشناسی، سال سوم، شماره اول، شماره پیاپی 5، ص 65-53.
15
- Birner, B. & Sh. Mahootian. (1996) “Functional Constructraints on Inversion in English and Farsi” Language Sciences, vol. 18, Nos 1-2,127-138.
16
- Ilić, B. M. (1998). “Discourse functions of word order changes in English declarative sentences” The scientific journal of Facta Universitatis of university of Niš, vol. 1, No.5, 301-313.
17
- Lambrecht, K. (1994). Information Structure and sentence Form, Cambridge University Press, Cambridge.
18
- Lapolla, Randy, J. (1995). “Pragmatic relation and word order in Chinese”. In: Word Order in Discourse, edited by: Pamela Downing and M. Noonan, vol. 30, John Benjamins publishing Company, Amsterdam / Philadelphia.
19
- Roberts, John R. (2009). A Study of Persian Discourse Structure, in Cooperation with Behrooz Barjasteh Delforooz and Carina Jahani, Uppsala Universitet, Uppsala.
20
ORIGINAL_ARTICLE
دستوری شدگی تکواژ «- ات» در ساخت ماضی مطلق متعدی
یکی از شش تکواژگونۀ صورت سوم شخصِ مفرد «است»، «- ات» می باشد که در گفتار محاوره به عنوان فعل کمکی در ساخت ماضی نقلی متعدی غیرمرکب قبل از ضمیر پی بستی مفعولی ظاهرمی شود؛ برای مثال، «آورˈدتش». این تکواژ نه تنها در این بافت خاص تجلی مییابد، بلکه به نظر میرسد که در اثر بسامد وقوع بالا با گذر زمان در گفتار محاوره (گونۀ گفتاری رایج در تهران) در جایگاه قبل از ضمیر پی بستی مفعولی در ساخت ماضی مطلق متعدی غیرمرکب نیز به کار می رود که در این کاربرد جایگاه تکیه متمایز از ساخت ماضی نقلی است؛ برای نمونه، «آˈوردتش». در واقع، هدف نگارنده تحلیل و تبیین نحوۀ تکوین کاربرد این تکواژ در ساخت ماضی مطلق متعدی (صورت سوم شخصِ مفرد) از دیدگاه دستوری شدگی است.
https://rjhll.basu.ac.ir/article_1951_43d5d783c92629c9b0347c7ee4d7781d.pdf
2017-05-22
99
126
10.22084/rjhll.2017.8355.1480
دستوری شدگی
نمود
گواه نمائی
استعاره
قیاس
لاله
مولائی
laleh.molaei@yahoo.com
1
کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه علامه طباطبائی
LEAD_AUTHOR
- ابوالقاسمی، محسن (1392الف)، تاریخ زبان فارسی، تهران: سمت، چاپ دوازدهم.
1
- ابوالقاسمی، محسن (1392ب)، دستور تاریخی زبان فارسی، تهران: سمت، چاپ دهم.
2
- جهانپناه تهرانی، سیمیندخت (1363)، فعلهای لحظهای و تداومی در زبان فارسی امروز، مجله زبانشناسی، ش 1: 82.
3
- راسخمهند، محمد (1383)، پیبستهای ضمیری در زبان فارسی، مجله پژوهش علوم انسانی، ویژه زبان و ادب (2)، س 5، ش 11 و 12: 37-39.
4
- راسخمهند، محمد (1384)، نشانه مطابقه مفعولی در فارسی، در مجموعه مقالات نخستین همایش انجمن زبانشناسان ایران، تهران: انجمن زبانشناسی ایران، 281.
5
- راسخمهند، محمد (1389)، واژهبستهای فارسی در کنار فعل، پژوهشهای زبانشناسی، ش 2: 79-83.
6
- رضائی، والی (1393)، گواهنمائی در زبان فارسی امروز، پژوهشهای زبانی، س 5، ش 1: 21-40.
7
- شریعت، محمدجواد (1384)، دستور زبان فارسی، تهران: اساطیر، چاپ هشتم.
8
- شقاقی، ویدا (1376)، واژهبست چیست؟ آیا در زبان فارسی چنین مفهومی کاربرد دارد؟، در مجموعه مقالات سومین همایش زبانشناسی، تهران: دانشگاه علامه طباطبائی و پژوهشگاه مطالعات علوم انسانی، 141-157.
9
- شقاقی، ویدا (1392)، واژهبست جایگاه دوم در فارسی، در مجموعه مقالات نخستین همایش ملی بررسی واژهبست در زبانهای ایرانی، تهران: نشر نویسه پارسی.
10
- کلباسی، ایران (1367)، ارگتیو در زبانها و گویشهای ایرانی، مجله زبانشناسی، سال 5، ش 2: 86.
