بازنمایی حرکت در ترجمه: رویکردی شناختی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته زبان‌شناسی همگانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

2 دانشیار زبان‌شناسی همگانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

حرکت از ابتدائی‌ترین و بنیادی‌ترین تجربیات ما در زندگی قلمداد می‌گردد. این مقولة شناختی دریچة مهمی برای بررسی شناخت بشر و زبان برای زبان‌شناسان فراهم می‌آورد. در این جستار نحوة‌ بازنمایی رویدادهای حرکتی فصل ششم رمان هابیت (1937) با عنوان «از چاله به چاه» و ترجمة فارسی آن (علیزاده، 1383) بررسی شده است. پرسش‌های پژوهش حاضر به قرار زیر است:
1- مشکلاتی که در ترجمة رویدادهای حرکتی به ویژه اطلاعات مربوط به شیوه و مسیر حرکت وجود دارد کدامند؟
2- چه راهبردهایی برای برطرف نمودن این مشکلات اتخاذ شده است؟
تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که نویسندة‌ متن مذکور و مترجم فارسی‌زبان هر یک در قالب متن اصلی و متن ‌ترجمه از راهکارهای ترجمه و ابزارهای زبانی متفاوتی برای بیان رویدادهای حرکتی بهره جسته‌اند. بدین ترتیب، بر طبق نظریة «فکر کردن برای صحبت کردن» (اسلوبین، 1991؛ 1996الف و ب؛ 1997؛ 2000)، شیوه‌های متفاوت تفکر این دو سخنگوی انگلیسی‌زبان و فارسی‌زبان آشکار می‌گردد. 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


تالکین، جی. آر. آر (1383)، هابیت یا «آن‌جا و بازگشت دوباره»، ترجمه رضا علیزاده. تهران: روزنه.
-  زکوآن، لودئی (1388)، روشی برای ارزشیابی کیفیت ترجمه، ترجمه روح‌الله عطایی، مجله درباره ترجمه، سال چهارم، شماره ششم. صفحات 7-19.
-  کت فورد، جی. سی (1370)، یک نظریه ترجمه از دیدگاه زبان شناسی: رساله‌ای در زبان شناسی کاربردی، ترجمه احمد صدارتی، تهران: نشر نی.

Catford, J. C. (1965), A linguistic theory of translation; an essay in applied linguistics. London, Oxford University Press.

-  Fawcett, P. (1997), "Translating and language: Linguistic theories Explained". Manchester, St Jerome publishing.

-  Ibarretxe-Antuñano, I. (2003), "What translation tells us about motion: A contrastive study of typologically different languages". Unpublished paper, University of Deusto–University of the Basque Country, Bilbao.

-  Ibarretxe-Antuñano, I. (2012), Linguistic typology in motion events: Path and manner. In Anuario del Seminario de Filología Vasca ‘Julio de Urquijo’. International Journal of Basque Linguistics and Philology.
-  Langacker, R. W. (1987), Foundations of Cognitive Grammar. Vol.1. Stanford CA, Stanford University Press.
-  Oh, K. (2003), [Unpublished analysis of Korean translation of The Hobbit.] .Dept of Psychology, University of California. Berkeley.
-  Rojo, A. &, I. Ibarretxe-Antuñano (2013), "Cognitive Linguistics and Translation". Berlin and New York, Mouton de Gruyte.
-  Sapir, E. (1924), The grammarian and his language. in American Mercury 1: 149-155.
-  Sinha, C. & T. Kuteva (1995), Distributed spatial semantics. Nordic Journal of Linguistics, 18: 167- 199.
-  Slobin, D. I. (1991), Learning to Think for Speaking: Native Language, Cognition, and Rhetorical Style. Pragmatics 1: 7- 26.
-  Slobin, D. I. (1996a), From thought and language to thinking for speaking. In John J. Gumperz and Stephen C. Levinson. (eds). Rethinking Linguistic Relativity. Cambridge, Cambridge University Press: 70-96.
-  Slobin, D. I. (1996b), Two ways to travel: Verbs of motion in English and Spanish.  In Masayoshi Shibatani and Sandra A. Thompson. (eds). Grammatical Constructions: Their Form and Meaning. Oxford, Clarendon Press.
-  Slobin, D. I. (1997a), Mind, code, and text, In Joan Bybee, John Haiman and Sandra A. Thompson. Eds. Essays on Language Function and Language Type. Dedicated to T. Givón. Amsterdam/Philadelphia, John Benjamins: 437- 467.
-  Slobin, D. I. (1997b), The origins of grammaticizable notions:  Beyond the individual Mind, In Dan I. Slobin, ed.The Crosslinguistic Study of Language Acquisition, Vol. 5, Expanding the Context. Mahwah, NJ, Lawrence Erlbaum: 265-323.
-  Slobin, D. I. (2000), "Verbalized events: A dynamic approach to linguistic relativity and determinism". In Niemeier, S. & Dirven, R. (Eds.). Evidence for linguistic relativity. Berlin, Mouton de Gruyter: 107-138.
-  Slobin, D. I. (2005), "Relating Narrative Events in Translation", In Ravid, D & Shyldkrot, H. B. (Eds.) (2005). Perspectives on language and language development. Essays in honor of Ruth A, Berman. Dordrecht: Kluwer: 115-129.
-  Stubbs, M. (2001b), text, corpra and problem of interpretation. applied linguistics, 22(2): 72- 149.
-  Sugiyama, Y. (2000), Expressing manner in the Japanese translation of The Hobbit: A preliminary study of comparison between Japanese and English stories. Unpublished paper. LIN 636 Seminar on Space, Time, and Force, SUNY Buffalo.
-  Talmy, L. (1975), Semantics and syntax of motion.  In J. Kimball. Ed. Syntax and Semantics, Vol 4, New York, Academic Press: 181-238.
-  Talmy, L. (1985), Lexicalization patterns: Semantic structure in lexical forms. Cambridge, MA, The MIT Press.
-  Talmy, L. (1991), Path to realization. Proceedings of the Seventeenth Annual Meeting of the Berkeley Linguistics Society, Berkeley Linguistics Society, University of California, Berkeley: 480-519.
-  Talmy, L. (2000b), Toward a cognitive semantics, vol. 2. Cambridge, MIT Press.
-  Tolkien, J. R. R. (1937), The Hobbit or there and back again. London, George Allen & Unwin.
-  Whorf, B. (1940), Science and Linguistics. Reprinted in Language, Thought & Reality. Cambridge, MA, MIT Press.