11
- کلباسی، ایران (1371)، ساخت اشتقاقی واژه در زبان فارسی امروز، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
12
- لازار، ژیلبر (1384)، دستور زبان فارسی معاصر، ترجمه مهستی بحرینی (توضیحات و حواشی: هرمز میلانیان)، تهران: هرمس با همکاری مرکز بینالمللی گفتگوی تمدنها، چاپ اول.
13
- فرشیدورد، خسرو (1384)، دستور مفصل امروز، تهران: سخن، چاپ دوم.
14
- ماهوتیان، شهرزاد (1390)، دستور زبان فارسی از دیدگاه ردهشناسی، ترجمه مهدی سمائی، تهران: نشر مرکز، چاپ ششم.
15
- مشکوۀ الدینی، مهدی (1374)، ساخت آوائی زبان، مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
16
- مفیدی، روحالله (1390)، بودن و داشتن: دو فعل ایستای فارسی، دستور، ویژهنامه فرهنگستان، ش 7: 58-89.
17
- ناتل خانلری، پرویز (1365)، تاریخ زبان فارسی، ج 2، تهران: فردوس.
18
- نغزگوی کهن، مهرداد (1387 الف)، دستوریشدگی و دستوریزدائی، فرایندهائی مستقل و موازی، زبان و زبانشناسی، مجله انجمن زبانشناسی ایران، ش 8: 1-13.
19
- نغزگوی کهن، مهرداد، (1387ب)، بررسی فرایند دستوریشدگی در فارسی جدید، دستور، ویژهنامه فرهنگستان، ش 4: 3-24.
20
- نغزگوی کهن، مهرداد (1389الف)، از واژهبست تا وند تصریفی، بررسی تحول تاریخی بعضی واژهبستهای فارسی جدید، دستور، ویژهنامه فرهنگستان، ش 6: 77-95.
21
- نغزگوی کهن، مهرداد (1389ب)، چگونگی شناسائی موارد دستوریشدگی، مجله پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، ش 2: 149-165.
22
- نغزگوی کهن، مهرداد (1391)، همکردشدگی، دستور، ویژهنامه فرهنگستان، ش 8: 227-244.
23
- نغزگویکهن، مهرداد و داوری (1391)، شبهوندشدگی، نشریه پژوهشهای زبانشناسی تطبیقی، س 1، ش 1: 65-85.
24
- Fuss, E. (2005), The Rise of Agreement, a formal approach to the syntax and grammaticalization of verbal inflectio, Amesterdam & Philadelphia: Jhon Benjamins Publication Company.
25
- Givon, T. (1971), Historical syntax and synchronic morphology: an archaeologist’s field trip, Chicago Linguistic Society, 7: 394-415.
26
- Givon, T. (1975), Serial verbs and syntactic change, Niger-Congo, in C. Li (ed.), Word order and word order change, Austin, University of Texas Press, 47-122.
27
- Halliday, M. A. K. (1985/1994), An introduction to functional grammar, London: Arnold,
28
- Heine, B., Claudi, U. & Hünnemeyer, F. (1991), Grammaticalization: a conceptual framework, Chicago: University of Chicago Press.
29
- Hopper, P. (1991), on some principles of grammaticalization, In: E. C. Traugott & B. Heine (Eds.), Approaches to grammaticalization, Vol. I, Amesterdam/Philadelphia: John Benjamins, 17-35.
30
- Hopper, P. J. & E. C. Traugott, (2003), Grammaticalization, 2nd ed., Cambridge: Cambridge University Press.
31
- Meillet, A. (1912), L’évolution des forms grammaticales, Scientia. (Rivista di Scienza) 12, no. 26, 6. (Reprinted 1951. In Linguistique générale et linguistique, 130-148, Paris: C. Klingensieck.)
32
- Von der Gabelentz, G. (1991), Die Sprachwissenschaft. Ibre Aufgaben, Methoden und bisherigen Ergebnisse (2nd edn.), Leipzig: Tauchnitz.
33
- Von Humboldt, W. (1822/1994), Über das Entstehen der grammatischen Formen und ihern Einfluβ auf die Ideenentwicklung, Abhandlungen der Akademie der Wissenschaften zu Berlin, Reprint, Humboldt: Wilhelm von, Über die Sprache, Tübingen and basel: Francke Verlag, 52-81.
34
- Wischer, I. (2006), Grammaticalization, In Encyclopedia of language and Linguistics, ed., Keith Brown, 2nd ed., Elsevier: 129-136.
35
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی گروه اسمی مفعولی در زبان فارسی از منظر دستور نقش گرای هلیدی
هدف اصلی مقالهی حاضر با عنوان بررسی گروه اسمی مفعولی در زبان فارسی از منظر دستور نقشگرای هلیدی بررسی نقش این گروه در سه فرانقش تجربی، بینافردی و متنی از این دستور است. اهداف جزئیتر عبارتند از: میزان همسویی این گروه با طبقهبندیها و تحلیلهای مطرح در فرانقشهای ذکرشده، همچنین تأثیر حضور و عدم حضور نشانهی مفعولی «را» در تعیین جایگاه و نقش این گروه. کتاب مقدمهای بر دستور نقشگرای هلیدی و متیسن (2004) به عنوان چارچوب نظری پژوهش، روش پژوهش این مقاله بهصورت توصیفی-تحلیلی و گردآوری اطلاعات بهصورت کتابخانهای است. پیکرهی زبانی مورد مطالعه شامل 100 بند/جمله تصادفی برگرفته از رمان چراغها را من خاموش میکنم اثر زویا پیرزاد است. نتایج بهدست آمده بیانگر تطابق آراء مطرح در این دستور بهویژه درمورد گروه اسمی مفعولی بر پیکرهی زبان فارسیِ مورد بررسی در این مقاله است و عدم حضور «را» در تعیین جایگاه و نقش گروه اسمی مفعولی تأثیری ندارد.
https://rjhll.basu.ac.ir/article_1952_05db34a66362d705b0b28f26c4090691.pdf
2017-05-22
127
147
10.22084/rjhll.2017.9249.1537
دستور نقشگرای هلیدی
فرانقش تجربی
فرانقش بینافردی
فرانقش متنی
گروه اسمی مفعولی فارسی
میترا
قمرزاده
m_ghamarzadeh@yahoo.com
1
کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
LEAD_AUTHOR
مرضیه
صناعتی
msanaati20@gmail.com
2
استادیار زبان شناسی همگانی، هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
AUTHOR
- اعلایی، مریم (1388)، بررسی کتابهای علوم انسانی (سازمان سمت) درچارچوب دستور نظاممند نقشگرای هلیدی از منظر فرانقش متنی و بینافردی، رساله دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس.
1
- باطنی، محمدرضا (1348) [1386]، توصیف ساختمان دستوری زبان فارسی بر بنیاد یک نظریه عمومی زبان، تهران: امیرکبیر.
2
- پهلواننژاد، محمدرضا و رضا زمردیان (1383)، تحلیل نحوی- معنایی ساختمان بند ساده در زبان فارسی بر پایهی دستور نقشگرای نظاممند هلیدی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد (علمی- پژوهشی)، شماره 145.
3
- جعفری، آزیتا (1388)، توصیف و تحلیل افزودهها در زبان فارسی معاصر: رویکردی نحوی و کلامی، رسالهی دکتری زبان شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس.
4
- دبیرمقدم، محّمد (1369) [1388]، پیرامون را در زبان فارسی، پژوهشهای زبان شناختی فارسی (مجموعه مقالات)، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
5
- جعفری، آزیتا (1383) [1388]، زبان فارسی و نظریههای زبانی: در جستجوی چارچوبی برای تدوین دستور جامع زبان فارسی، پژوهشهای زبان شناختی فارسی (مجموعه مقالات)، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
6
- دستجردی کاظمی، مهدی (1388)، توصیف گفتار دانشآموزان پایه اول دبستان بر اساس نظریه نقشگرای نظاممند هلیدی، رسالهی دکتری زبان شناسی همگانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پژوهشکده زبانشناسی گروه زبانشناسی.
7
- راسخمهند، محّمد (1383)، جایگاه مفعول مستقیم در فارسی، نامه فرهنگستان، شماره 24.
8
- راسخمهند، محّمد (1384)، نشانههای مطابقه مفعولی در فارسی، مجموعه مقالات نخستین همایش انجمن زبانشناسی ایران، به کوشش مصطفی عاصی.
9
- راسخمهند، محّمد (1385)، شیوه نشاندادن فاعل و مفعول در زبانشناسی، مجلهی زبانشناسی، شماره 41.
10
- راسخمهند، محّمد (1387)، بررسی فرانقش تجربی در داستانهای کودکان و بزرگسالان نشریه: رودکی، شماره 23.
11
- راسخمهند، محّمد (1389)، مفعولنمایی افتراقی؛ نگاهی دیگر به «را»، مجلهی زبانشناسی و گویشهای خراسان دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 2.
12
- روبینز، آر. اچ. (1370)، تاریخ مختصر زبانشناسی، مترجم علی محّمد حقشناس، تهران: نشر مرکز، کتاب ماد.
13
- صادقی، علیاشرف (1349)، «را» در زبان فارسی، نشریهی دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی تبریز، سال22، شماره 1.
14
- صناعتی، مرضیه (1386)، مفهومشناسی در واژهسازی زبان فارسی، رساله دکتری زبانشناسی همگانی، دانشکده زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
15
- صناعتی، مرضیه (1392)، گزارش علمی شرکت در چهلمین همایش بینالمللی [دستور] نقشگرای نظاممند، ویژهنامهی نامه فرهنگستان، شماره 9.
16
- طبیبزاده، امید (1382)، مفعولِ نشانهی اضافهای در زبان فارسی، نامه فرهنگستان، شماره 21.
17
- غیاثیان، مریمالسادات (1379)، طبقهبندی نحوی- معنایی افعال زبان فارسی، پایاننامه کارشناسیارشد زبانشناسی همگانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
18
- فهیمنیا، فرزین (1387)، توصیف و تحلیل نقشگرایانهی آغازگر از منظر رویکرد هلیدی در کتابهای فارسی و انشاهای دانشآموزان دبستان، رساله دکتری زبانشناسی همگانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
19
- کاظمی، فروغ (1390)، آغازگر و پایانبخش در متون علمی فارسی و انگلیسی بر پایه نظریه نقشگرای نظاممند هلیدی، رساله دکتری زبانشناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.
20
- قمرزاده، میترا (1393)، بررسی گروه اسمی مفعولی در زبان فارسی از منظر دستور نقشگرایی، پایاننامه کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.
21
- منبع نمونه گیری:
22
- پیرزاد، زویا (1380)، چراغها را من خاموش میکنم، تهران: نشر مرکز.
23
- Aarts, Bas (1997) [2001], English syntax and argumentation, Palgrave.
24
- Ganjavi, Shadi (2007), Direct Objects in Peraian, Doctoral dissertation: University of Southern California.
25
- Halliday, M.A.K. (1985), An introduction to functional grammar (first published), London: Hodder Arnold.
26
- Halliday, M.A.K. and Christian M.I.M. Matthiessen (2004), An introduction to functional grammar (third edition), London: Hodder Arnold.
27
- Hosseini Fatemi, Maryam (2014), The semantics of the Persian object marker-râ, McGill Working Papers Linguistics, Winter 2014.
28
- Karimi, Simin (2003), On Object Positions, Specificity, and Scrambling in Persian, Blackwell Publishing.
29
- Lambton, Ann, K.S. (1953) [2003], Persian Grammar, Cambridge University Press.
30
- Morley, G. David (2000), Syntax in functional grammar: an introduction to lexicogrammar in systemic linguistics, Continuum London and New York.
31
- Shokouhi, Hussein and Peter Kipka (2003), A discourse study of Persian râ, Lingua 113.
32
- Thompson, Geoff (2004), Introducing functional grammar (second edition), New -York: Arnold.
33
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی ساخت تجربه گر در گویش تاتی جوبُنی
گویش جوبُنی از گویش های تاتی، از شاخۀ شمال غربی گروه زبان های ایرانی به شمار می رود و هم اکنون در روستای جوبُن رایج است. این روستا در دهستان رستم آباد جنوبی در بخش مرکزی شهرستان رودبار در استان گیلان واقع است. هدف از تحقیق کنونی، بررسی ساخت های تجربه گر در گویش جوبنی است. پژوهش حاضر نشان می دهد که ساخت های مذکور در جوبنی دارای ویژگی هایی متمایز از دیگر ساخت ها هستند. فعل این جملات فعلی رخدادی نیست بلکه به نوعی فرایند ذهنی یا حسی اشاره دارد. افعال این جملات نیازمند فاعلی است که نقش معنایی تجربه گر (experiencer) داشته باشد. به عبارت دیگر، در این جملات، نقش معنایی فاعل تجربه گر است و نه عامل.
https://rjhll.basu.ac.ir/article_1953_6395b39e88ff4a2fbfe6e4c352ab997a.pdf
2017-05-22
149
166
10.22084/rjhll.2017.10274.1592
تاتی
جوبُنی
ساخت تجربه گر
راحله
ایزدی فر
raheleh.izadifar@gmail.com
1
دانش آموخته ی دکترای زبان شناسی دانشگاه بوعلی سینا
LEAD_AUTHOR
- دبیرمقدم، محمد (1374)، «فعل مرکب در زبان فارسی»، مجلۀ زبانشناسی، ش 1 و 2، صص 2-46.
1
- درزی، علی و دانای طوسی، مریم (1383)، «ساخت غیرشخصی در گویش گیلکی شهرستان لاهیجان»، گویششناسی، شماره 2، صص 17- 36.
2
- راسخمهند، محمد (1386)، «توصیف افعال مرکب پیبستی در زبان فارسی و شیوۀ ضبط آنها در فرهنگها»، فرهنگنویسی، شماره 1، صص 236-252.
3
- رستمی سماک، محدثه؛ درزی، علی و دانای طوسی، مریم (زیرچاپ)، «ساخت غیرشخصی در گیلکی شهرستان لنگرود»، جستارهای زبانی.
4
- صادقی، علیاشرف (1358)، دستور، سال دوم آموزش متوسطه عمومی رشتۀ فرهنگ و ادب، سازمان کتابهای درسی ایران، تهران.
5
- علیزاده جوبُنی، علی (1389)، فرهنگ گویش تاتی رودبار زیتون، رستمآباد، رحمتآباد...، رشت: فرهنگ ایلیا.
6
- کاظمپور، رقیه (1389)، توصیف ساختهای غیرشخصی در گویش تاتی رودبار، پایاننامه کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، به راهنمایی دکتر مریم دانای طوسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
7
- گلچین عارفی، مائده (1390)، «بررسی ساخت غیرشخصی در زبان فارسی»، دستور، شماره 7 : 162-182.
8
- نجفیان، آرزو و محمدمهدی واحدی لنگرودی (1382)، «دستهبندی ساختهای غیرشخصی در زبان فارسی»، آموزش زبان و ادب فارسی، سال 17، شماره 67 : 18-24.
9
- واحدی لنگرودی، محمدمهدی (1385)، «بررسی ساختهای غیرشخصی (قالبی) در چهار گونه زبانی»، دستور، شماره 2: 34-70.
10
- Becher, Jutta (2003), “Experiencer constructions in wolof”, Hamburger Afrikanistische Arbeitspapiere (HAAP), 2. (pdf)
11
- Bugenhagen, Robert D. (1990), Experiential constructions in Mangap-Mbula. Australian Journal of Linguistics 10, Pp. 183-215.
12
- Longacre, Robert E. (1983), The Grammar of Discourse. New York, London: Plenum Press.
13
- Reh, Mechthild (1998-a), Experiens-Konstruktionen in afrikanischen Sprachen: Erkenntnisinteressen, Ansätze, Ergennisse. In: M. Reh (ed.), Experiens-Kodierung in afrikanischen Sprachen typologisch gesehen: Formen und ihre Motivierungen, Hamburg: Universität Hamburg, Institut für Afrikanistik und Äthiopistik, Pp. 1-22.
14
- Reh, Mechthild (1998-b), The role of metaphor in grammar: experiencer constructions. In: M. Reh (ed.), Experiens-Kodierung in afrikanischen Sprachen typologisch gesehen: Formen und ihre Motivierungen, Hamburg: Universität Hamburg, Institut für Afrikanistik und Äthiopistik, Pp. 25-40.
15
- Shokri, Guiti (2010), “Impersonal Constructions in Mazandarani”. Orientalia Suecana, 59, Pp. 182-191.
16
- Verbeke, Saartje, Leonid Kulikov and Klaas Willems (2015), “Oblique case-marking in Indo-Aryan experiencer constructions: Historical roots and synchronic variation”. Lingua 163. Pp. 23-39.
17
ORIGINAL_ARTICLE
برخی ویژگیهای ردهشناختی گویش بختیاری مسجدسلیمان
در این مقاله تلاش خواهد شد تا پس از اشاره به ویژگیهای ردهشناختی زبانها در حوزه نحوی به برخی از ویژگیهای نحوی گویش بختیاری از جمله ترتیب سازهها، ساخت ملکی، ساخت مجهول، نشانه مفعول، نشانه معرفه و ساخت صفت تفضیلی و عالی با توجه به انواع دستهبندیهای زبانهای دنیا در حوزه مطالعات رده-شناختی پرداخته شود. در بختیاری ساخت فعل مجهول علاوه بر کاربرد فعل کمکی از شیوه ساختواژی نیز بهره میگیرد. همچنین در بیان ساخت مالکیت از روش مجاورت یعنی بدون استفاده از هیچ تکواژی بین مالک و مملوک استفاده میشود. در این گویش ساخت صفت عالی دارای سه شیوه بوده که فرایند دوگانسازی یکی از روشهای رایج میباشد. همچنین نشانه مفعول معرفه پسوند -e است. برای نشان دادن معرفگی از سه پسوند ke-، ho- و -e استفاده میشود.
https://rjhll.basu.ac.ir/article_1942_97d821efd2eff16fbda798764e621583.pdf
2017-05-22
167
183
10.22084/rjhll.2017.2534.
ردهشناسی
گویش بختیاری
ساخت مجهول
ساخت ملکی
ترتیب سازهها
والی
رضایی
valirezai66@yahoo.com
1
دانشیار زبانشناسی دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
فرخنده
شجاعی
lofa_hsh@yahoo.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد زبانشناسی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
- ابوالقاسمی، محسن (1375)، دستور تاریخی زبان فارسی؛ تهران: سمت.
1
- البرزی ورکی، پرویز (1381)، رده شناسی ساختواژی، پژوهشهای زبانهای خارجی، شماره 12، ص 18-3.
2
- دین محمدی، غلامرضا (1382)، رده شناسی در چهارچوب نظریه اصول و پارامترها، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ص۱۸۴-۱٦۹.
3
- رضایی، والی (1389)، نگاهی تازه به ساخت مجهول در زبان فارسی، مجله پژوهشهای زبانشناسی، سال دوم، شماره اول، ص 34-19.
4
_رضایی، والی. و بهرامی، فاطمه. (1394). مبانی ردهشناسی زبان. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
5
- شریفی، شهلا (1388)، بررسی ساخت ملکی در زبان فارسی امروز از دیدگاه ردهشناسی، مجله پژوهشهای زبانشناسی، اصفهان: دانشگاه اصفهان، سال اول، شماره اول، ص 47-61.
6
- طاهری، اسفندیار (1385)، فعل در گویش بختیاری، گویش شناسی، دوره سوم، شماره۱و۲، ص۸٦-۱۰۸.
7
- طاهری، اسفندیار (۱۳۸۹)، گویش بختیاری کوهرنگ، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
8
- غلامزاده، اسحاق (۱۳۷۸)، توصیف زبانشناختی گویش بختیاری رایج در ایذه و حومه، پایاننامه کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
9
- گلفام، ارسلان (1379)، شباهتها و تفاوتهای زبانی: جهانیها ورده شناسی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، ص۱۹۰-۱۷۱.
10
- ماهوتیان، شهرزاد (۱۳۷۸)، دستور زبان فارسی از دیدگاه رده شناختی؛ ترجمه مهدی سمائی، تهران: انتشارات نشر مرکز.
11
- منصوری، مهرزاد (1388)، بررسی مجهول در زبان فارسی بر پایه ردهشناسی زبان، ویژهنامه فرهنگستان (دستور)، شماره 5، ص156-170.
12
- یوسفیان، پاکزاد (۱۳81)، توصیف ردهشناختی زبان بلوچی، پایاننامه دکتری زبانشناسی همگانی، اصفهان: دانشگاه اصفهان.
13
- Kent, Ronald. (1953). Old Persian Grammar, New Haven Connecticut: American Oriental Society.
14
- Croft, W. (2003). Typology and Universals, Cambridge university press: Cambridge. Greenberg, J. H. (1974). Language Typology: a historical& analytic overview. mouton: b The Hague.
15
- Greenberg, J. H. (1963). Universals of Language, MIT Press: London.
16
- Keenan, E.L. (2007). “Passive in the world’s languages.” In Shopen, ed. vol. I,243_8.
17
- Mackinnon, C. (2004). “Lori Dialects”, Encyclopedia Iranica. online, www.iranica.com.
18
- Shopen, T. (ed.), (2007). Language typology and syntactic description. 3Vols 2nd ed. Cambridge: CUP.
19
- Song, J. J. (2001). Linguistic Typology: Morphology& Syntax. Pearson Education Limit.
20
- Windfuhr, G. L. (1993). “Central Dialects”, Encyclopedia Iranica. vol4, ed.E. Yarshater, pp.242-252.
21
ORIGINAL_ARTICLE
نظام حالت در گویش خوانساری با رویکردی رده شناختی
رابطۀ بین هسته و وابسته در یک گروه اسمی را نشانهگذاریِ حالت نشان میدهد که میتواند به صورت تصریفی، تحلیلی، ترتیب واژه و غیره باشد. در نظام حالتِ تصریفی، نشانههای حالت به صورت وندهایی تظاهر دارند و در نظام حالتِ تحلیلی حروف اضافه نقش نشانههای حالت را ایفا میکنند. در سطح بند نیز رابطۀ بین اسم و فعل را نظام حالت نشان میدهد. هدف از پژوهش حاضر بررسی نظام حالت در گویش خوانساری با رویکردی ردهشناختی است. روش پژوهش در این مقاله، توصیفی- تحلیلی و پیکرۀ پژوهش شامل دادههای زبانی است که از طریق مصاحبه با گویشوران با پرسشنامه، گردآوری شدهاست. در خوانساری حالت-های فاعلی و مفعولی بدون نشانه، حالت اضافی با نشانۀ هسته نما، حالت بهای/برایی، ازی و مکانی از طریق حرف اضافه نشان داده میشوند. بنابراین نشانههای حالت در این گویش در پارهای از حالتها، تحلیلی است. همچنین این گویش پیشاضافهای و دارای نظام حالت سه بخشی است.
https://rjhll.basu.ac.ir/article_1954_8d77ee29225aa3fd853b661465c74959.pdf
2017-05-22
185
199
10.22084/rjhll.2017.9882.1566
نظام حالت
گویش خوانساری
رویکرد ردهشناختی
پونه
مصطفوی
mostafavi1972@gmail.com
1
عضو هیئت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
LEAD_AUTHOR
سارا
فرزین یاسمی
sara_farzin2001@yahoo.com
2
مدرس موسسهآموزش عالی سهرهوردی
AUTHOR
- اشرفی خوانساری، مرتضی (1383)، گویش خوانساری، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
1
- اشمیت، رودیگر (1383)، راهنمای زبانهای ایرانی، تهران: ققنوس.
2
- بهجو، زهره (1384)، «واج شناسی گویش خوانساری»، گویش شناسی. شماره 1. دوره دوم.صص40-64.
3
- تقوی گلیان، علی (1391)،مقایسه نظامهای حالتدهی گویش کرمانجی با فارسی معاصر، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
4
- راسخ مهند، محمد (1385)، «شیوه نشان دادن فاعل و مفعول در زبان فارسی» مجله زبانشناسی،سال بیست و یکم، شماره 1-2 (پیاپی 42)، صص 85-96.
5
- راسخ مهند، محمد و نقشبندی، زانیار (1392)، «تأثیر عوامل کلامی بر تعیین نوع الگوی حالت در گویش هورامی»، دوره 4، شماره 4 (پیاپی 16)، صص 87-109.
6
- دبیرمقدم، محمد ( 1392)، رده شناسی زبانهای ایرانی،دو جلد، تهران: سمت.
7
- سبزعلیپور، جهاندوست و ایزدیفر، راحله (1393)، «نظام حالتنمایی در گویش تاتی خلخال»، جستارهای زبانی. شماره 4 (پیاپی20)، صص 103-123.
8
- کریمی، یادگار؛ بدخشان، ابراهیم و رنجبر، رزیتا (1394)، «حالت و مطابقه در گویش سورانی (سنندجی و بانهای): بارویکرد کمینهگرا»، مجله زبانشناسی و گویشهای خراسان، سال6، شماره11: صص1-28.
9
- محمودی بختیاری، بهروز (1383)،نظام حالت درزبانهای ایرانی (غربی)، پایاننامه دکتری. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
10
- نغزگوی کهن، مهرداد (1392)، «نقش پس اضافهها در اعطای حالت (مطالعهای موردی در گویش تالشی)»، زبانها و گویشهای ایرانی، شمارۀ 3، صص111-132.
11
- Blake, B.J. (2004). Case .2nd edition. Cambridge: Cambridge University Press.
12
- Croft, W. (2003).Typology and Universals. 2ndedition. Cambridge: Cambridge University Press.
13
- Iggesen, O.A. (2005). “Asymmetrical case marking” The World Atlas of Language Structures. Edited by: M. Haspelmath and M.S. Drayer and d.Gil and B. Comrie, Oxford: Oxford University Press, pp.206- 209.
14
- Iggesen, O.A. (2005). “Number of case” The World Atlas of Language Structures. Edited by: M. Haspelmath and M.S. Drayer and d. Gil and B. Comrie, Oxford: Oxford University Press, pp.202-205.
15
- Seely, J. (1977). “An Ergativity Historiography”. In Historiographia Linguistica (Vol. IV: 2, pp. 191-206). Amsterdam: John Benjamins.
16
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تناوب های جدید در نامگذاری کودکان ایرانی بر اساس رویکرد نشانه ای
در این مقاله، تناوب های جدید در نامگذاری کودکان جامعه نمونه تحقیق بر اساس رویکرد نشانه ای کنستاکیز بررسی می شود. به این منظور، 1200 نام از طریق تجربه میدانی مشاهده گر انتخاب شد و تحلیل داده ها با لحاظ متغیر اجتماعی جنسیت به شیوه خوانش تفسیری انجام شد. نتایج بیانگر آن است که گرایش به فرد گرایی در جامعه نمونه با انتخاب نام های نوظهور و تیره برای کودکان ایرانی همخوانی دارد. زایایی تناوب احیاء شده" الف تانیث فارسی باستان"، جایگزینی حروف، انطباق نام های عربی با رسم الخط فارسی، قرض گیری واژگانی از زبان های غیر عربی، دگردیسی در نام های ترکیبی و گرایش به نام سازی های نا متعارف مؤید تنزل الزام وفاداری نسبت به الزام پیش رونده نشانداری در حوزه نامگذاری کودک محسوب می شود. مدرن سازی نام منطبق بر الگوی جامعه در حال گذار به نمایش هویت انحصاری و متفاوت فرد در جامعه می انجامد.
https://rjhll.basu.ac.ir/article_1955_142f0b7f54308aa15d6b6c89806ee1be.pdf
2017-05-22
201
212
10.22084/rjhll.2017.8062.1468
نام شناسی کودک
رویکرد نشانه ای
ریشه شناسی نام
جنسیت
هویت اجتماعی
شادی
شاه ناصری
shadi_shahnaseri@yahoo.com
1
استادیار گروه زبان شناسی دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
- بخشوده، ابراهیم (1379)، فرهنگ نامگذاری، تهران: انتشارات محقق.
1
- ربیعی، علی (1380)، جامعه شناسی تحولات ارزشی، تهران: انتشارات فرهنگ و اندیشه.
2
- رجب زاده، احمد (1378)، تحلیل اجتماعی نام گذاری، تهران: نشر روش.
3
- جانستن، باربارا (1391)، روشهای پژوهش کیفی در زبانشناسی اجتماعی، ترجمه طاهره احمدپور، رفسنجان: دانشگاه ولیعصر رفسنجان.
4
- طیب، محمد تقی و علی نژاد، بتول (1382)، بررسی گرایشهای جدید نامگذاری در اصفهان از دیدگاه زبان شناسی»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، دوره دوم، شماره 33-32، صص 58-23.
5
- عبدی، عباس (1376)، تحول نامگذاری کودکان تهرانی. تهران: نشر حنانه.
6
- منصوری، مهرزاد (1389)، تحلیل بسامدی هجا در اسامی زنان و مردان در ایران، پژوهشهای زبانشناسی، سال دوم، شمارهاول، صص 51-23.
7
- میرخلیل زاده ارشادی، بابک (1372)، مقایسه تنوع نامهای زنان و مردان ایرانی، مجله زبانشناسی، سال دهم، شماره دوم، صص28-12.
8
- نجاتی حسینی، محمود و افشار، سمیه (1388)، تحول نامگذاری فرزندان در شهر تهران، پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، سالسوم، صص 158-141.
9
- Alego, J (1992). Onomastics. Oxford: Oxford University Press.
10
- Chambers, J. K. (2006). Sociolinguistic theory: linguistic variation and its social significance. Malden: Blackwell Publishers.
11
- Coates, R. (1999). Onomastics. London: Longman.
12
- Fryer, R. and Levitt S. (2012). The causes and consequences of distinctively black names. Stanford: Stanford University Press.
13
- Gureckis, T. M. and R. L. Goldstone (2009).“How you name your child: understanding of the relationship between individual decision making and collective outcomes”. Topics in the cognitive science. 1:651-674.
14
- Hymes, D. (1974). Foundations in sociolinguistics: An ethnographic approach. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
15
- Kostakis, A. (2010). Vestige theory: Sociolinguistic evidence for output-output constraints. Lingua. 120 (10):2476-2494.
16
- Labov, W. (2001). Principles of linguistic change: Social factors. Malden: Blackwell Publishers.
17
- Ullmaann, S. (1962). Semantics. Oxford: Basil Blackwell.
18
ORIGINAL_ARTICLE
معرفی کتاب « درآمدی بر زبان شناسی شناختی »
کتاب درآمدی بر زبانشناسی شناختی ، کتابی است مقدماتی که به معرفی اصول و مفاهیم مطرح در زبان شناسی شناختی می پردازد ، این تألیف نخستین اثر فارسی مستقل در این حوزه محسوب میشود. بخش های سهگانۀ این کتاب شامل بخش اول، اصول و مفاهیم بنیادی زبان شناسی شناختی است که به مقایسۀ زبانشناسی شناختی با دو رهیافت صورت گرایی و نقش گرایی می پردازد و خواننده با زیرساختهای نظری این رویکرد آشنا می شود . بخش دوم ، نگاهی شناختی به معنی است که در این بخش معرفی جنبه های مختلف معنی شناسی مجال بیان یافته است ، و بخش سوم هم نگاهی شناختی به دستور است، که مراد همان صرف و نحو و معرفی دو الگوی عمدۀ نظام ساختار مفهومی و دستور شناختی است و مؤلف به تفصیل به بررسی و تحلیل هر بخش بر مبنای فصول یازده گانۀ کتاب پرداخته است .
https://rjhll.basu.ac.ir/article_1980_b51a1ac873aceeb55510b90693c04f26.pdf
2017-05-22
213
223
10.22084/rjhll.2017.14386.1743
معرفی
کتاب
زبان شناسی شناختی
معنیشناسی شناختی
دستور
مسعود
معتمدی
masood.motamedi2@gmail.com
1
عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان
LEAD_AUTHOR
مهران
معتمدی
2
دانشجوی دکترا، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ابهر
AUTHOR
-----------------------------
1